Obchodzony 1 grudnia Światowy Dzień AIDS został ustanowiony przez zgromadzenie Ogólne ONZ w 1988 roku, by zwrócić uwagę świata na problemy wynikające z epidemii HIV/AIDS.
HIV to ludzki wirus upośledzenia (niedoboru) odporności. Może wywołać zespół nabytego upośledzenia odporności – AIDS. Ze względu na skalę zakażeń i tempo rozprzestrzeniania się wirusa epidemia HIV/AIDS jest jednym z priorytetowych zagadnień zdrowia publicznego, schorzenie to wymaga natychmiastowego działania.
Na świecie żyje z HIV blisko 37 mln osób. W Polsce szacuje się, że nawet 35 tys. osób żyje z HIV, a blisko co druga o tym nie wie i może nieświadomie zakażać. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 sierpnia 2016 r., zakażenie HIV stwierdzono u 20.756 osób, odnotowano 3.408 zachorowań na AIDS, a 1.348 chorych zmarło.
Wirusem HIV zakażają się przede wszystkim osoby młode – między 15. a 24. rokiem życia (stanowią prawie 40% zarażonych na całym świecie).
W Polsce 7% wszystkich zakażeń wykryto u osób poniżej dwudziestego roku życia, a 46% – u osób w wieku 20 – 29 lat.
Dominującą grupę (84%) wśród zakażonych HIV i chorych na AIDS w naszym kraju stanowią osoby w wieku produkcyjnym (20 – 49 lat).
Główne powody zakażenia to brak wiedzy na temat możliwych dróg zakażenia oraz ignorowanie ryzyka zakażenia.
Epidemia HIV to problem wciąż aktualny. Rozwiązanie tego problemu wymaga ustawicznych działań na rzecz poznania i upowszechniania rzetelnych informacji na temat HIV/AIDS oraz sposobów ograniczania ryzyka zakażenia, wykonywania testów w kierunku HIV, odpowiedniego leczenia. Wymaga również postępowania bez uprzedzeń w życiu prywatnym i zawodowym oraz naszej solidarności z osobami zakażonymi.
Osoby żyjące z HIV są pełnoprawnymi członkami społeczeństwa i powinny mieć możliwość życia i pracy w swoim środowisku, pamiętając równocześnie o obowiązku ochrony innych przed zakażeniem.
Symbolem solidarności z osobami żyjącymi z HIV i AIDS i ich bliskimi jest Czerwona Kokardka.
Rzecznik Praw Obywatelskich pragnie podkreślić wagę problemu. Z tego powodu mając na uwadze, że w 2016 r. dobiega końca realizacja kolejnej edycji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS, RPO w dniu 29 listopada 2016 r. skierował do Ministra Zdrowia wystąpienie dotyczące tej tematyki.
W swojej interwencji RPO przedłożył Ministrowi Zdrowia uwagi dotyczące polityki państwa na rzecz zapobiegania zakażaniom HIV i zwalczania AIDS. Dysponując merytorycznym materiałem ze spotkań regionalnych, raportem organizacji pozarządowej RPO wskazał na potrzebę położenia większego nacisku na poprawę dostępności do profilaktyki HIV na terenie kraju.
Z ustaleń RPO wynika, że z mapy Polski znikają kolejne punkty konsultacyjno-diagnostyczne służące obywatelom pomocą w wykonaniu bezpłatnych i anonimowych badań na obecność wirusa HIV.
Taka sytuacja ma miejsce np. w Przemyślu, Zamościu, Radomiu, a także Łodzi.
RPO wskazał, że przy stale rosnącej w Polsce liczbie osób zarażonych wirusem HIV i niewielkiej świadomości społecznej dotyczącej tego problemu, działania państwa w sferze profilaktyki zakażeń są niedostateczne. Uwaga władz publicznych skupia się dużej mierze na leczeniu osób już chorych zaniedbując działania profilaktyczne, jak powszechna długofalowa edukacja społeczna, czy dostępność punktów konsultacyjno-diagnostycznych.
RPO zwrócił też uwagę na niewykorzystany potencjał organizacji pozarządowych zaangażowanych w tym temacie. Ich większy udział w działaniach edukacyjno-profilaktycznych mógłby wesprzeć państwo w jego polityce na rzecz zapobiegania zakażaniom HIV i zwalczania AIDS.
