Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił opinię do projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (nr UD239), który m.in. wprowadza tzw. najem senioralny
• Aktualna treść projektu nie zapewnia pełnej ochrony praw i interesów seniora, ale również i podnajemcy lokalu

W uwagach dla sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Marzeny Okły-Drewnowicz zastępca RPO Stanisław Trociuk podkreśla, że projekt najmu senioralnego w obecnym kształcie wzbudza wątpliwości, a w dłuższej perspektywie czasowej może ujawnić wiele problemów, z którymi będzie musiał mierzyć się zarówno senior, jak też podnajemca lokalu. Problemy te wynikają z faktu powiązania ze sobą trzech stosunków prawnych (dwóch umów najmu lokalu i jednej umowy podnajmu), w których ramach powstaje konflikt interesów i praw seniora oraz podnajemcy lokalu.

Ponadto zbyt szeroko określa się krąg beneficjentów, co może budzić zastrzeżenia z uwagi na stały deficyt lokali gminnych. Z drugiej zaś strony pomija się osoby, które powinna objąć ta regulacja. Chodzi o osoby z niepełnosprawnością, niebędące osobami starszymi, u których choroby narządu ruchu uniemożliwiają swobodne poruszanie się lub choroby układu krążenia wykluczają wysiłek fizyczny.

Poza tą regulacją pozostaną osoby (także poniżej 60. roku życia) mieszkające na niższych kondygnacjach - od parteru do 3. piętra włącznie - które z powodu stanu zdrowia, zwłaszcza niepełnosprawności, nie mogą samodzielnie opuszczać mieszkania i budynku z uwagi na schody, brak windy oraz podjazdów i pochylni. Zastrzeżenia budzi zawężenie kręgu beneficjentów tej regulacji poprzez odniesienie się do cezury wieku, bez powiązania z faktycznymi potrzebami wynikającymi ze stanu zdrowia.

Szczególną uwagę RPO zwraca na problem z odzyskaniem lokalu przez seniora po rozwiązaniu umowy najmu senioralnego oraz dwóch pozostałych umów (umowy najmu i podnajmu). Całe ryzyko związane z opróżnieniem lokalu, w przypadku odmowy dobrowolnego opuszczenia lokalu przez podnajemcę, poniesie bowiem senior. Może on znaleźć się w niekorzystanej sytuacji po rozwiązaniu umowy najmu senioralnego. Nie będzie miał bowiem możliwości powrotu do swego lokalu przez bliżej nieokreślony czas trwania procesu o eksmisję podnajemcy, jak też czas oczekiwania podnajemcy na lokal socjalny, jeżeli dostanie takie uprawnienie.

Inną kwestią jest brak jednoznacznego określenia obowiązków finansowych gminy i seniora w trakcie trwania umów najmu. Projekt nie określa na jakich warunkach finansowych gmina będzie korzystać z lokalu seniora - pozostawia to do ustalenia między seniorem i gminą.  Nie uregulowano także zasad odpowiedzialności za ewentualne szkody wyrządzone w lokalu seniora przez podnajemców.

IV.022.11.2025