Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Do Rzecznika zwróciła się obywatelka RP, adoptowana w USA w latach 60. XX w. Wskutek tego, że dane w jej amerykańskich dokumentach nie zgadzają się z danymi w polskim Urzędzie Stanu Cywilnego (brak wzmianki o przysposobieniu, zmianie imienia oraz nazwiska) nie może uzyskać numeru PESEL, paszportu, czy dowodu osobistego. W konsekwencji – mimo iż jest Polką -nie może korzystać z praw przysługujących jej jako obywatelce polskiej. Intencją kobiety jest uzyskanie wzmianki o przysposobieniu w swoim akcie urodzenia, co ma umożliwić nadanie numeru PESEL.

W tym celu, wystąpiła ona do Sądu Okręgowego z wnioskiem o uznanie orzeczenia sądu amerykańskiego o przysposobieniu. Sąd dwukrotnie zwrócił wniosek, powołując się na brak wskazania danych i adresów wszystkich następców prawnych przysposabiającego oraz ojca biologicznego. Sądu nie przekonał argument, że obaj nie żyją i nie przeprowadzono po nich postępowania spadkowego. Nie ustanowił także wnioskowanego przez pełnomocnika kuratora. Wniosek o uznanie orzeczenia o przysposobieniu zwrócił wnioskodawczyni. Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do złożonego przez wnioskodawczynię zażalenia.

Sąd Apelacyjny w postanowieniu z 30 listopada 2015 r. uznał, że zwrot wniosku był nieuprawniony. Zdaniem Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie, która ma charakter niemajątkowy, nie było podstaw do ustalania kręgu spadkobierców uczestników postępowania. Nie można było także domagać się ich obecności, skoro nie żyją. Ponadto sąd uznał, że wymóg nałożony na wnioskodawczynię w sposób nieproporcjonalny i nadmierny ograniczył jej prawo do sądu. Jak wskazał Sąd Apelacyjny – sąd okręgowy powinien przystąpić do merytorycznego rozpoznania wniosku, zamiast go zwracać.