Biuletyn Informacji Publicznej RPO

16 października 2025 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek wziął udział w Europejskim Forum Nowych Idei – konferencji poświęconej globalnym trendom, nowym ideom oraz przyszłości Europy, która odbywa się w dniach 15-17 października w Sopocie.

RPO uczestniczył w panelu poświęconym demokracji w globalnym kryzysie. Jego uczestnicy zastanawiali się jak bronić praworządności w erze populizmu i przesuwania granic w debacie publicznej. Podczas dyskusji zastanawiano się czy globalne zmiany stanowią zagrożenie dla fundamentów liberalnej demokracji takich jak zasada trójpodziału władzy, niezależność sądów, wolność mediów czy autonomia instytucji publicznych oraz czy ustrój oparty na rządach prawa i konstytucyjnych gwarancjach jest w stanie sprostać wyzwaniom współczesności.

Marcin Wiącek zwrócił uwagę, że kryzys władzy sądowniczej ma bezpośredni wpływ na liczbę i treść skarg składanych przez obywateli. Jak podkreślił, w polskim systemie prawnym panuje obecnie ogromny chaos – ludzie nie są w stanie jednoznacznie określić, jakie znaczenie prawne mają wyroki sądów, a podobna sytuacja dotyczy także orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.

Obywatele nie mają możliwości odnalezienia wiarygodnej informacji, co prowadzi do szeroko rozumianego chaosu informacyjnego. W takich warunkach zaufanie do instytucji państwa dramatycznie spada, a funkcjonowanie systemu prawnego staje się coraz trudniejsze.

Rzecznik podkreślił, że naprawa tej sytuacji nie jest możliwa bez odpowiednich działań ustawodawczych. Konieczne jest wprowadzenie ustawy, która uporządkuje funkcjonowanie sądów powszechnych, Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego. Tylko systemowe rozwiązania prawne mogą przywrócić przejrzystość, wiarygodność i przewidywalność polskiego wymiaru sprawiedliwości, a w konsekwencji – odbudować zaufanie obywateli do państwa prawa.

Europejskie Forum Nowych Idei (EFNI) to trzydniowa konferencja międzynarodowa, która gromadzi przedstawicieli świata biznesu, nauki, kultury oraz administracji zarówno polskiej jak i europejskiej. Jej uczestnicy debatują o najważniejszych wyzwaniach dla biznesu i społeczeństw w zmieniającym się świecie, o globalnych trendach oraz o przyszłym kształcie Unii Europejskiej. EFNI organizowane jest od 2011 roku przez Konfederację Lewiatan przy współudziale BusinessEurope oraz miasta Sopot.

Tegoroczna konferencja skupiła się na kluczowych wyzwaniach i kierunkach zmian dla Polski i Europy. W centrum debat znalazło się zwiększanie konkurencyjności Unii Europejskiej, jej gotowość do reagowania na wyzwania bezpieczeństwa, odbudowa Ukrainy, a także wpływ dynamicznie rozwijającej się sztucznej inteligencji na gospodarkę, społeczeństwo i rynek pracy. Poruszono również tematy związane z cyfryzacją, transformacją energetyczną, zieloną gospodarką, zdrowiem i odpowiedzialnym rozwojem w kontekście globalnych napięć i niepewności.