Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zakres zadań i tematyka, którą zajmuje się Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur (KMPT) wymaga w wielu wypadkach szczegółowej wiedzy i doświadczenia zawodowego. Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich zdecydował o utworzeniu Komisji Ekspertów Krajowego Mechanizmu Prewencji.

Komisja została powołana zarządzeniem RPO nr 46/2016 z dnia 18 października 2016 r. Jej obecny skład określa zarządzenie RPO nr 48/2022 z dnia 21 listopada 2022 r.

Działalność Komisji Ekspertów KMPT jest pomocna w wypracowywaniu uwag i rekomendacji RPO dotyczących obowiązujących lub projektowanych zmian aktów prawnych, propozycji zmian systemowych czy przygotowywaniu tez do wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich.

Eksperci biorą także udział w debatach regionalnych KMPT, czyli spotkaniach z przedstawicielami m.in. służby więziennej, policji, straży granicznej, żandarmerii wojskowej, domów pomocy społecznej, szpitali psychiatrycznych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych, czy izb wytrzeźwień z poszczególnych województw. Debaty służą omówieniu problemów dostrzeganych przez KMPT podczas wizytacji. To jednak przede wszystkim okazja do nawiązania dialogu pomiędzy KMPT a przedstawicielami wizytowanych placówek, możliwość dzielenia się wątpliwościami, ale też dobrymi praktykami w postępowaniu z osobami pozbawionymi wolności.

Skład Komisji Ekspertów Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur

1. prof. dr hab. Wojciech Brzozowski

2. Aleksandra Chrzanowska – Absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 2005-2006 pracowała jako tłumaczka w polskim przedstawicielstwie Fundacji Lekarze bez Granic realizującej program pomocy psychologicznej dla osób ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy. Od 2006 r. pracuje z uchodźcami jako doradczyni integracyjna/międzykulturowa w Stowarzyszeniu Interwencji Prawnej, od 2008 członkini zarządu Stowarzyszenia Interwencji Prawnej. Autorka publikacji z zakresu integracji uchodźców i wielokulturowości. Laureatka VIII edycji (2015 r.) nagrody im. J. Zimowskiego przyznawanej za działalność na rzecz grup społecznych znajdujących się w sytuacjach ekstremalnych, w szczególności na rzecz migrantów i uchodźców.

3. Maria Ejchart-Dubois (współprzewodnicząca Komisji) – Prawniczka. Od początku swojej kariery zawodowej zajmuje się prawami człowieka i jest związana z Helsińską Fundacją Praw Człowieka (HFPC), w której współtworzyła i zarządzała programami monitoringowymi i edukacyjnymi krajowymi i międzynarodowymi. Od wielu lat, zarówno w Polsce jak i za granicą, pracuje jako trenerka i ekspertka z zakresu praw człowieka. Od 2014 roku jest członkinią zespołu realizującego badania naukowe pt. „Dożywotnie pozbawienie wolności. Zabójca, jego zbrodnia i kara” prowadzone w Katedrze Kryminologii i Polityki Kryminalnej Uniwersytetu Warszawskiego w porozumieniu z Centralnym Zarządem Służby Więziennej pod kierunkiem prof. Andrzeja Rzeplińskiego w ramach grantu Narodowego Centrum  Nauki. Obszarem jej szczególnego zainteresowania zawsze były prawa osób pozbawionych wolności oraz ofiar niesłusznych skazań. Od 2003 r. koordynuje precedensowy program „Niewinność” zajmujący się problematyką pomyłek sądowych i niesłusznych skazań. Zasiada w zarządzie European Innocence Network, organizacji zrzeszającej europejskie programy Innocence. Orzeka w Wojewódzkiej Komisji ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych w Warszawie. Pełni funkcję prezeski Stowarzyszenia im. Profesora Zbigniewa Hołdy. Jest członkinią Rady Społecznej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Autorka licznych publikacji z zakresu praw człowieka i pomyłek wymiaru sprawiedliwości.  Obecnie jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół kobiet zabójczyń skazanych na kary długoterminowe.

4. dr n. med. Jerzy Foerster – Doktor nauk medycznych, specjalista chorób wewnętrznych i geriatrii. Absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku. W latach 1980-1993 pracował w domu pomocy społecznej dla osób starszych i przewlekle somatycznie chorych jako kierownik działu lecznictwa. W latach 1989-1991 ordynator Oddziału Geriatrii w Wojewódzkim Ośrodku Gerontologicznym w Gdyni, w latach 1992-2001 kierownik Wojewódzkiej Przychodni Gerontologicznej w Gdańsku oraz kierownikiem Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Od 2006 r. został zatrudniony na stanowisku adiunkta, a od roku 2010 do dnia dzisiejszego pełni funkcję kierownika Zakładu Gerontologii Społecznej i Klinicznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Autor i współautor 52 prac naukowych.

5. dr Justyna Jóźwiak (BRPO, współprzewodnicząca Komisji)

6. Klaudia Kamińska (BRPO, sekretarz Komisji)

7. dr hab. Witold Klaus

8. adw. Paweł Knut – Adwokat, absolwent prawa, psychologii i historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim; doktorant na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego; członek zarządu Kampanii Przeciw Homofobii; koordynator Grupy Prawnej Kampanii Przeciw Homofobii; członek Sekcji Praw Człowieka przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie.

9. prof. dr hab. Marek Konopczyński – Profesor nauk społecznych (2014), kierownik Zakładu Resocjalizacji na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku. Stopień doktora nauk humanistycznych w dyscyplinie pedagogika uzyskał na Uniwersytecie Warszawskim (1986), a doktora habilitowanego na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (2007). Jest autorem naukowej koncepcji Twórczej Resocjalizacji oraz projektu: Scena Coda -pierwszej w Europie eksperymentalnej, naukowej próby stworzenia metody resocjalizacji nieletnich poprzez profesjonalny teatr (1990-1992). Założyciel i Rektor Pedagogium WSPR (2004-2010) i Pedagogium WSNS w Warszawie (2010- 2016). Dorobek naukowy profesora Konopczyńskiego obejmuje 7 monografii naukowych, redakcję naukową 11 książek, jest autorem 13 rozdziałów w książkach pod redakcją lub pozycjach wydawniczych innych autorów oraz autorem ponad 150 rozpraw i artykułów opublikowanych w polskich i zagranicznych periodykach naukowych. Profesor angażuje się również w działalność społeczną, m. in. pełni funkcję wiceprzewodniczącego Rady Głównej do Spraw Społecznej Readaptacji i Pomocy Skazanym przy Ministrze Sprawiedliwości, przewodniczącego Zespołu do Spraw Standaryzacji Pobytu Dzieci w Młodzieżowych Ośrodkach Socjoterapii w Zakresie Edukacji, Opieki i Wychowania, Społecznego Doradcy Rzecznika Praw Dziecka, członka Rady Polityki Penitencjarnej.

10. dr Marzena Ksel

11. Maria Książak – Psycholog, absolwentka wydziału psychologii, studiów podyplomowych w zakresie Interwencji Kryzysowej (SWPS), oraz kursu terapii PTSD na wydziale psychiatrii Uniwersytetu w Filadelfii. Członek ESTSS (European Society for Traumatic Stress Study oraz PICUM. W latach 2000-2004 koordynowała na Kaukazie Północnym projekty pomocowe dla migrantów wewnętrznych - ofiar konfliktów zbrojnych. Prezeska Fundacji Międzynarodowa Inicjatywa Humanitarna i koordynatorka Polskiego Ośrodka Rehabilitacji Torturowanych (PORT) oraz EUEEP (EU Eastborder Emergency Project) wspieranych przez United Nations Voluntary Fund for Victims of Torture. Na co dzień pracuje z ofiarami tortur i szkoli w zakresie identyfikacji i rehabilitacji ofiar tortur.

12. Janina de Michelis

13. dr Maria Niełaczna

14. ppłk Lidia Olejnik – Absolwentka Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, na kierunku pedagogika resocjalizacyjna. Pracę w Zakładzie Karnym w Lublińcu rozpoczęła w 1986 r. jako wychowawca w oddziale terapeutycznym. Od 1994 do 2005 r. zajmowała stanowisko kierownika działu penitencjarnego, a od 2005 r. do 2012 r. pełniła funkcję dyrektora Zakładu Karnego w Lublińcu. W okresie 2012 -2016 pełniła funkcję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Opolu. Podczas pracy w Zakładzie Karnym w Lublińcu inicjowała programy w wolontariacie, realizowane przez skazane kobiety na rzecz ludzi chorych. Od 2005 r. współrealizowała ideę resocjalizacji kobiet poprzez teatr terapeutyczny, uczestnicząc w wyjazdach z grupą skazanych kobiet na konferencje w kraju i za granicą. Od 2008 r. działa w fundacji Centrum Praw Kobiet. Od czerwca 2016 r. członek zarządu fundacji. Zajmuje się obroną praw kobiet i problematyką kobiet doświadczonych przemocą. Od 2009 r. członek rady programowej Forum Penitencjarnego, od 2010 r. członek prezydium Rady Polityki Penitencjarnej przy Ministrze Sprawiedliwości oraz Rady Społecznej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.

15. adw. Mikołaj Pietrzak – Adwokat, wspólnik w Kancelarii Pietrzak Sidor & Wspólnicy. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Posiada dyplom Cambridge University Certificate in English and European Law. Członek Warszawskiej Izby Adwokackiej, a od listopada 2016 r. Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie. Od 2010 do 2016 r. był przewodniczącym Komisji Praw Człowieka przy Naczelnej Radzie Adwokackiej. W 2016 r. został powołany przez Sekretarza Generalnego ONZ w skład pięcioosobowej Rady dyrektorów Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz pomocy ofiarom tortur. Laureat nagrody im. Edwarda Wende. Członek międzynarodowych prawniczych organizacji takich jak European Criminal Bar Association, National Association of Criminal Defense Lawyers w Stanach Zjednoczonych oraz The Legal Experts Advisory Panel stworzonego w ramach organizacji Fair Trials International. Do 2014 r. był członkiem Perren Buildings Chambers z siedzibą w Londynie. W 2014 r. został członkiem Doughty Street Chambers z siedzibą w Londynie. Był stałym przedstawicielem polskiej adwokatury przy Radzie Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) w Komisjach: Prawa Człowieka oraz Stała Delegacja przy Trybunale w Strasburgu. Jest członkiem samorządu adwokackiego przy Międzynarodowym Trybunale Karnym. Koordynował program „Prawa człowieka a rozliczenia z przeszłością” prowadzony przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. Jest jednym z założycieli oraz członkiem zarządu Stowarzyszenia im. prof. Zbigniewa Hołdy. Prowadzi przede wszystkim sprawy z zakresu prawa karnego, konstytucyjnego oraz ochrony praw człowieka.

16. adw. Piotr Sendecki

17. Agnieszka Aleksandra Sikora – Założycielka „Fundacji po DRUGIE”, która pracuje z młodzieżą zagrożoną wykluczeniem społecznym, patologią, bezradnością, w szczególności wychowankami i byłymi wychowankami placówek resocjalizacyjnych dla nieletnich. Z zawodu, wykształcenia dziennikarka specjalizująca się w tematyce społecznej, na swoim koncie ma ponad 300 reportaży emitowanych głównie na antenie TVN. Autorka cyklu dokumentalnego „Dziewczęta z Falenicy” opowiadającego historię wychowanek zakładu w Falenicy. Absolwentka studiów podyplomowych na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie z zakresu pedagogiki resocjalizacyjnej. Współautorka projektu „Gdy zostanę MAMĄ/TATĄ…”, którego celem jest budowanie właściwych postaw rodzicielskich wśród młodzieży niedostosowanej społecznie oraz zapobieganie nastoletniemu rodzicielstwu (inicjatywa nagrodzona Grand Prix w konkursie S3ktor 2012 r. w stolicy).

18. prof. dr hab. Grażyna Barbara Szczygieł – Pracownik Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, Katedry Prawa Karnego. Autorka ponad 120 publikacji w tym monografii „Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym” oraz „Zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego w polskim systemie penitencjarnym”. Badania naukowe koncentruje wokół problematyki wykonywania kary pozbawienia wolności. Uczestniczka wielu  konferencji naukowych m. in. Zjazdów Katedr Prawa Karnego i Kongresów Penitencjarnych. Jest członkiem Kolegium Redakcyjnego „Przeglądu Więziennictwa Polskiego i Kolegium Redakcyjnego” i Kolegium Redakcyjnego „Archiwum Kryminologii”, członek Zarządu Głównego Towarzystwa Naukowego Prawa Karnego. W latach 2003–2007 członek Rady Głównej do praw Społecznej  Readaptacji i Pomocy Skazanym, a w okresie 2011–2015 członek Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw oceny wniosków o przyznanie stypendiów naukowych dla wybitnych naukowców.

19. kmdr Bożena Szubińska – Komandor rezerwy, magister farmacji, absolwentka poznańskiej Akademii Medycznej, Akademii Obrony Narodowej, Polskiej Szkoły Międzynarodowego Prawa Humanitarnego i Konfliktów Zbrojnych, słuchaczka Gender Studies przy ISNS UW. Z zawodu żołnierz, farmaceutka, pełniła wieloletnią służbę wojskową w korpusie oficerskim w strukturach służby zdrowia Marynarki Wojennej, Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, oraz Ministerstwa Obrony Narodowej kończąc służbę w 2015r.w stopniu komandora. Jako założycielka i przewodnicząca Rady ds. Kobiet w SZ RP (1999-2015), oraz Zespołu opiniodawczodoradczego przy Pełnomocniku Rządu ds. Równego Traktowania „Kobiety w służbach mundurowych” (2014-2015), działała na rzecz równouprawnienia oraz implementacji rezolucji UNSCR 1325 (Kobiety, Pokój, Bezpieczeństwo) w Polsce, wdrażając w resorcie obrony narodowej strategię równości płci oraz program „Female Leaders in Security and Defence (FLSD)” w ramach współpracy z NATO. Była Pełnomocnikiem Ministra Obrony Narodowej ds. wojskowej służby kobiet (2009-2015) oraz delegatką w Komitecie ds. Kobiet w SZ NATO, przekształconym później w Komitet NATO ds. Równości Płci. Pełniąc służbę wojskową działała społecznie na rzecz równości kobiet, promocji polskich kobiet w mundurach zarówno w środowisku krajowym jak i zagranicznym. Była także mężem zaufania w czasie służby w Inspektoracie Wojskowej Służby Zdrowia działając na rzecz obrony praw człowieka i obywatela (żołnierza jako obywatela w mundurze) w resorcie obrony narodowej.

20. adw. dr Katarzyna Wiśniewska

21. dr n. med. Joanna Klara Żuchowska – Doktor nauk medycznych, specjalista chorób wewnętrznych II stopnia. W latach 1961-2011 czynnie wykonywała zawód lekarza.  Absolwentka szkoły praw człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, współautorka publikacji „prawa człowieka w szpitalach psychiatrycznych i domach opieki społecznej”. W latach 1996-2001 brała udział w monitoringach miejsc detencji z ramienia HFPC. Od 2006 współpracuje z KMPT.