Biuletyn Informacji Publicznej RPO

TVP nie zgodziła się, że jej program propagował treści dyskryminujące ze względu na rasę czy narodowość oraz treści nawołujących do nienawiści, ale przyznała, że wyemitowany materiał nie spełniał wszystkich standardów rzetelności i obiektywizmu obowiązujących w Telewizji Polskiej.

Taka jest reakcja Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z 9 lutego. 

Niepokój Rzecznika wzbudziła emisja na antenie TVP Info zapowiedzi programu „Minęła dwudziesta”, którą charakteryzowała wyraźnie antymigrancką treść. Bez wątpienia spot ten, w zamierzeniu autorów, miał przedstawić społeczność migrantów w negatywnym świetle, wywołać u odbiorców lęk i niechęć wobec tej społeczności, a pośrednio – także wobec inicjatywy Prezydenta Gdańska, który powołał przy gdańskim magistracie Radę Imigrantów.

- Pojawienie się tego typu materiału na antenie telewizji publicznej może budzić zastrzeżenia w kontekście nastrojów społecznych, a zwłaszcza pojawiających się i manifestowanych coraz częściej przez społeczeństwo polskie postaw ksenofobicznych. Ich skrajnym, ale niestety nierzadkim przejawem są natomiast akty przemocy, werbalnej lub fizycznej, których ofiarami są osoby o różnej narodowości, pochodzeniu etnicznym, rasie czy wyznaniu. Statystyki policyjne wyraźnie wskazują, że w ostatnim roku gwałtownie wzrosła liczba takich czynów popełnianych wobec muzułmanów i osób pochodzenia arabskiego, jednoznacznie utożsamianych ze społecznością migrantów. Wpływ treści i formy komunikatów prezentowanych w mediach na bezpieczeństwo społeczności, których one dotyczą, jest oczywisty. To zaś sprawia, że na twórcach i nadawcach audycji, spotów i innych przekazów medialnych spoczywa duża odpowiedzialność. Rzecznik przypomniał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o radiofonii i telewizji audycje i inne przekazy nie mogą zawierać treści nawołujących do nienawiści lub dyskryminujących ze względu na rasę, narodowość lub wyznanie – napisał Adam Bodnar.

Jednocześnie Rzecznik poprosił o podanie liczby skarg, które wpłynęły do Rady w ciągu ostatnich 12 miesięcy w sprawach dotyczących pojawiających się w audycjach i przekazach medialnych treści dyskryminujących lub treści nawołujących do nienawiści ze względu na rasę, narodowość, pochodzenie etniczne lub wyznanie.

Przewodniczący KRRiTV Witold Kołodziejski wyjaśnił w odpowiedzi, że w ramach przeprowadzonego w tej sprawie postępowania nadawca przedstawił stanowisko, w którym nie zgodził się z zarzutem propagowania w audycji treści  dyskryminujących ze względu na rasę czy narodowość oraz treści nawołujących do nienawiści. Przyznał jednak, że wyemitowany materiał nie spełniał wszystkich standardów rzetelności i obiektywizmu obowiązujących w Telewizji Polskiej. Z tego względu, jak poinformował w nadesłanych wyjaśnieniach, dwaj dziennikarze (autor materiału i wydawca) zostali zawieszeni w obowiązkach na okres jednego miesiąca, a ponadto materiał został usunięty z mediów społecznościowych.

Na tym etapie postępowania Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, przyjmując do wiadomości powyższe informacje, postanowiła odstąpić od kolejnych czynności w tej sprawie, w szczególności z uwagi na okoliczność, iż sprawą zajmie się sąd, gdyż 28 grudnia 2016 roku Gmina Miasta Gdańska skierowała przeciwko TVP pozew w tej sprawie.

Przewodniczący KRRiTV przedstawił też  wykaz postępowań prowadzonych przez KRRiT w 2016  roku w związku ze skargami dotyczącymi problematyki dyskryminacji.

1. Postępowanie prowadzone w związku ze skargą dotyczącą felietonu red. Stanisława Michalkiewicza pt. Myśląc Ojczyzna (emisja: Radio Maryja i TV Trwam, 17 lutego 2016 r.). Autor skargi zarzucił nadawcom dyskryminowanie osób żydowskiego pochodzenia poprzez określenie: „Gazeta Wyborcza jako część lobby żydowskiego". Przewodniczący KRRiT skierował do nadawców wystąpienie, w którym zwrócił się o unikanie w przyszłości tego rodzaju określeń o charakterze dyskryminującym;
2. Postępowanie w związku ze skargą dotyczącą treści audycji porannej w programie Antyradio (28 lipca 2016 r.). W audycji znalazła się m.in. informacja, że polska firma produkuje w Afryce rowery z bambusa. Słuchacz uznał słowo „bambus" za określenie dyskryminujące w stosunku do mieszkańców Afryki. Zarzut nie potwierdził się, użyte sformułowanie dotyczyło naprawdę materiału, z którego produkowane są rowery;
3. Postępowanie w związku ze skargą dotyczącą wypowiedzi redaktora prowadzącego audycję Starcie cywilizacji (emisja: TV Republika, 13 sierpnia 2016 r.). Rozmowa w studio dotyczyła kwestii uchodźców w Europie. Telewidz zacytował w skardze wypowiedź prowadzącego wyrażającą żal, że muzułmanów w Europie nie można sterylizować. Analiza audycji wykazała, że kontekst tej wypowiedzi był inny - prowadzący dał do zrozumienia, że z uwagi na to, że tak skrajne rozwiązanie jak sterylizacja oczywiście nie wchodzi w rachubę, Europa musi znaleźć inne rozwiązanie problemów związanych z napływającą wciąż falą uchodźców. Wypowiedź ta nie miała cech dyskryminowania uchodźców ze względu na wyznanie czy narodowość;
4. Postępowanie prowadzone w związku ze skargą posła Jana Grabca, rzecznika Platformy Obywatelskiej, dotyczącą treści materiału pt. Łączenie przez dzielenie, wyemitowanego w „Wiadomościach" (TVP 1, 24 września 2016 r.). W materiale, podczas relacji z marszu Komitetu Obrony Demokracji z udziałem m.in. polityków Platformy Obywatelskiej, pokazano ich zdjęcie opatrzone wulgarnym komentarzem, pochodzące z anonimowego konta na portalu społecznościowym. Rzecznik PO uznał takie działanie TVP za szerzenie mowy nienawiści. Incydent omówiony został podczas spotkania KRRiT z Zarządem TVP SA, 20 października 2016 r., podczas którego prezesowi TVP SA zwrócona została uwaga o konieczności przestrzegania w programach telewizji publicznej standardów wynikających z art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 roku o radiofonii i telewizji;
5. Postępowanie w związku ze skargą poseł Krystyny Pawłowicz, dotyczącą dziewięciu wydań Faktów (TVN, 30 września oraz 1, 2, 3, 12, 13, 19, 23 i 24 października 2016 r.). W skardze przedstawiony był m.in. zarzut szerzenia mowy nienawiści i włączania się przez nadawcę w „przemysł pogardy" w stosunku do obozu obecnie rządzącego. Po przeprowadzonej analizie treści wskazanych audycji Przewodniczący KRRiT skierował do nadawcy wezwanie do unikania w przyszłości takiego stylu narracji, który jest oparty na negatywnych emocjach, szczególnie przy prezentowaniu spraw ważnych dla wszystkich obywateli lub określonych grup społecznych, wskazując jednocześnie na prawne ograniczenia zasady wolności słowa i konieczność kierowania się odpowiedzialnością przy jej stosowaniu.

Do tego wykazu spraw dołączyć należy również sprawę opisaną na wstępie listu, związaną z postępowaniem w związku ze skargami dotyczącymi audycji Minęła Dwudziesta (TYP Info, 31 października 2016 r.) - napisał przewodniczący KRRiTV