Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel skarży się na sposób formułowania upomnień w pismach wzywających do zapłaty mandatu karnego
• Został on ukarany wysokim mandatem, którego nie uregulował, opłacał natomiast inne mandaty; jednak kolejne upomnienie opiewało na inną kwotę, różniącą się od wysokości wcześniejszego mandatu
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich zwraca się do Departamentu Orzecznictwa Podatkowego Ministerstwa Finansów

Obywatel napisał do RPO ws.  sposobu formułowania upomnień w pismach wzywających zobowiązanego do uiszczenia mandatu karnego. Skarżący został ukarany mandatem w znacznej wysokości i go nie uregulował, opłacał natomiast inne mandaty, jednak kolejne upomnienie, które otrzymał wystawione było na inną kwotę, różniącą się od wartości wcześniejszego mandatu.

Skarżący zauważył, że ukarany mandatem, nie znający art. 62 § 1 i § 1a ustawy Ordynacja podatkowa, nie będzie poczuwał się do zapłaty mandatu czy innej należności do czasu wyjaśnienia zaistniałej różnicy. W jego ocenie prowadzi to do narastania zobowiązań poprzez naliczanie kolejnych upomnień i kosztów egzekucji za kolejne mandaty, co do których płatnik jest przekonany, że już je uregulował.

Dzieje się tak, ponieważ urząd skarbowy, stosownie do art. 62 § 1 i § 1a Ordynacji, dokonaną wpłatę zalicza na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w przypadku braku takiego wskazania - na poczet zobowiązania podatkowego o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych podatnika. 

Gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej - na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika.

Niestety - jak zauważył skarżący - w urzędowych upomnieniach nie ma wzmianki o przyczynach różnicy między kwotą widniejącą na upomnieniu a kwotą na wystawionym mandacie, co w jego ocenie utrudnia prawidłowe wykonanie zobowiązania.

Zgodnie z art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego oraz inne dane niezbędne do prawidłowego wykonania obowiązku przez zobowiązanego, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski prosi dyrektor Departamentu Orzecznictwa Podatkowego MF Elżbietę Banaszewską–Miałkowską o ustosunkowaniu się do zarzutów skarżącego. Pyta też, czy w ocenie resortu umieszczanie w upomnieniu informacji o dokonanej wpłacie na poczet zaległości o najwcześniejszym terminie płatności – tak aby zobowiązany o tym wiedział – przyczyniłoby się do prawidłowego wykonania nałożonego na niego obowiązku – stosownie do art. 15 § 1upea? 

V.511.34.2025