Biuletyn Informacji Publicznej RPO

20 października przypada Międzynarodowy Dzień Mediacji. W związku z tym Rzecznik w piśmie do Ministra Sprawiedliwości zwrócił uwagę na zagadnienie mediacji po wyroku skazującym, która nie została uregulowana w Kodeksie karnym wykonawczym.

Instytucja mediacji funkcjonuje w polskim systemie prawa karnego od dziewiętnastu lat. Ma ona na celu wzmocnienie pozycji ofiary w postępowaniu karnym, stanowi alternatywną metodę rozwiązywania konfliktów i dopełnienie klasycznej drogi sądowej. Przepisy wciąż jednak regulują mediację wyłącznie na etapie postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego z pominięciem zagadnienia mediacji po wyroku. Mimo że kwestia ta była przedmiotem wystąpień generalnych RPO do Ministra Sprawiedliwości od 2000 r. kolejne nowelizacje Kodeksu karnego wykonawczego nie doprowadziły do oczekiwanej modyfikacji.

Tymczasem mediacja po wyroku jest instytucją niezmiernie potrzebną. Jako forma dobrowolnej aktywności skazanych może przyczynić się do ich resocjalizacji. Przy konfliktach stron pozostających ze sobą w bliskich relacjach, rodzinnych czy sąsiedzkich, może wpływać na przebieg zadośćuczynienia poszkodowanemu. Pojednanie stron w ramach postępowania wykonawczego może również obniżyć koszty ponoszone przez wymiar sprawiedliwości, ograniczyć wtórną przestępczość oraz wzmocnić kontrolę nad wykonaniem wyroku wobec skazanego na kary nieizolacyjne. Obecnie jedynie art. 162 § 1 k.k.w. nawiązuje do zagadnienia mediacji nakazując sądowi penitencjarnemu uwzględnić ugodę zawartą w wyniku mediacji przy rozpatrywaniu wniosku o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Niestety sądy nie kierują spraw do instytucji lub osoby do tego uprawnionej, w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, co powoduje, że dyspozycja zawarta w powyższym artykule jest niewypełniana. W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o podjęcie inicjatywy legislacyjnej umożliwiającej wprowadzenie mediacji na etapie postępowania wykonawczego.