Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Propozycja badania, która nie została zrealizowana

Cel badawczy:
Identyfikacja przejawów dyskryminacji wiekowej w badaniach naukowych i przez to w karierze naukowej

Uzasadnienie:
W państwach członkowskich UE występują liczne przykłady dyskryminacji starszych pracowników naukowych. Np. przyznawanie grantów osobom do 40 roku życia (Austriacka Akademia Nauk), przyjmowanie do publikacji artykułów od autorów do 35 roku życia. Polskie zasady przyznawania grantów pozostawiają wiele do życzenia, np. preferują osoby, które już dostały granty. Stosunkowo łatwiej jest dostać grant młodym naukowców. Składa się na to pula środków wydzielonych dla określonej grupy wiekowej w luźnym, jeśli jakimkolwiek związku, z coraz większą możliwością budowania sobie historii otrzymywania grantów, która z kolei ułatwia otrzymanie grantu w kolejnych etapach kariery. Reforma szkolnictwa wyższego stworzyła swoistą pułapkę dla starszych pracowników, którzy nie mogą dostać grantu ani dla młodszych pracowników ani grantów ogólnych, gdyż nie mają historii otrzymywania grantów. Brak grantów wiąże się też z tym, że nie są one obiektywnie potrzebne w niektórych dziedzinach (np. badanie orzecznictwa sądowo –administracyjnego w Polsce), ani też nie było do czasu reformy nacisku na ich zdobywanie przez powiązanie ze ścieżką kariery prawniczej. Otrzymywanie grantów stało się warunkiem awansu naukowego, gdyż prawodawca myli naukowość badań ze źródłami ich finansowania. Dochodzi do aktów unicestwiania dorobku naukowego osób starszych przez odbieranie, zmniejszanie lub nieprzyznawanie punktów za publikacje wcześniej wydane. Publikacja spełniająca kryteria objętościowe książki kilka lat temu już nią nie jest i nie może być zaliczana do dorobku naukowego. Starsi pracownicy nauki, np. w naukach prawnych, lepiej znają język francuski i niemiecki, jednak publikacje w tych językach są prawie nieobecne na listach czasopism punktowanych, zdominowanych przez pisma anglosaskie. Prowadzi to do rażącej dyskryminacji, gdyż osoba publikująca w piśmie amerykańskim (nawet mało punktowanym wg lokalnych standardów) przynosi wielokrotnie więcej punktów niż publikacje w języku niemieckim i francuskim.

Pracownik naukowy, Akademia Leona Koźmińskiego