Biuletyn Informacji Publicznej RPO

30 listopada–2 grudnia 2022 r. Hanna Machińska, zastępczyni rzecznika praw obywatelskich, przedstawiciele Zespołu ds. Równego Traktowania w BRPO - Marcin Sośniak, Agnieszka Szmajdzińska i Jagna Krotoska, oraz Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur w BRPO - Marcin Kusy i Michał Żłobecki odwiedzili rejon granicy polsko-ukraińskiej. 

Przedstawiciele RPO wizytowali przejście graniczne w Medyce, punkt recepcyjny dla cudzoziemców na dworcu kolejowym w Przemyślu, Centrum Pomocy Humanitarnej prowadzone przez Polski Czerwony Krzyż, zlokalizowane przy ul. Lwowskiej w Przemyślu. Przedstawiciele ZRT oraz KMPT przeprowadzili również równoczesne i niezależne wizytacje znajdujących się w obszarze właściwości Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej (BiOSG): Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców i Aresztu dla Cudzoziemców w Przemyślu.

Wizytacja przejścia granicznego w Medyce ukierunkowana była na analizę aktualnej sytuacji na przejściu, procedury wydawania cudzoziemcom odmów wjazdu na terytorium RP, w tym obywatelom Ukrainy, którzy przed wyjazdem do kraju pochodzenia przebywali w Polsce. Wizytujący ustalili, że w okresie od 1 października do 30 listopada br. wydano 745 odmów przy liczbie 438 613 odprawionych obywateli Ukrainy.

Punkt Recepcyjny w Przemyślu

Głównym powodem wizyty w punkcie recepcyjnym na dworcu kolejowym w Przemyślu było zbadanie zarzutów podniesionych w skardze skierowanej do RPO przez jedną z organizacji pozarządowych, dotyczących sytuacji osób narodowości romskiej - uchodźców wojennych z Ukrainy, głównie rodzin z dziećmi, które przebywają na dworcu kolejowym w Przemyślu, również w nocy.     

W wyniku wizytacji przeprowadzonej w punkcie recepcyjnym przedstawiciele RPO potwierdzili, że istnieje problem z możliwością zapewnienia noclegu osobom pochodzenia romskiego oraz z dostępem do toalety (toaleta na dworcu jest płatna, a toalety przenośne nie nadają się do użytku). Na dworcu kolejowym wprawdzie wydzielona została strefa nocowania, z której mogą skorzystać uchodźcy, ale jest ona przeznaczona jedynie dla osób posiadających bilet na pociąg. Alternatywnym rozwiązaniem dla osób, które przybyły z Ukrainy i nie posiadają biletu na dalszą podróż jest skorzystanie z noclegu w Centrum Pomocy Humanitarnej prowadzonym przez PCK, które dostępne jest jednak maksymalnie na 48 godzin, bez możliwości ponownego skorzystania. Problem noclegu dotyczy szczególnie tych osób, które w tak krótkim czasie nie są w stanie zaplanować dalszej podroży lub powtórnie wjechały do Polski z terytorium Ukrainy lub państwa UE.

W trakcie wizytacji przedstawiciele RPO przeprowadzili rozmowy m.in. z koordynatorami punktu recepcyjnego - przedstawicielami Wojewody Podkarpackiego oraz wolontariuszami. Wizytującym zostało zgłoszonych szereg nowych problemów, w tym brak punktu medycznego na dworcu (istniejący od początku zorganizowania punktu recepcyjnego punkt medyczny został zlikwidowany w sierpniu), brak wystarczającej ilości aut zapewniających transport pomiędzy dworcem a Centrum Pomocy Humanitarnej lub innymi miejscami, gdzie uchodźcy mogą otrzymać pomoc, a także brak tłumaczy języka romani, których obecność ułatwiłaby by kontakt z przebywającymi na dworcu osobami pochodzenia romskiego. Wizytujący dostrzegli również dość istotny, jak się wydaje, problem dotyczący wieloetapowego procesu podejmowania decyzji na temat organizacji i funkcjonowania punktu recepcyjnego, który obejmuje zarówno osoby pracujące w punkcie recepcyjnym, władze miasta Przemyśl oraz Wojewodę Podkarpackiego, a także w niektórych przypadkach władze PKP.  

Przedstawiciele BRPO z najwyższym uznaniem odnieśli się również do pracy i zaangażowania osób udzielającym uchodźcom pomocy na dworcu kolejowym w Przemyślu.

Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców i Areszt dla Cudzoziemców w Przemyślu

Wizytacja w ośrodku i areszcie była ukierunkowana na sprawdzenie warunków detencji i traktowania osób pozbawionych wolności. W szczególnym zainteresowaniu wizytujących pozostawały kwestie ewentualnych zmian w funkcjonowaniu placówek wprowadzonych od czasu poprzedniej wizytacji przeprowadzonej w dniach 31 stycznia-3 lutego 2022 r. Wizytujący przeprowadzili rozmowy m.in. z zastępcą komendanta BiOSG ds. logistyki oraz z naczelnikiem strzeżonego ośrodka i aresztu dla cudzoziemców. Przedstawiciele RPO dokonali oglądu wybranych pomieszczeń, odbyli rozmowy z cudzoziemcami oraz z funkcjonariuszami. Przedstawiciele ZRT przyjęli również kilka spraw indywidualnych cudzoziemców umieszczonych w strzeżonym ośrodku, którzy sygnalizowali m.in. problemy ze zdrowiem, w tym zdrowiem psychicznym, oraz z dostępem do lekarza i psychologa.

Więcej informacji dotyczących przeprowadzonej przez przedstawicieli KMPT wizytacji dostępnych jest pod adresem : https://bip.brpo.gov.pl/pl/kmpt/wizytacja-kmpt-w-pomieszczeniu-dla-osob-zatrzymanych-placowki-strazy-granicznej-w-medyce-oraz