Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek powołał Radę osób z niepełnosprawnościami. Tworzą ją 33 osoby, w tym 31 osób z różnymi niepełnosprawnościami z całej Polski. Jest to Rada samorzeczników, nie organizacji pozarządowych. Zadaniem Rady, oprócz funkcji doradczo-konsultacyjnej, jest wspieranie Rzecznika w monitorowaniu wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami.

W trakcie pierwszego spotkania Rady, które odbyło się 5 czerwca 2024 r. w Biurze RPO, Marcin Wiącek przypomniał, że Rzecznik Praw Obywatelskich jest organem, którego odpowiedzialność za ochronę praw osób z niepełnosprawnościami jest szczególna, gdyż jest organem odpowiedzialnym za monitorowanie wdrażania postanowień Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami.

- Naszym zadaniem i obowiązkiem jest obserwowanie otaczającej nas rzeczywistości i nieustanne apelowanie do władzy, organów państwa o odpowiednie wdrażanie postanowień Konwencji, ale i kierowanie się filozofią leżącą u podstaw Konwencji odwołującej się do godności człowieka, równych i niezbywalnych praw rodziny ludzkiej – mówił.

Przypomniał też, że jednym z podstawowych obowiązków władzy wynikających z Konwencji jest pełne włączenie osób z niepełnosprawnościami i organizacji reprezentujących ich prawa w procesy decyzyjne podejmowane na każdym szczeblu władzy publicznej.

- Od wielu lat można zaobserwować to, ze ten obowiązek nie jest realizowany – zauważył Rzecznik i wskazał, że osoby z niepełnosprawnościami nie są z odpowiednią uwagą wysłuchiwane.

- Jest to niezwykle krzywdzące i nie powinno mieć miejsca w nowoczesnym państwie demokratycznym, którego celem jest ochrona godności każdego człowieka – podkreślił.

Marcin Wiącek zwrócił uwagę, że właśnie dlatego urząd RPO od zawsze starał się być pośrednikiem między środowiskiem osób z niepełnosprawnościami a władzą. Adwokatem wzmacniającym głos tego środowiska.

- Wspólnie z współpracownikami odbywamy regularnie spotkania z przedstawicielami i przedstawicielkami środowisk osób z niepełnosprawnościami, organizacjami pozarządowymi, samorzecznikami. W naszym biurze pracują komisje ekspertów, opiniujemy projekt każdego aktu prawnego, który choćby pośrednio dotyczy praw osób z niepełnosprawnościami. Występujemy w postępowaniach sądowych, administracyjnych – tłumaczył Rzecznik i dodał, że korzysta z wszelkich kompetencji, jakie przepisy przyznają RPO po to, aby przypominać zarówno władzy jak i społeczeństwu, że niepełnosprawność jest cechą niektórych osób, taką samą jak płeć, pochodzenie narodowe, etniczne, stan zdrowia czy wiek.

- Zawsze podkreślamy, w każdym naszym wystąpieniu, że osobom z niepełnosprawnościami nie można mówić jak mają żyć, podejmować za nich decyzji. Należy ich zapytać jak chcą żyć i korzystać z dóbr współczesnego świata, jak chcą rozwijać aspiracje, czy realizować swoje marzenia – mówił Rzecznik i wskazał, że Biuro RPO kieruje się tą filozofią przystępując do każdej sprawy i realizując wszystkie zadania związane z ochroną praw osób z niepełnosprawnościami.

- Jako Rzecznik chciałbym uczynić wszystko co jest w mocy tego urzędu, aby tę rzeczywistość wprowadzić do naszego życia. Chciałbym, aby głos osób z niepełnosprawnościami był bardziej słyszalny i mocny. Dlatego zdecydowaliśmy się na zaproszenia państwa do stworzenia Rady osób z niepełnosprawnościami.

- Chciałbym, żebyśmy na forum Rady dyskutowali o tematach, które powinny wybrzmieć z tego gmachu w kierunku parlamentu, rządu, samorządów czy jakiejkolwiek innej instytucji – zaznaczył i dodał, że zamierzeniem BRPO jest konsultowanie z Radą wszystkich zagadnień podejmowanych w biurze, które dotyczą sytuacji osób z niepełnosprawnościami. - Chciałbym, żeby państwo służyli nam swoją radą kiedy będziemy apelować do władzy i oceniać jej działania, zwłaszcza w obszarze wdrożenia Konwencji – dodał.

- Każdy państwa głos znajdzie odzwierciedlenie w działalności tego urzędu. To jest moja obietnica – podkreślił Marcin Wiącek.

- Państwo dzisiaj stają się częścią naszego urzędu. Serdecznie za to dziękuję i poczytuję to jako ogromny zaszczyt – zakończył swoje wystąpienie Rzecznik.

W dalszej części spotkania uczestnicy przedstawili priorytety swoich działań Radzie i dyskutowali o inicjatywach i poszerzaniu świadomości społecznej w związku z Miesiącem Dumy Osób z Niepełnosprawnościami, który przypada w lipcu. Dokonano również wyboru przewodniczącego Rady: Bartosza Radomskiego i wiceprzewodniczących Rady: Ewę Furgał, Macieja Kowalskiego i Olgę Białokozłowicz.

Spotkanie prowadziła pełnomocniczka RPO ds. praw osób z niepełnosprawnościami Monika Wiszyńska-Rakowska.

Skład Rady osób z niepełnosprawnościami

1)    Jakub Gietka;
2)    Olga Białokozłowicz;
3)    Wioleta Jóźwiak;
4)    Łukasz Orylski;
5)    Anna Drabarz;
6)    Krzysztof Kurowski;
7)    Katarzyna Bierzanowska;
8)    Anna Alicja Lisowska;
9)    Patrycja Polczyk;
10)    Malwina Łapińska;
11)    Tomasz Grabowski;
12)    Wojciech Stanios;
13)    Katarzyna Parzuchowska-Tercz;
14)    Oskar Wiśniewski;
15)    Agnieszka Szeliga;
16)    Anna Michalska;
17)    Maciej Kowalski;
18)    Grzegorz Kozłowski;
19)    Krzysztof Wostal;
20)    Monika Dubiel;
21)    Katarzyna Heba;
22)    Jacek Zadrożny;
23)    Andrey Tikhonov;
24)    Bartosz Radomski;
25)    Anna Rozborska;
26)    Natalia Cencora;
27)    Joanna Piotrowska;
28)    Ewa Furgał;
29)    Maciej Oksztulski;
30)    Maciej Ryszawy;
31)    Monika Dąbrowska;
32)    Krzysztof Czechowski;
33)    Anna Nowak.

O Radzie osób z niepełnosprawnościami

Głównym celem Rady jest włączenie osób z niepełnosprawnościami w monitorowanie przez Rzecznika Praw Obywatelskich wdrażania Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. Rada pełni funkcję opiniodawczo-doradczą w zakresie praw osób z niepełnosprawnościami i zapewnia Rzecznikowi wsparcie w realizacji zadań w zakresie monitorowania wdrażania postanowień Konwencji.

Do zadań Rady należy w szczególności:

1) identyfikowanie obszarów, w których istnieje potrzeba podjęcia działań na rzecz wdrażania Konwencji;
2) przedstawianie Rzecznikowi Praw Obywatelskich rekomendacji systemowych działań w obszarze praw osób z niepełnosprawnościami wynikających z Konwencji;
3) opiniowanie i wspieranie działań na rzecz dostępności Biura Rzecznika Praw Obywatelskich;
4) proponowanie tematów niezależnych badań, o których mowa w art. 17b pkt 2 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich;
5) inicjowanie akcji społecznych mających na celu:
   a) podniesienie świadomości społeczeństwa w sprawach dotyczących osób z niepełnosprawnościami;
   b) wzmacnianie poszanowania praw i godności osób z niepełnosprawnościami;
   c) promowanie dobrych praktyk dotyczących ochrony praw osób z niepełnosprawnościami;
   d) zwalczanie stereotypów, uprzedzeń i szkodliwych praktyk wobec osób z niepełnosprawnościami, w tym związanych z płcią i wiekiem, we wszystkich dziedzinach życia.