Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• "Poradnik bezpieczeństwa” ma pomagać przygotować się na możliwe zagrożenia i uczyć, jak reagować na ich skutki
• Nie ma on jednak wersji dostępnych dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, w tym w alfabecie Braille’a czy Polskim Języku Migowym czy w wersji w języku prostym do czytania i rozumienia
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń interweniuje w tej sprawie u dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa
• Rozpoczęto prace nad zwiększeniem dostępności materiału, w tym nad przygotowaniem wersji Poradnika w alfabecie Braille’a oraz tłumaczenia na Polski Język Migowy - odpisało RCB (odpowiedź w załączniku)

RCB wraz z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwem Obrony Narodowej opublikowało "Poradnik bezpieczeństwa". Ogłoszono, że zasady i wskazówki w nim zawarte mają być dostosowane do różnych grup wiekowych, warunków życia i miejsca pobytu.

Poradnik ma wersję i elektroniczną, i papierową. Na stronie z elektroniczną formą publikacji, znajduje się też jej wersja anglojęzyczna i rozmaite warianty wizualne wersji polskojęzycznej. Brakuje jednak publikacji w wersjach przystosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – w alfabecie Braille’a, przetłumaczonej na PJM czy opracowanej w języku prostym do czytania i rozumienia (ETR). Nie jest też jasne, czy wersja tekstowa jest kompatybilna z czytnikami ekranów, z których korzystają osoby z niepełnosprawnością wzroku.

Rzecznik wskazywał już wcześniej, że wydaje się, iż w kontekście osób z niepełnosprawnościami wciąż pokutuje przekonanie, że są oni przedmiotem, nie zaś podmiotem działań ewakuacyjnych. Tymczasem osoby te, wyposażone w odpowiednią wiedzę i umiejętności (pomijając sytuacje, gdy ze względów obiektywnych nie będą w stanie same podjąć kroków dla uratowania życia i zdrowia), mogą samodzielnie wydostać się  z budynku, udać na miejsce zbiórki czy do punktu ewakuacji. Oznacza to, że niezwykle istotnym elementem systemu ewakuacji ludności są szkolenia z zakresu procedur i sposobów zachowania się w sytuacji zagrożenia, w tym zapewnienie ich dostępności dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 11 Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, władze publiczne zobowiązane są do podjęcia wszelkich niezbędnych środków dla zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa osób z niepełnosprawnościami w sytuacjach zagrożenia, w tym w trakcie konfliktu zbrojnego, w sytuacjach wymagających pomocy humanitarnej i w przypadku klęsk żywiołowych.

ZRPO Adam Krzywoń prosi dyrektora RCB Zbigniewa Muszyńskiego o wyjaśnienie, czy „Poradnik bezpieczeństwa” zostanie opracowany w wersjach dostępnych dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności, w tym w alfabecie Braille’a, PJM i ETR. 

XI.816.21.2025