Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sędzia Sądu Rejonowego dopuścił się wielomiesięcznej zwłoki w sporządzeniu uzasadnienia wyroku w sprawie obywatela - nie reagował na pisemne uwagi prezesa sądu
• Po postępowaniu wyjaśniającym w tej sprawie Rzecznik Praw Obywatelskich ocenił, że zaniechanie sędziego naruszyło prawa obywatela do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie
• Z akt nie wynika, aby zwłoka wynikała ze skomplikowania sprawy czy innych okoliczności niezależnych od sędziego
• Prokuratura prowadzi postępowanie w sprawie popełnienia przez niego przestępstwa niedopełnienia obowiązków; Sąd Dyscyplinarny wymierzył mu zaś nieprawomocnie karę pieniężną 

Obywatel złożył wniosek o uzasadnienie wyroku w swojej sprawie 28 listopada 2022 r. Uzasadnienie zostało sporządzone ponad po 9 miesiącach. Apelacja została wniesiona 20 września 2023 r. Wyrok wraz z aktami sprawy przekazano Sądowi Okręgowemu 9 października 2023 r. 23 października 2023 r. sąd zwrócił akta celem wyjaśnienia przez sędziego Sądu Rejonowego, czy oskarżycielowi posiłkowemu udzielono głosu w sprawie. Sędzia zwrócił akta z wyjaśnieniami dopiero po ponad 5 miesiącach - 5 kwietnia 2024 r.

Z wyjaśnień prezesa Sądu Rejonowego dla RPO wynika, że od początku podejmował on czynności mające zdyscyplinować sędziego do wypełnienia obowiązku napisania uzasadnienia. Kilkakrotnie go do tego wzywał, zwrócił mu też uwagę na piśmie w trybie art. 37 § 4 p.u.s.p. 

Po niepowodzeniu tych działań zawiadomił Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym oraz złożył zawiadomienie do prokuratury o możliwości popełnienia przez sędziego przestępstwa z art. 231 § 1 Kodeksu karnego (niedopełnienie obowiązków). Postępowanie w tej sprawie prowadzi Prokuratura Okręgowa.

W marcu 2024 r. Sąd Dyscyplinarny przy Sądzie Apelacyjnym wymierzył sędziemu karę pieniężną w wysokości 2,5-krotności miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i dodatków. Sędzia odwołał się do Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego.  

W ocenie Rzecznika ponad dziewięciomiesięczna zwłoka sędziego w sporządzeniu uzasadnienia wyroku naruszała art. 423 § 1 Kodeksu postępowania karnego (przewidujący 14-dniowy termin na sporządzenie uzasadnienia). Ponad pięciomiesięczna zwłoka w odpowiedzi na pytanie sądu odwoławczego stanowiła naruszenie art. 449a § 2 w związku z art. 423 § 1 K.pk.k. (przewidującego 14-dniowy termin na uzupełnienie uzasadnienia wyroku). Z dokumentacji nie wynika, aby tak długa zwłoka wynikała ze skomplikowanego charakteru sprawy czy jakichś innych okoliczności niezależnych od sędziego.

W świetle dokumentacji nie można niczego zarzucić działaniom Prezesa Sądu Rejonowego, mającym na celu zapewnienie sprawnego rozpoznania sprawy.

RPO stwierdził, że opisane zaniechania sędziego stanowiły naruszenie prawa obywatela do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie (art. 45 ust. 1 Konstytucji i art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności).

Jak się okazało w toku postępowania wyjaśniającego RPO, obywatel nie był jedynym pokrzywdzonym przez tego sędziego.

VII.514.10.2023