Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pani Maria samotnie opiekuje się upośledzonym od urodzenia 30-letnim synem. Ma 1900 zł dochodu z wynajmu mieszkania. Ponieważ syn wymaga stałej, całodobowej opieki, pani Maria dostaje 1300 zł jako świadczenie pielęgnacyjne.
• Pani Grażyna i pan Waldemar zajmują się 30-letnią córką, która uległa ciężkiemu wypadkowi w wieku 21 lat. Córka wymaga całodobowej opieki. Rodzina nie dostaje jednak 1300 zł świadczenia pielęgnacyjnego, tylko 520 zł specjalnego zasiłku opiekuńczego (dochód na osobę w rodzinie nie przekracza bowiem 764 zł - rodzina utrzymuje się z 1900 zł za prace dorywcze, które wykonuje pana Waldemar). Gdyby córka w chwili wypadku uczyła się jeszcze, rodzice dostaliby 1300 zł świadczenia pielęgnacyjnego, czyli o 780 zł więcej. Ale córka akurat przerwała naukę.…
• Pan Krzysztof ma 30-letniego syna, u którego ciężką niepełnosprawność zdiagnozowano dopiero w wieku 28 lat. Od tego czasu syn wymaga stałej opieki. Pan Krzysztof także ma 1900 zł dochodu, ale synem zajmuje się sam.

Pan Krzysztof nie dostaje od państwa nic – ani 1300 zł, ani nawet 520 zł -  bo dochód na głowę w rodzinie przekroczył 764 zł. Gdyby syn miał wypadek na motorze jako 17-latek, pan Krzysztof dostawałby 1300 zł.

Dlaczego wsparcie dla tych rodziców jest różne? Bo przepisy uzależniają jego wysokość od tego, czy dziecko w momencie stwierdzenia niepełnosprawności było dorosłe czy nie.

Dwa lata temu – 21 października 2014 r; Trybunał Konstytucyjny uznał to rozwiązanie za niekonstytucyjne, ale wyrok (K 38/13) nie został wykonany!

Trybunał wskazał, że artykuł 69 Konstytucji nakazuje ustawodawcy podjąć działania, które zapewnią efektywne wsparcie osobom z niepełnosprawnością. Istotną formą tej pomocy jest system świadczeń pieniężnych dla osób sprawujących opiekę nad osobami z niepełnosprawnością.

Dziś przepisy stanowią, że:

1. jeśli dziecko miało mniej niż 18 lat (albo jeśli się uczyło i nie miało jeszcze 25 lat) – to opiekunowi należy się 1300 zł zasiłku pielęgnacyjnego.
2. jeśli jednak niepełnosprawność stwierdzono po 18. (25.) roku życia – to opiekun może liczyć najwyżej na 520 zł zasiłku opiekuńczego i to tylko pod warunkiem, że dochody w rodzinie są niskie.

Warto tu przypomnieć, że emerytury rodziców, którzy od lat opiekują się dorosłymi dziećmi z niepełnosprawnościami, są niższe, bo rodzice ci odchodzili na emeryturę najwcześniej, jak to było możliwe - by opiekować się dziećmi. Tak emerytura może być niższa niż 1300 zł, ale nie mogą oni wybrać świadczenia korzystniejszego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwróci się do Rządu z apelem o pilne podjęcie działań porządkujących system świadczeń pielęgnacyjnych wypłacanych opiekunom osób niepełnosprawnych. Punktem wyjścia powinno być wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 roku.