Biuletyn Informacji Publicznej RPO

2 grudnia 2025 r. w Biurze RPO odbyło się spotkanie zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Krzywonia z przedstawicielami inicjatywy „Nasz Rzecznik”, organizacji społecznych, środowisk eksperckich i instytucji zajmujących się tematyką ochrony sygnalistów. 

Z ramienia Biura RPO w spotkaniu wzięli udział: dyrektor Zespołu ds. Sygnalistów Marcin Malecko, jego zastępca Jakub Królikowski, naczelnik wydziału ds. wsparcia sygnalistów oraz sprawozdawczości Aneta Szurmak oraz główny koordynator ds. współpracy z partnerami społecznymi BRPO Bartosz Cyran. 

Spotkanie zostało zorganizowane w celu omówienia funkcjonowania ustawy o ochronie sygnalistów oraz wypracowania rekomendacji dotyczących skuteczniejszej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa w miejscu pracy. 

Otwierając spotkanie, Adam Krzywoń podkreślił, że celem spotkania jest wspólna identyfikacja najważniejszych wyzwań związanych z ochroną sygnalistów oraz wypracowanie rekomendacji, które pozwolą usprawnić funkcjonowanie ustawy.

Dyskusja koncentrowała się wokół praktycznego funkcjonowania systemu ochrony sygnalistów: skuteczności działań następczych, problemów z procedurami wewnętrznymi, świadomości społecznej, potrzeby szkoleń i działań informacyjnych oraz konieczności zmian legislacyjnych.

W jej toku uczestnicy zwrócili uwagę, że przepisy ustawy nie są w pełni wykorzystywane, a debata publiczna wciąż nie sprzyja budowaniu pozytywnego wizerunku sygnalistów i nie zachęca do dokonywania zgłoszeń. Zaznaczyli, że istnieje konieczność wzmocnienia obecności problematyki stosowania nowej ustawy w przestrzeni publicznej, ponieważ dotychczasowa narracja nie zawsze sprzyja budowaniu zaufania do systemu zgłaszania nieprawidłowości.

Podczas dyskusji uczestnicy podnieśli potrzebę przeprowadzenia oceny dotychczasowej praktyki stosowania ustawy, np. poprzez badania czy audyt procedur wewnętrznych. Wskazano także na deficyty edukacji publicznej w tym obszarze. Dyskutujący podkreślili też konieczność intensyfikacji szkoleń dla urzędników i obywateli oraz tworzenia kampanii społecznych, które przełamywałyby stereotypy i promowały pozytywne przykłady zgłaszania naruszeń prawa. 

W toku rozmowy uczestnicy omówili szereg problemów prawnych i proceduralnych. Strona społeczna wskazała niejednoznaczne zasady wydawania zaświadczeń oraz zakres przedmiotowy ustawy, który nie obejmuje m.in. mobbingu czy nierównego traktowania. Podczas dyskusji podniesiono postulat rozszerzenia obowiązku sprawozdawczego na sektor prywatny, aby poprawić przejrzystość i porównywalność danych. 

Strona społeczna postuluje, by dalsze wzmacnianie ochrony sygnalistów odbywało się przede wszystkim poprzez szeroko zakrojoną edukację, usprawnianie procedur, zwiększanie transparentności działań instytucji publicznych oraz konsekwentne budowanie kultury sprzyjającej zgłaszaniu nieprawidłowości, a także konieczność stworzenia zbioru dobrych praktyk, które ułatwiłoby instytucjom wdrażanie zgodnych z prawem i skutecznych rozwiązań.