Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich docierają sygnały wskazujące na brak należytego zabezpieczenia praw kandydatów na członków krajowego zakładu ubezpieczeń i krajowego zakładu reasekuracji, którzy poddawani są weryfikacji przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej powołanie dwóch członków zarządu krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji, w tym prezesa zarządu i członka zarządu odpowiedzialnego za zarządzanie ryzykiem następuje za zgodą organu nadzoru. Decyzja w tej sprawie wydawana jest na wniosek krajowego zakładu ubezpieczeń lub krajowego zakładu reasekuracji. Organ nadzoru może jednak odrzucić prośbę, jeśli kandydat nie spełnia wymagań określonych w ustawie.

Jednym z wymogów stawianych członkom zarządu jest dawanie rękojmi prowadzenia spraw zakładu w sposób należyty. Stosownie do ustawy z 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym Komisja Nadzoru Finansowego podlega przepisom Kodeksu postępowania administracyjnego. Oznacza to, że decyzja w sprawie powołania na ww. stanowiska przyjmuje postać decyzji administracyjnej, a jej kontrola przysługuje sądom administracyjnym. Skarżący, których kandydatura została odrzucona przez niespełnienie przez nich przesłanki rękojmi, zwracają jednak uwagę na brak odpowiednich kompetencji sądu administracyjnego do oceny decyzji wydanej przez KNF. Ma to poważne konsekwencje, gdyż negatywna opinia Komisji Nadzoru Finansowego powoduje destabilizację kariery zawodowej kandydatów, utratę zaufania  bądź wykluczenie ze środowiska zawodowego.

Dlatego ważne jest, by rozstrzygnięcia KNF były poddane nadzorowi eliminującemu wszelką arbitralność. Niestety przysługujące sądom administracyjnym możliwości weryfikacji ustaleń organów administracyjnych są ograniczone. Sąd administracyjny zgodnie z Prawem o postępowaniu przed sądami administracyjnymi opiera kontrolę na materiale dowodowym zgromadzonym w postępowaniu przed organem administracji wydającym zaskarżoną decyzję. W wyniku tak prowadzonej procedury nie jest w stanie właściwie przeprowadzić weryfikacji ustaleń uznanych przez KNF za przejaw braku rękojmi. Rozpatrzenie sprawy często wymaga też od sędziego wiedzy specjalistycznej, a w toku postępowania przed sądem administracyjnym nie ma  możliwości powołania dowodu z opinii biegłego.

Zdaniem Rzecznika sądowa kontrola decyzji KNF nie realizuje standardów ukształtowanych w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Rzecznik zwrócił się więc do Ministra o zajęcie stanowiska wobec przedstawionego problemu.