Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Kobieta musiała uciekać z dziećmi ze swojego kraju przed znęcającym się nad rodziną mężem. Państwo polskie udzieliło im ochrony uzupełniającej uznając, że powrót cudzoziemki do kraju pochodzenia narazi ją na rzeczywiste ryzyko nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Po zamieszkaniu w Polsce kobieta wystąpiła o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego ze względu na konieczność opieki nad niepełnosprawną córką. Urząd miejski odmówił jej jednak prawa do świadczeń, ponieważ mąż, czyli jeden z członków jej rodziny, nie mieszka na terytorium RP.

Kobieta odwołała się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które utrzymało w mocy decyzję urzędu. Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a do postępowania przyłączył się Rzecznik Praw Obywatelskich (III.7064.91.2016).

RPO wskazał m.in. że niezamieszkiwanie męża cudzoziemki w Polsce nie może, z uwagi na jej szczególną sytuację, stanowić podstawy do odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie podzielił stanowisko Rzecznika i w wyroku z dnia 4 sierpnia 2016 r. (sygn. akt II SA/Lu 491/16) uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji. Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło skargę kasacyjną.

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej, a odnosząc się do zarzutów skargi kasacyjnej wskazał na wadliwość stanowiska, że na mocy obowiązujących przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych nie jest możliwe uzyskanie przez uchodźczynię zamieszkującą wraz z dziećmi w Polsce na podstawie ochrony uzupełniającej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z uwagi na niezamieszkiwanie w Polsce jej męża. Rzecznik podkreślił, że ustawodawca nie wymaga, aby do przyznania świadczeń rodzinnych konieczne było spełnienie wymogu, aby wszyscy członkowie rodziny cudzoziemca przebywali na terytorium Polski. Intencją ustawodawcy było to, aby osoba ubiegająca się o świadczenia przebywała na terenie Polski przez okres zasiłkowy wraz z tymi członkami rodziny, na które dana osoba pobiera świadczenia rodzinne.

Wyrokiem z dnia 13 września 2017 r. (sygn. akt I OSK 2955/16) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną organu administracji, a tym samym podzielił stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich, że cudzoziemka spełnia wymogi ustawowe do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad niepełnosprawną córką.