Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• RPO otrzymał skargę od obywatela wskazującą, iż strzelnica funkcjonująca w okolicy jego miejsca zamieszkania może mieć negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Skarżący wskazywał m.in. na nadmierny hałas, rykoszetujące pociski oraz ołów przenikający do gruntu
• Na podstawie przekazanej przez Rzecznika skargi starosta bialski zobowiązał podmiot prowadzący strzelnicę do sporządzenia przeglądu ekologicznego
• Starosta umorzył jednak postępowanie po otrzymaniu i bezkrytycznym przyjęciu za prawdziwe wyników pomiaru emisji hałasu od prowadzących strzelnicę
• RPO skarży tą decyzję do WSA w Lublinie. W skardze zarzuca zaniechanie przeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawie i brak oceny jedynego dowodu zgromadzonego w sprawie skutkujące przedwczesnym umorzeniem postępowania
• AKTUALIZACJA:  Zaskarżona decyzja została uchylona przez starostę w drodze autokontroli, wobec czego WSA (sygn. akt II SA/Lu 271/23) 17 maja 2023 r. umorzył postępowanie

Przegląd ekologiczny to dokument kompleksowo określający oddziaływanie konkretnej instalacji lub zakładu na środowisko. Na podstawie art. 237 ustawy Prawo ochrony środowiska organ ochrony środowiska nakłada obowiązek jego sporządzenia, gdy pojawiają się okoliczności wskazujące na możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko.

Celem przeglądu jest identyfikacja zagrożeń, jakie działalność gospodarcza może stwarzać dla środowiska. Jeżeli w toku przeglądu okaże się, że funkcjonowanie instalacji lub zakładu jest szkodliwe (np. przekraczane są normy emisji hałasu), może on doprowadzić do zmiany kierunku postępowania administracyjnego na wydanie decyzji zmierzającej do usunięcia zagrożenia (np. wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu na podstawie art. 115a ustawy Prawo o ochronie środowiska).

Starosta bialski wszczął postępowanie zmierzające do uzyskania przeglądu ekologicznego strzelnicy po uzyskaniu wiadomości o skargach obywateli od Rzecznika Praw Obywatelskich. Umorzył je jednak po otrzymaniu od podmiotu prowadzącego strzelnicę sprawozdań z badania emisji hałasu wskazujących emisję na poziomie minimalnie niższym, niż maksymalna emisja dopuszczana przez prawo (49,8 i 49,7 dB wobec limitu 50 dB).

Argumenty RPO

W ocenie RPO wydanie tej decyzji nastąpiło bez przeprowadzenia postępowania dowodowego zmierzającego do ustalenia faktycznego potencjału zagrożenia instalacji dla środowiska.

Umarzając postępowanie w niniejszej sprawie, organ oparł się wyłącznie na przedstawionych przez stronę dwóch sprawozdaniach z pomiarów emisji hałasu. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, a także w przedłożonych Rzecznikowi do wglądu kopiach akt postępowania brak jest informacji o jakichkolwiek innych czynnościach i środkach dowodowych wykorzystanych w toku postępowania przez Starostę Bialskiego. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji można by wręcz streścić w jednym zdaniu: „nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów emisji hałasu, więc nie ma podstaw do stwierdzenia okoliczności wskazujących na możliwość negatywnego oddziaływania na środowisko”.

Rzecznik wskazuje, że zgodnie z art. 77 § 1 KPA organy administracji publicznej są zobowiązane w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzeć cały materiał dowodowy w sprawie. Zwraca przede wszystkim uwagę na fakt, że normy emisji hałasu są tylko jednym z wymiarów potencjalnego zagrożenia dla środowiska, które powinny być ustalone w przeglądzie ekologicznym.

Mimo, iż w skardze przekazanej przez Rzecznika staroście wskazywane były również inne sposoby negatywnego oddziaływania strzelnicy na środowisko – pociski rykoszetujące poza teren strzelnicy i przenikanie ołowiu do wód gruntowych – zostały one pominięte przez organ, a w ich zakresie nie przeprowadzono żadnego dowodu zmierzającego do ustalenia, czy zagrożenie rzeczywiście istnieje.

Zgodnie z orzecznictwem NSA (II OSK 1568/12) negatywne oddziaływanie na środowisko nie wiąże się wyłącznie z ustaleniem, czy dana instalacja przekracza lub nie przekracza określonych prawem wartości maksymalnych i nie można wykluczyć, że w konkretnej sprawie nawet w przypadku dochowania takich dopuszczalnych przez prawo poziomów oddziaływania może mimo wszystko dojść do negatywnego oddziaływania na środowisko.

W niniejszej sprawie konieczne było zatem dokonanie oceny, czy istnieją podstawy do przypuszczeń, że emisja hałasu stanowi negatywne oddziaływanie na środowisko w jego całokształcie, również w kontekście jego wpływu na zdrowie ludzkie.

Ponadto, ocena jedynego dowodu przeprowadzonego w tej sprawie – prywatnych dokumentów przedstawionych przez operatora strzelnicy dotyczących pomiaru emisji hałasu – została w ocenie RPO dokonana nierzetelnie. Akta sprawy nie wskazują bowiem na jakąkolwiek analizę czy weryfikację danych przedstawionych przez stronę postępowania.

Tymczasem, jak zaznacza Rzecznik, same wartości przedstawione w tych dokumentach, wskazujące na emisję znajdującą się na granicy dopuszczalności, mogłyby skłonić organ do sprawdzenia ich przeprowadzonymi we własnym zakresie badań. Gdyby okazało się, że emisje przekraczają ustawowo dozwolony poziom, należałoby zmienić kierunek postępowania w celu wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu.

V.7203.68.2021