Biuletyn Informacji Publicznej RPO
Akcja „Wisła” – Łemkowie, 1947-2017. Obchody organizowane w Gorlicach przez Komisję Wschodnioeuropejską Polskiej Akademii Umiejętności oraz Stowarzyszenie Łemków.
Data:
Obchody 70 rocznicy akcji „Wisła” w dniach 28-30 kwietnia zorganizowała Komisja Wschodnioeuropejska Polskiej Akademii Umiejętności oraz Stowarzyszenie Łemków. W uroczystościach wziął udział Andrzej Stefański, główny koordynator ds. Projektów Regionalnych RPO.
Panachida w rycie greckokatolickim odmówiona w piątek 28 kwietnia na cmentarzu w nieistniejącej już wsi Czertyżne rozpoczęła uroczystości, zakończyła je panachida w cerkwi prawosławnej Zmartwychstania Pańskiego w Legnicy.
W piątkowy wieczór do „Ruskiej Bursy” w Gorlicach przyszli przedstawiciele kilku pokoleń Łemków. Starsi wspominali dramatyczne chwile sprzed 70 lat, młodzież recytowała wiersze i śpiewała pieśni łemkowskich poetów.
W sobotę Łemkowie gościli na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Collegim Maius odbyła się sesja naukowa, której przewodził profesor Krzysztof Stopa. Głos zabierali również dr.hab. Andrzej Zięba, dr.hab. Ewa Michna, dr.hab. Helena Duć- Fajfer. Prelegenci przypomnieli fakty historyczne - bez akt i dokumentów z Moskwy nie będziemy znali wszystkich przyczyn Akcji Wisła – podkreślano podczas sesji. Przestawiono stan badań naukowych, przytaczano głosy Łemków dotkniętych wywózką zebrane w czasie badań terenowych, omówiono autobiografię Petera Murianki „ A Wisła dalej płynie”. Komentujący sesję pisarz Antoni Kroh powiedział: Obchody rocznic Akcji Wisła powinny mieć tę samą rangę jak obchody Westerplatte, Powstania w Getcie i Powstania Warszawskiego, bo to była taka sama tragedia narodowa.
Uczestnicy obchodów w Gorlicach, Krakowie i Legnicy obejrzeli i wysłuchali świadków tragicznych wydarzeń sprzed 70 lat zebranych przez amerykańskich filmowców Marię Silvestri i Johna Righetii - w filmie dokumentalnym „Even tears were not enough”.
Z Krakowa uczestnicy obchodów pojechali do Jaworzna. Miejsca szczególnego dla Łemków. Tam w ramach Akcji Wisła przewieziono prawie 4 tys. osób do Centralnego Obozu Pracy. Pod pamiątkowym obeliskiem złożono kwiaty i oddano hołd - Łemkom dla których był to koniec wędrówki na Ziemi. Ponad 160 osób zmarło w obozie wskutek chorób i tortur którym zostali poddani.
W każdym z miejsc obchodów udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych miasta, powiatu marszałków województwa podkarpackiego i małopolskiego, posłanka na Sejm.
