Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Sąd Najwyższy rozpoznał kasację wywiedzioną na korzyść Pana S.

Sprawa ta dotyczyła postępowania w przedmiocie warunkowego zawieszenia wykonania na etapie postępowania wykonawczego bezwzględnej kary 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w M. z 2013r.

Sąd I instancji odmówił zastosowania powyższej instytucji ponieważ uznał, że kara wymierzona wobec skazanego, nie została orzeczona w wymiarze pozwalającym na warunkowe zawieszenie jej wykonania na etapie postępowania wykonawczego.

Sąd II instancji badający przedmiotową sprawę na skutek zaskarżenia postanowienia sądu merytorycznego przez obrońcę stanowisko to podzielił i poprzestał na powieleniu argumentacji organu procesowego niższego rzędu.

Orzeczenie to zaskarżył Rzecznik Praw Obywatelskich wnosząc w kasacji o uchylenie postanowienia kończącego postępowanie i przekazanie sprawy Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy uwzględnił kasację Rzecznika Praw Obywatelskich uznając ją w pełnej rozciągłości za zasadną.

Dr Przemysław Tarwacki, główny specjalista w Zespole Prawa Karnego Biura RPO:

Z dniem 1.07.2015r. prawodawca wprowadził do Kodeksu karnego wykonawczego szereg zmian, w tym zasadę, iż na etapie postepowania wykonawczego można warunkowo zawiesić jedynie karę nieprzekraczającą roku pozbawienia wolności. Do wejścia w życie powyższej nowelizacji ustawa ta przewidywała, iż w stadium wykonawczym procesu karnego warunkowo zawiesić można karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat.

Zmiana ta przysporzyła niektórym sądom trudności w stosowaniu tej instytucji, w kontekście zasad intertemporalnych.

Tak było również w przedmiotowej sprawie, w której Sądy obu instancji uznały, iż zasada stosowania ustawy względniejszej w dacie popełnienia czynu od obowiązującej w dacie orzekania nie ma do tej instytucji zastosowania.

To stanowisko budzące bardzo poważne wątpliwości. W realiach tej sprawy z uwagi na to, że sąd odwoławczy w zaskarżonym przez Rzecznika postanowieniu bezprawnie uwolnił się od rozpoznania zarzutu zawartego w zażaleniu, wskazującego na materialnoprawny charakter tej instytucji i z tym związaną konieczność stosowania ustawy z daty popełnienia czynu, jako względniejszej dla sprawcy, kasacja oparta została na podstawie stricte procesowej, sprowadzającej się do zarzutu nienależytego rozpoznania środka odwoławczego wywiedzionego przez obrońcę.

Istotą tej kasacji było zatem zagwarantowanie przestrzegania przez sąd odwoławczy przepisów procedury karnej, tj. spowodowanie rzetelnego rozpoznania zażalenia obrońcy.

Z racji tej, że w powyższym środku odwoławczym w sposób rzeczowy przedstawione zostały zapatrywania prawne, których podzielenie skutkować musiałoby odmienną oceną spełnienia przesłanki dotyczącej wysokości kary, warunkującej możliwość ubiegania się o warunkowe zawieszenie jej wykonania na etapie postępowania wykonawczego uchybienie Sądu II instancji miało zdaniem Rzecznika wpływ na treść zapadłego orzeczenia o charakterze istotnym. Ocenę tę Sąd Najwyższy podzielił, uwzględniając kasację.

Skutek kasacji Rzecznika jest taki, że postępowanie odwoławcze w tej sprawie zostanie ponownie przeprowadzone, a Sąd II instancji zobowiązany będzie rzetelnie zbadać zarzuty zażalenia podniesione przez obronę.