Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Skończył mi się właśnie zasiłek dla bezrobotnych. Czy w obecnej sytuacji mogę liczyć na coś więcej?

„Tarcza antykryzysowa” (ustawa z dnia 7 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-1) nie przewidziała przedłużenia zasiłku dla bezrobotnych ani dodatkowej pomocy finansowej dla osób zarejestrowanych jako bezrobotne.

Jak jest pomoc dla osób zatrudnionych na umowie zlecenia?

Osobie wykonującej umowę zlecenia przysługuje świadczenie postojowe, jeżeli nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu:

• gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którym została zwarta umowa cywilnoprawna.
• Umowa zlecenia została zawarta przed dniem 1 lutego 2020 r.
• Dochód z mowy zlecenia, w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłoszonego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS.

Świadczenia postojowe przysługuje w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r.

Jeżeli suma przychodów z umów cywilnoprawnych uzyskana w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenia postojowe, wynosi mniej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020 r. świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych.

Ustalenie prawa do świadczenia postojowego następuje na wniosek zleceniobiorcy składany za pośrednictwem zleceniodawcy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Szczegóły dotyczące treści wniosku oraz procedur jego złożenia wynikają z ustawy z dnia 7 marca 2020 r. o  szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób art. 15zq, 15zr.15zs i dalsze).

Czy wojsko, które uzyskało ze względu na stan epidemii nowe uprawnienia i obowiązki, może mnie wylegitymować i nałożyć mandat za nieuzasadnione  opuszczenie miejsca zamieszkania?

Tak, żołnierze uzyskali teraz takie uprawnienia jak policjanci:

Zasady udzielania Policji pomocy przez Siły Zbrojne są uregulowane w Ustawie z 6 kwietnia 1990 r. – o Policji: w razie zagrożenia bezpieczeństwa publicznego lub zakłócenia porządku publicznego, zwłaszcza poprzez sprowadzenie niebezpieczeństwa powszechnego dla życia, zdrowia lub wolności obywateli, jeżeli użycie oddziałów lub pododdziałów Policji okaże się lub może okazać się niewystarczające, do pomocy oddziałom i pododdziałom Policji mogą być użyte oddziały i pododdziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 18 ust. 1).

Żołnierzom oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych kierowanych do pomocy oddziałom i ustawy pododdziałom Policji przysługują w zakresie niezbędnym do wykonywania ich zadań, wobec wszystkich osób, uprawnienia policjantów określone w art. 15 i art. 16. (art. 18 z ust.7)

Decyzją Nr 41/MON z dnia 18 marca 2020 r. (Dziennik Urzędowy MON poz. 52) Minister Obrony Narodowej zdecydował w sprawie użycia oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do pomocy Policji.

Czy osoby chore przebywające w zakładach karnych będą mogły liczyć na przerwę w odbywaniu kary w związku z sytuacją i zagrożeniem?

Jest to możliwe, ale pod pewnymi warunkami i ie we wszystkich przypadkach.

Zgodnie z nowymi regulacjami (art. 14c i 14d ustawy z dnia 31.03.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz.U.2020.568) w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii sąd penitencjarny, na wniosek dyrektora zakładu karnego, zatwierdzony przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej może udzielić skazanemu przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

Przerwa może jednak nie zostać udzielona, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że skazany w czasie pobytu poza zakładem karnym nie będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności popełni przestępstwo, lub nie będzie stosował się do wytycznych, poleceń lub decyzji właściwych organów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 lub leczeniem zarażenia wirusem SARS-CoV-2.

Dyrektor zakładu karnego może złożyć wniosek o przerwę w karze, jeżeli w jego ocenie, udzielenie przerwy w karze skazanemu może przyczynić się do ograniczenia albo wyeliminowania epidemii. Do wniosku dołącza się opinię o skazanym, sporządzoną przez administrację zakładu karnego, dotyczącą okoliczności będących podstawą udzielenia przerwy.

Sąd udziela przerwy w karze na czas oznaczony. Okres przerwy może być przedłużany na wniosek dyrektora zakładu karnego na dalszy czas oznaczony. Okres przerwy w karze nie może trwać dłużej niż do ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu Covid-19.

Jeżeli prokurator oświadczy, nie później niż do czasu wydania postanowienia w przedmiocie wniosku o udzielenie albo przedłużenie przerwy, że sprzeciwia się jego uwzględnieniu, sąd umarza postępowanie.

Z możliwości ubiegania się o przerwę w karze nie mogą skorzystać:

• skazani za przestępstwa umyślne, które jest zagrożone karą przekraczającą 3 lata,
• skazani za przestępstwa nieumyślne, gdy wymierzona została kara pozbawienia wolności przekraczająca 3 lata,
• skazani, którzy popełnili przestępstwo w warunkach recydywy specjalnej (art. 64 § 1 kodeksu karnego) oraz specjalnej wielokrotnej (art. 64 § 2 kodeksu karnego),
• skazani, którzy uczynili sobie z przestępstwa stałe źródło dochodu lub działali w zorganizowanej grupie lub związku przestępczym bądź popełnili przestępstwo o charakterze terrorystycznym (art. 65 kodeksu karnego).

Kiedy władze ogłoszą, że stan zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ustał, skazany, któremu udzielono przerwy w karze, będzie zobowiązany do powrotu do zakładu karnego w terminie 3 dni, chyba, ze nie jest to możliwe z uwagi na nałożone na niego obowiązki wynikające z przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Należy dodać, że jeżeli w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii skazanemu nie można udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności na podstawie przesłanek, o których mowa powyżej, a ograniczenie albo wyeliminowanie ryzyka zarażenia przez skazanego innej osoby nie jest możliwe w ramach działań podejmowanych w zakładzie karnym, dyrektor zakładu karnego może złożyć do sądu penitencjarnego wniosek, zatwierdzony przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, o wykonywanie kary w postaci umieszczenia skazanego w odpowiednim zakładzie leczniczym.

Sąd orzeka o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poprzez umieszczenie skazanego w odpowiednim zakładzie leczniczym na czas oznaczony albo odmawia uwzględnienia wniosku, jeżeli nie zachodzą okoliczności powodujące taką konieczność. Czas ten może być przedłużany na wniosek dyrektora zakładu karnego na dalszy czas oznaczony. Czas wykonywania kary w postaci umieszczenia skazanego w odpowiednim zakładzie leczniczym może trwać nie dłużej niż do ustania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

Poczta Polska dostała błędne informacje od Sanepidu, że przebywam na kwarantannie, więc nie doręcza mi osobiście listów. Sanepid przyznaje, że nie figuruję na liście osób skierowanych na kwarantannę i zaproponował mi wysłanie pisma w tej sprawie do Poczty Polskiej.

Istotnie, zgodnie z przepisami, informacje dotyczące odbywanej kwarantanny (zarówno przez osoby, które przekroczyły granicę, jak i osoby z nimi współzamieszkujące) są udostępniane również operatorowi pocztowemu. Jeżeli zatem Sanepid przekazał błędne dane do operatora pocztowego, to można zaproponować kontakt Inspekcji Sanitarnej z tym operatorem w celu poprawienia błędnych danych.

Z opisu sprawy przez wynika, że Sanepid wyszedł z propozycją wysłania pisma do Poczty Polskiej, zatem można oczekiwać, że sytuacja zostanie rozwiązana.

Podstawa prawna: § 2 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31.03.2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.566 z późn. zm.).

Matka wyszła z dorosłym synem na spacer. Syn, który choruje na mózgowe porażenie dziecięce, ma znaczy stopień niepełnosprawności. Spacer jest dla niego konieczną rehabilitacją. Policjant, pouczył matkę, że takie działanie jest niezgodnie z obowiązującym obecnie zakazem przemieszczania się.

Rzeczywiście, obowiązuje zakaz przemieszczania się. Jednak nie ma on charakteru bezwzględnego. Można przemieszczać się, ale w ścisłe określonej sytuacji wskazanej przez przepisy ustawy czy rozporządzenia (m.in. praca, zakup żywności czy leków).

Biorąc jednak pod uwagę, że w obecnej sytuacji ograniczona jest  możliwość korzystania z podmiotów leczniczych świadczących usługi rehabilitacyjne, a spacer jest rodzajem rehabilitacji, takie spacery powinny być uznawane za  dopuszczalne.

Trzeba to spokojnie wytłumaczyć policjantowi, a w czasie spaceru trzeba zachowywać zasady bezpieczeństwa.

Czy sklep zoologiczny (z żywnością i akcesoriami dla zwierzaków) powinien przyjmować między godz. 10:00 a 12:00 jedynie seniorów powyżej 65 r. życia?

Czy sklep z pasmanterią podlega ograniczeniu obsługi między godz. 10:00 a 12:00 jedynie seniorów powyżej 65 r. życia?

Tak, ta zasada obowiązuje we wszystkich sklepach, z wyjątkiem aptek

Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 marca 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.566 §9 ust. 5) nie rozróżnia sklepów. Stanowi, że do 11 kwietnia 2020 r. w obiektach handlowych lub usługowych może przebywać do 3 osób na jedno stanowisko kasowe lub miejsce prowadzenia sprzedaży, z tym że w godzinach 10-12 mogą to być wyłącznie osoby powyżej 65. roku życia.

Zgodnie z §9 ust. 5a rozporządzenia godziny dla seniora nie dotyczą aptek i punktów aptecznych, gdy zakup jest konieczny w nagłej sytuacji

Co mam zrobić z psem, gdy wylądowałam na przymusowej kwarantannie?

Nie wolno wychodzić z domu. Trzeba poprosić o pomoc do sąsiadów, rodziny bądź znajomych, którzy będą mogli z zachowaniem zasad bezpieczeństwa wyjść z psem na spacer. W sieci, w tym w mediach społecznościowych organizowane są grupy wspomagające w takich sytuacjach.

W związku z opieką nad ojcem pobieram świadczenie pielęgnacyjne. Orzeczenie o niepełnosprawności ojca wydano na czas określony do końca marca 2020 roku. Obecnie komisje do spraw orzekania o niepełnosprawności nie działają. Czy będę w dalszym ciągu otrzymywał świadczenie pielęgnacyjne?

Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony, którego termin upłynął 90 dni przed wejściem w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 o szczególnych, rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, zachowują ważność do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu epidemii, nie dłużej jednak jak do dnia wydania nowego orzeczenia. Trzeba jednak złożyć w terminie kolejny wniosek o wydanie orzeczenia.

Decyzja o przyznaniu świadczenie z pomocy społecznej wydana w związku z orzeczeniem o niepełnosprawności ulega również przedłużeniu na ten sam okres.