Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację do Sądu Najwyższego w sprawie kobiety oskarżonej o przywłaszczenie energii elektrycznej z obwodu podłączonego do licznika znajdującego się w mieszkaniu sąsiadki. Sąd Rejonowy wyrokiem nakazowym uznał oskarżoną za winną popełnienia zarzucanego jej czynu oraz wymierzył karę grzywny i obciążył kosztami postępowania sądowego. W ocenie RPO, Sąd nie powinien w powyższej sprawie orzekać wyrokiem nakazowym, ponieważ oskarżona nie przyznawała się do winy i przedstawiała odmienne okoliczności zdarzenia.

Zgodnie z przepisami kodeksu postępowania karnego, sąd może wydać wyrok nakazowy, jeżeli na podstawie zebranych dowodów wina oskarżonego oraz okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości. Wymóg ten jest spełniony zwłaszcza wtedy, gdy oskarżony przyznaje się do winy, a przyznanie to nie nasuwa zastrzeżeń. Wyrok nakazowy wydawany jest na posiedzeniu bez udziału stron i bez przeprowadzania rozprawy.

W opisywanej sprawie oskarżona nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu. Wskazała również, że nie miała żadnej świadomości, że w jej mieszkaniu znajdowała się wadliwie podłączona instalacja elektryczna. Ponadto wyjaśniła, że nie dokonywała żadnych przeróbek instalacji oraz nikomu takich prac nie zlecała. Zeznania świadków oraz biegłego sądowego wskazały na możliwość powstania niewłaściwych podłączeń w trakcie budowy budynku.

Zdaniem Rzecznika, Sąd Rejonowy był zobowiązany do skierowania sprawy na rozprawę i wyjaśnienia wszystkich okoliczności wynikających z postępowania przygotowawczego.

Joanna Grzegorzewska, Zespół Prawa Karnego Biura RPO:

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nie można było, bez bezpośredniego przeprowadzenia dowodów uznać, że okoliczności czynu i wina oskarżonej nie budzą wątpliwości. Zgodnie z doktryną oraz ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego, nie należy orzekać wyrokiem nakazowym, gdy oskarżony nie przyznaje się do winy i przedstawia odmienne okoliczności zdarzenia – jak to miało miejsce w niniejszej sprawie, gdyż należało wówczas rozstrzygać w przedmiocie procesu, po zapoznaniu się bezpośrednio z poszczególnymi dowodami, co było możliwe dopiero na rozprawie. W tej sytuacji, sąd był zobligowany skierować sprawę na rozprawę, przeprowadzić postępowanie dowodowe i wyjaśnić wszystkie istotne dla merytorycznego rozstrzygnięcia okoliczności. Nie można bowiem wykluczyć, że po przeprowadzeniu rozprawy, oskarżona zostałaby uniewinniona od popełnienia zarzucanego jej czynu.