Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Przepisy nie przewidują możliwości zaskarżenia decyzji sądu drugiej instancji co do wynagrodzenia kuratora dla strony, której miejsce pobytu nie jest znane
• Obywatel złożył w tej sprawie skargę konstytucyjną, którą wspiera Rzecznika Praw Obywatelskich
• W ocenie RPO jest to niezgodne z konstytucyjnymi prawem do sądu, z zasadą dwuinstancyjności postępowania sądowego oraz oraz prawem do własności w związku z zasadą wolności 

Trybunał Konstytucyjny wszczął postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej (sygn. akt SK 24/23) dotyczącej art. 394² § 1¹ Kodeksu postępowania cywilnego.

Zgodnie z nim, zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji przysługuje także na postanowienia tego sądu, których przedmiotem jest:

1) odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie,
2) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego,
3) zwrot kosztów procesu, o ile nie wniesiono skargi kasacyjnej,
4) zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu,
5) skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na grzywnę,
6) zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka,
7) odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego sprowadzenia

– z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji.

RPO zgłosił udział w tym postępowaniu TK. Wniósł o stwierdzenie, że:

• art. 394² § 1¹ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 1805 ze zm.) w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji (nie wydanego w wyniku rozpoznania zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji) w przedmiocie wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony, której miejsce pobytu nie jest znane, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 176 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP 

  - przez to, że wadliwie kształtuje procedurę sądową, nie zapewniając kuratorowi odpowiednich gwarancji wydania sprawiedliwego i zgodnego z prawem orzeczenia w kwestii należnego wynagrodzenia, co pozostaje równoznaczne z nieproporcjonalnym ograniczeniem prawa kuratora do sądu jak i samej konstytucyjnej ochrony tak ujętego prawa majątkowego.

Uzasadnienie stanowiska Rzecznika zostanie przedstawione TK do 15 czerwca 2023 r.

IV.7000.89.2023