Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich, rozpatrując wniosek w sprawie indywidualnej, stwierdziła, że rozwiązanie przyjęte w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych budzi wątpliwości natury konstytucyjnej, ponieważ nie przewiduje odwołania od orzeczenia powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności ustalającego stopień niepełnosprawności oraz wskazania dla celów korzystania z ulg i uprawnień, wydanego osobie posiadającej orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów.

Konstytucja przewiduje wprawdzie możliwość ustanowienia wyjątków od zasady zaskarżalności orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji, jednak wyjątki te muszą być racjonalnie uzasadnione. Tymczasem nie sposób znaleźć argumenty przemawiające za wyłączeniem prawa do złożenia odwołania od orzeczenia w przedmiocie wskazań do ulg i uprawnień. Brak drogi odwoławczej powoduje, że przedmiotowe orzeczenia nie podlegają kognicji sądów powszechnych. Odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych przysługuje jedynie od orzeczenia wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.

Można wprawdzie przyjąć, że orzeczenie powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności jako ostateczne podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego, jednak wówczas mamy do czynienia z dualizmem kontroli sądowej orzeczeń rozstrzygających o prawie osób niepełnosprawnych do ulg i uprawnień. Powstaje wątpliwość, czy tego rodzaju rozwiązania systemowe nie naruszają konstytucyjnego prawa obywateli do równego traktowania przez władze publiczne. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zbadanie przedstawionego problemu i wyjaśnienie przyczyn, dla których ustawodawca wyłączył tryb odwoławczy w stosunku do orzeczeń ustalających stopień niepełnosprawności oraz wskazania do ulg i uprawnień, wydanych osobom legitymującym się orzeczeniem o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów.