Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił Ministrowi Sprawiedliwości uwagi do projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego (UD302), dotyczącego art. 87 k.p.k. w zakresie wprowadzającym sądową kontrolę decyzji prokuratora w przedmiocie odmowy dopuszczenia do udziału w postępowaniu pełnomocnika osoby niebędącej stroną
• AKTUALIZACJA 18.12.2025: Marcin Wiąck RPO przekazał MS kolejną opinię do projektu. Podtrzymując uwagi z poprzedniego pisma, podkreśla, że projekt jedynie kierunkowo uwzględnia postulaty Rzeczników ostatnich kadencji (całość w załączniku) 

Dotychczasowa regulacja, pozostawiająca na etapie postępowania przygotowawczego kontrolę decyzji o niedopuszczeniu do udziału w czynności procesowej pełnomocnika osoby niebędącej stroną wyłącznie prokuratorowi, pozostaje niezgodna z art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 Konstytucji RP 

Marcin Wiącek podkreśla, że potrzeba nowelizacji wynika m.in. z krytyki wyrażanej w kolejnych wystąpieniach RPO VI kadencji z 15 września 2014 r., VII kadencji z 12 października 2018 r.  oraz obecnego RPO z 27 sierpnia 2024 r. i 19 maja 2025 r.

Projekt uwzględnia postulaty RPO jedynie kierunkowo. Świadczą o tym odstępstwa od możliwości przeprowadzenia czynności procesowej z udziałem pełnomocnika osoby niebędącej stroną, nawet pomimo zgłoszenia jego udziału. Jeśli stanie się to prawem, uprawnienia osoby niebędącej stroną do udziału w czynnościach procesowych z asystą pełnomocnika pozostaną nadal w formie deklaratywnej. Ponadto projekt zawiera propozycje, które budzą zastrzeżenia; powinny być one przedmiotem pogłębionej analizy.

Dlatego RPO zgłasza szczegółowe uwagi do projektu.  Dotyczy to zwłaszcza braku sprecyzowania w art. 87 § 4 k.p.k. terminu dla prokuratora na przekazanie zażalenia i niezbędnych akt sądowi oraz zbyt szeroko zakrojone w § 5 przesłanki pozwalające prokuratorowi przeprowadzić czynność bez udziału pełnomocnika, zanim dojdzie do uprawomocnienia się postępowania, w tym rozpoznania wniesionego do sądu zażalenia. A brak zawężenia wyjątków od wstrzymania wykonalności, może zniweczyć zmiany, jakie niesie otworzenie kontroli sądowej dla decyzji zapadających na gruncie art. 87 § 3 k.p.k.

RPO prosi MS o analizę wskazanych problemów i rozważenie zainicjowania zmian projektu we wskazanych zakresach.

II.510.1307.2025