Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pan Robert  został obwiniony o to, że 3 maja 2020 r. naruszył zasady kwarantanny – za co sąd wymierzył mu 1000 zł grzywny 
• Nie dokonał jednak żadnych ustaleń  co do tego, czy obywatel uczynił to jako nosiciel choroby, czy też jako podejrzany o nosicielstwo  
• Dlatego RPO wniósł kasację do Sądu Najwyższego z wnioskiem o uniewinnienie pana Roberta

Zgodnie z ukształtowanym już orzecznictwem w tych sprawach SN uwzględnia takie kasacje Rzecznika Praw Obywatelskich.

Historia sprawy

Pan Robert  został obwiniony o to, że w święto 3 maja 2020 r.  w G. wbrew obowiązkowi nie przestrzegał nakazu odbywania kwarantanny. Zakwalifikowano to jako wykroczenie z art. 116 § 1 Kodeksu wykroczeń.

10 lipca 2020 r. wyrokiem nakazowym (czyli bez rozprawy i wysłuchania obwinionego) Sąd Rejonowy w G. uznał go za winnego, a jego czyn zakwalifikowano z art. 116 § 1 pkt 3 k.w. Wymierzono mu 1000 zł grzywny.

Wyrok nie został zaskarżony i uprawomocnił się. 

RPO zarzucił mu rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie prawa materialnego - art. 116 § 3 k.w. Polegało to na jego niewłaściwym zastosowaniu w sytuacji, gdy czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpywał znamion tego wykroczenia. Wniósł o uchylenie wyroku i uniewinnienie obywatela.

Argumenty RPO

Wykroczenie z art. 116 § 1 k.w., w brzmieniu obowiązującym w czasie czynu i w czasie orzekania, popełnia ten, kto wiedząc o tym, że: 

• (pkt 1) jest chory na gruźlicę, chorobę weneryczną lub inną chorobę zakaźną albo podejrzany o tę chorobę; 
• (pkt 2) styka się z chorym na chorobę określoną w punkcie 1 lub z podejrzanym o to, że jest chory na gruźlicę lub inną chorobę zakaźną; 
• (pkt 3) jest nosicielem zarazków choroby określonej w punkcie 1 lub podejrzanym o nosicielstwo

- nie przestrzega nakazów lub zakazów zawartych w przepisach o zapobieganiu tym chorobom lub o ich zwalczaniu albo nie przestrzega wskazań lub zarządzeń leczniczych wydanych na podstawie tych przepisów przez organy służby zdrowia.
 
Takie terminy, jak "choroba zakaźna”, "nosiciel”, "podejrzany o chorobę zakaźną”, "podejrzany o zakażenie”, zdefiniowano w ustawie z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. 

Określa ona nosiciela jako osobę bez objawów choroby zakaźnej, w której organizmie bytują biologiczne czynniki chorobotwórcze, stanowiącą potencjalne źródło zakażenia innych osób. Podejrzany o chorobę zakaźną to osoba, u której występują objawy kliniczne lub odchylenia od stanu prawidłowego w badaniach dodatkowych, mogące wskazywać na chorobę zakaźną, Z kolei podejrzany o zakażenie to osoba, u której nie występują objawy zakażenia ani choroby zakaźnej, ale która miała styczność ze źródłem zakażenia, a charakter czynnika zakaźnego i okoliczności styczności uzasadniają podejrzenie zakażenia.

Tymczasem sąd uznał jedynie, że pan Robert popełnił przypisany mu czyn z art. 116 § 1 pkt 3 k.w. - bez ustalenia w jakim konkretnie charakterze miał zrealizować zachowanie kwalifikowane jako wykroczenie. 

Nie wiadomo zatem, czy działał jako nosiciel choroby (i jakiej konkretnie), czy jako podejrzany o nosicielstwo, a także czy i jakiego rodzaju nakazy, zakazy, wskazania lub zarządzenia lecznicze zostały przez niego naruszone.

Wobec w znacznej mierze blankietowego charakteru normy art. 116 § 1 pkt 3 k.w., dla możliwości przypisania odpowiedzialności na podstawie tego przepisu niezbędne jest precyzyjne sformułowanie opisu czynu w wyroku.

Te braki prowadzą do wniosku, że czyn przypisany ukaranemu nie wyczerpuje znamion wykroczenia z art. 116 § 1 pkt 3 k.w.

Z materiałów sprawy nie wynika ponadto, na jakich podstawach oparto obowiązek kwarantanny. Rodzi to pytanie, czy nie została ona nałożona w sposób wadliwy - czyli aktem rangi podustawowej, co jest kwestionowane w bieżącym orzecznictwie SN.

II.511.838.2021