Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Ministrowi Finansów wątpliwości pojawiające się co do formy, w jakiej podatnik powinien udzielić pełnomocnictwa do odbioru zwrotu nadpłaty. Praktyki organów w tym zakresie były rozbieżne, niektóre organy uznawały za prawidłowe udzielenie pełnomocnictwa w formie pisemnej, inne wymagały notarialnego poświadczenia własnoręczności podpisu. Rzecznik zwracał uwagę, że trudności podatników z odbiorem zwrotu nadpłaty podatku dotyczą zwłaszcza osób starszych i niepełnosprawnych. Osoby te z uwagi na stan zdrowia czy ograniczenia ruchowe, nie są w stanie stawić się osobiście w urzędzie, celem odbioru należnego im zwrotu. Nie posiadają też rachunku bankowego, ani nie decydują się na zwrot w formie przekazu pocztowego, ze względu na dodatkowe koszty. W wielu przypadkach najlepszym rozwiązaniem dla tych obywateli jest udzielenie pisemnego pełnomocnictwa do odbioru nadpłaconego podatku.

Minister Finansów zgodził się z wątpliwościami Rzecznika i wyraził stanowisko, zgodnie z którym niezasadne jest żądanie notarialnego poświadczenia podpisu na pełnomocnictwie w sprawach dotyczących czynności zwrotu nadpłaty. Jednocześnie resort poinformował, że skieruje do organów podatkowych odpowiednie pismo  wyjaśniające w tej sprawie.

W dniu 22 grudnia 2015 r. Ministerstwo Finansów przekazało Rzecznikowi Praw Obywatelskich pismo wystosowane do Dyrektorów Izb Skarbowych, z treści którego wynika, że organy podatkowe mogą dokonywać wypłaty nadpłaconego podatku na podstawie pisemnego pełnomocnictwa, po uprzednim sprawdzeniu zgodności danych osoby odbierającej nadpłatę z danymi osoby wskazanej w upoważnieniu. Nie ma zatem konieczności przedłożenia pełnomocnictwa z podpisem notarialnie poświadczonym. Zgodnie ze stanowiskiem resortu do odbioru nadpłaty w urzędzie skarbowym nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej regulujących udzielanie pełnomocnictwa w toku postępowania podatkowego. Odbiór nadpłaty jest czynnością, dla dokonania której niezbędne jest pełnomocnictwo w znaczeniu cywilnoprawnym.

Katarzyna Łakoma, Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego:

Podatnicy zwrócili uwagę Rzecznika na niejednolitą praktykę organów skarbowych w sprawie zwrotu nadpłaty podatku w kasie urzędu skarbowego, na podstawie pisemnego pełnomocnictwa udzielonego członkowi rodziny podatnika. Ta niejednolita praktyka wynikała z odmiennej interpretacji przepisów prawa przez organy skarbowe. Problem jest bardzo praktyczny i dotyczy w zasadzie każdego podatnika, albowiem niektóre urzędy skarbowe w przypadku odbioru nadpłaty podatku za pośrednictwem pełnomocnika żądały notarialnego poświadczenia podpisu na pełnomocnictwie w sprawach dotyczących czynności zwrotu nadpłaty, a to oznaczało dla obywatela konieczność udania się do notariusza oraz ponoszenie dodatkowych opłat za czynności notarialne. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, pismo Ministra Finansów skierowane do dyrektorów izb skarbowych  wyeliminuje takie przypadki w przyszłości i ułatwi podatnikom, zwłaszcza tym starszym lub niepełnosprawnym kontakt z aparatem skarbowym.