Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Polak mieszkający w Australii skarży się, że nie jest w stanie dochować terminu czynności procesowych w postepowaniu cywilnym przed polskim sądem, ponieważ obowiązuje go data stempla pocztowego Poczty Polskiej a nie data nadania przesyłki w Australii. Rzecznik Praw Obywatelskich proponuje więc, by w takim przypadku wnoszenie pism procesowych w postępowaniu cywilnym możliwe było również za pośrednictwem polskiego urzędu konsularnego.

Rzecznik przedstawił opinię na prośbę Przewodniczącego Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, która rozpatruje petycję polskiego obywatela mieszkającego w Australii, dotyczącą wydłużenia terminów na wnoszenie pism procesowych w postępowaniu cywilnym dla osób mieszkających poza Unią Europejską.

Autor petycji mieszkający w Australii będąc stroną postępowania cywilnego przed polskim sądem i podejmując wszelkie akty staranności, nie jest w stanie dochować ustawowego terminu do dokonania czynności procesowych, ponieważ datą wniesienia pisma procesowego do sądu jest data oddania tego pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego, a nie data nadania pisma w placówce pocztowej w państwie nie będącym członkiem Unii Europejskiej.

Jest to - w ocenie Rzecznika - sytuacja trudna do zaakceptowania z punktu widzenia konstytucyjnej gwarancji prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), której istotnym elementem jest prawo do sprawiedliwie ukształtowanej procedury postępowania. Możliwość skutecznego złożenia pisma procesowego w placówce konsularnej przewidują wszystkie inne procedury postępowania przed organami państwa. Przyjęcie analogicznego rozwiązania w postępowaniu cywilnym umożliwiłoby stronie mieszkającej w kraju odległym od Polski zachowanie nawet bardzo krótkich terminów procesowych, albowiem w tym przypadku nie jest istotne, w jakiej dacie konsulat prześle pismo do organu procesowego. O zachowaniu terminu decyduje jedynie data złożenia pisma w urzędzie konsularnym.

IV.510.10.2018