Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dr Monika Zima-Parjaszewska, prezeska Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną jest tegoroczną laureatką Nagrody RPO im. Macieja Lisa 
• Zdecydowała o tym Kapituła nagrody, która 30 września obradowała we Wrocławiu pod przewodnictwem RPO Marcina Wiącka 
• Nagroda przyznawana jest za szczególne dokonania na rzecz obrony praw i interesów osób z niepełnosprawnościami

Wyróżnienie zostanie wręczone przez Rzecznika Praw Obywatelskich we Wrocławiu 16 listopada 2021 r. (w rocznicę urodzin Macieja Lisa).

Dzięki gościnności rektora Uniwersytetu Wrocławskiego prof. Przemysława Wiszewskiego, członka Kapituły, posiedzenie odbyło się w sali Senatu UWr. 

Sylwetka Laureatki

Prezeska Zarządu Głównego PSONI dr Monika Zima-Parjaszewska jest siostrą dorosłego brata oraz matką córki z niepełnosprawnością intelektualną. Całe swoje życie zajmuje się sprawami osób z niepełnosprawnościami, działając zawodowo i społecznie na rzecz ich pełnego włączenia, walcząc o realizację praw człowieka i obywatela, wspierając ich w dążeniu do samostanowienia i niezależności.

W 2009 roku w swojej rozprawie doktorskiej pt. „Ubezwłasnowolnienie osób z niepełnosprawnością intelektualną jako ograniczenie praw konstytucyjnych w świetle artykułu 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku” obroniła postawioną tezę o ograniczaniu wolności i praw człowieka poprzez ubezwłasnowolnienie jako niezgodne z Konstytucją.

Nadal walczy o zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia w Polsce wspieranym podejmowaniem decyzji – zgodnie z obowiązującymi postanowieniami Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób z niepełnosprawnościami.

Jako współautorka programu szkolenia self-adwokatów, osób z niepełnosprawnością intelektualną występujących we własnym imieniu - rzeczników własnych spraw, działa na rzecz wzmocnienia ich samooceny i rozwoju osobistego, prowadzących do pełnego włączenia społecznego.

Dla dr Moniki Zimy-Parjaszewskiej pełna podmiotowość osób z każdym rodzajem niepełnosprawności jest oczywista, bez względu na rodzaj i stopień indywidualnych problemów. Jest w swoich działaniach nieugięta i bezkompromisowa, a jednocześnie maksymalnie wrażliwa na wszelkie przejawy dyskryminacji i nierównego traktowania.

Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Prawa i Administracji - tytuł magistra nauk prawnych. Doktoranckie Stacjonarne Studia na WPIA UW w Katedrze Prawa Konstytucyjnego, tytuł doktora nauk prawnych. Aplikacja sądowa – Sąd Okręgowy Warszawa Praga w Warszawie, zaświadczenie o zdanym egzaminie sędziowskim.

Adiunkt w Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, Pracownia Prawa i Kryminologii. Prawniczka, ekspertka, mentorka w Polskim Stowarzyszeniu na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną. Prawniczka w prywatnych kancelariach adwokackich, w Polskim Towarzystwie Prawa Antydyskryminacyjnego. Wykładowca WPiA UW.

Działalność społeczna:

• 2012-2016 - wiceprezeska, od 2016 - prezeska Zarządu Głównego PSONI
• sekretarz Zarządu Polskiego Forum Osób z Niepełnosprawnościami
• 2011-2021 - współprzewodnicząca Komisji Ekspertów do Spraw Osób z Niepełnosprawnością przy Rzeczniku Praw Obywatelskich
• od 2017 - przewodnicząca Krajowej Rady Konsultacyjnej do Spraw Osób Niepełnosprawnych VII kadencji 
• od 2020 - członkini Rady Dostępności.

Autorka ekspertyz i raportów dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Kierownik naukowy projektu badawczego „Przemoc wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce”, Współautorka Społecznego Raportu Alternatywnego z realizacji Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób z niepełnosprawnościami, wspieranego przez ponad 50 organizacji pozarządowych w Polsce, złożonego w 2015 roku w ONZ.

Autorka i realizatorka wielu szkoleń z zakresu praw osób z niepełnosprawnościami i niedyskryminacji dla różnych podmiotów. Inicjatorka rozwoju ruchu self-adwokatów w Polscem autorka wielu szkoleń dla osób z niepełnosprawnością intelektualną z tego zakresu. Redaktorka i współautorka trzech tomów publikacji pt. „Scenariusze zajęć dla self-adwokatów. Poradnik metodyczny dla profesjonalistów” (2014, 2017, 2020).

O Nagrodzie im. Macieja Lisa

Nagroda RPO im. doktora Macieja Lisa została ustanowiona z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich dla upamiętnienia zmarłego w 2015 roku dr. Macieja Lisa, pełnomocnika terenowego RPO we Wrocławiu, który aktywnie działał w stowarzyszeniach i organizacjach społecznych, powołanych z myślą o osobach z niepełnosprawnościami i ubogich. 

Nagroda jest także elementem wsparcia i promocji osób oraz organizacji zaangażowanych w działania służące równemu traktowaniu osób z niepełnosprawnościami i poszanowaniu gwarantowanych im praw.

Wspierając aktywistów, pragniemy wyrazić solidarność z całym środowiskiem osób z niepełnosprawnościami, a także włączyć się w walkę o należne im prawa. RPO stojąc na straży wolności i praw wszystkich obywateli przypomina, że art. 69 Konstytucji RP wskazuje na określone obowiązki, leżące po stronie władz publicznych. 

Kandydatów z całej Polski mogą zgłaszać organizacje społeczne i uczelnie wyższe.
O przyznaniu Nagrody zdecyduje kapituła, w skład której wchodzi Rzecznik Praw Obywatelskich, przedstawiciel Rodziny Macieja Lisa, Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, Prezydent Miasta Wrocławia, Biskup Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego oraz dotychczasowi laureaci Nagrody.

W poprzednich latach laureatami Nagrody zostali: Sławomir Piechota (2015), Lidia Lempart (2016), prof. Marek Wysocki (2017), Piotr Pawłowski (pośmiertnie) i Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji i Fundacja Integracja (2018), Adam Komar (2019) oraz Hanna Pasterny (2020). W 2020 r. Kapituła przyznała także Nagrodę Specjalną, którą uhonorowała śp. Bartłomieja Skrzyńskiego.

***

Dr Maciej Lis – Pełnomocnik Terenowy RPO we Wrocławiu w latach 2004 - 2015, doktor nauk prawnych. Fundator Fundacji Św. Jadwigi Partnerstwa Międzynarodowego Wrocław-Dortmund, członek Rady Diakonii w RP, członek Rady Programowej Stowarzyszenia Inicjatyw Obywatelskich, członek Rady Działalności Pożytku Publicznego III kadencji i in. Działał na rzecz powołania domów opieki oraz stacji socjalnych i wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego dla potrzebujących. Współtworzył Centrum Kształcenia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych we Wrocławiu – obecnie Ewangelickie Centrum Diakonii. Był również współorganizatorem Ośrodka Inicjatyw Obywatelskich we Wrocławiu i Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań.