Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Po rozpoznaniu skarg kasacyjnych złożonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Naczelny Sąd Administracyjny w dniu 26 listopada 2015 r. uchylił wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach (sygn. akt I SA/Ke  62/13 oraz I SA/Ke 63/13) oraz decyzje Dyrektora Izby Skarbowej w Kielcach ustalające małżonkom wysokość podatku od spadków i darowizn od nabycia nieruchomości tytułem zasiedzenia (sygn. akt II FSK 2549/13 oraz II FSK 2550/13).

Istota sporu sprowadzała się do oceny, czy sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy uznał, że przy ustaleniu podstawy opodatkowania należało przyjąć wartość nakładów poniesionych w latach 1980-1984 przez podatników na nieruchomość podczas biegu zasiedzenia, z uwzględnieniem denominacji, tj. w kwocie 5 zł. Naczelny Sąd Administracyjny podzielił pogląd Rzecznika, zgodnie z którym doszło do naruszenia przepisów ustawy o denominacji złotego. Nakłady dokonane bowiem przez podatników zarówno powstały, jak i zostały faktycznie poniesione przed dniem 1 stycznia 1995 r. W ustnym uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że ustalenie przez organy podatkowe wartości nakładów w wysokości 5 zł było oczywiście niewłaściwe.

Na kanwie niniejszej sprawy uwidocznił się problem, w jaki sposób należy urealnić wartość nakładów ponoszonych przez podatników w okresie biegu zasiedzenia w sytuacji, gdy mamy do czynienia ze znacznym upływem czasu pomiędzy poniesieniem wydatku a datą powstania obowiązku podatkowego (uprawomocnienie się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie). W ocenie Rzecznika, podatnik ma prawo oczekiwać, że przy wymiarze podatku zostanie uwzględniona rzeczywista wartość poniesionych przez niego nakładów. W przedmiotowej sprawie, nie bez znaczenia był aspekt odwołujący się do przesłanek słuszności i sprawiedliwości społecznej.