Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby z niepełnosprawnościami, o ograniczonej sprawności, wymagające pomocy innych w poruszaniu się lub niesamodzielne z innych względów mogą wymagać szczególnej pomocy po ich zwolnieniu z detencji na terenie jednostki Policji
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski występuje do Komendanta Głównego Policji nadinsp. Marka Boronia

Osoby z niepełnosprawnościami, o ograniczonej sprawności fizycznej oraz takie, które z uwagi na stan zdrowia lub stopień samodzielności wymagają pomocy innych osób (np. osoby poruszające się za pomocą wózków lub kul ortopedycznych, osoby z demencją, w spektrum autyzmu, w kryzysie zdrowia psychicznego), są szczególnie podatne na nadużycia i złe traktowanie.

Ryzyko złego traktowania powstaje w przypadku zwolnienia takich osób z detencji w jednostkach organizacyjnych Policji zlokalizowanych w odległych miejscowościach od miejsca zatrzymania i zamieszkania danej osoby. Jest to szczególnie uciążliwe, gdy miejscowości te są źle skomunikowane lub gdy dane osoby doświadczają wykluczenia transportowego. 

Jeżeli osoby takie, po wykonaniu wobec nich czynności służbowych przez funkcjonariuszy i zwolnieniu z detencji, są zmuszone do samodzielnego powrotu do miejsca zamieszkania, może to być niebezpieczne dla ich życia i zdrowia, narażać je na nieproporcjonalne koszty związane z podróżą lub stanowić nieuzasadnioną dolegliwość w przypadku konieczności powrotu pieszo.

Postępowanie wobec nich wymaga nie tylko szczególnej wrażliwości funkcjonariuszy, lecz także odpowiednich procedur, które zapewnią Policji możliwość efektywnego realizowania jej zadań z pełnym poszanowaniem godności osób zatrzymanych i usuną ewentualne wątpliwości co do zakresu obowiązku udzielenia osobom niesamodzielnym pomocy w powrocie do domu.

W związku z tym Wojciech Brzozowski kieruje do Komendanta następujące pytania:

• Czy Policja ma opracowane procedury lub wytyczne odnoszące się do zatrzymywania oraz zwalniania z detencji osób z niepełnosprawnościami, o ograniczonej sprawności fizycznej oraz takich, które z uwagi na swój stan zdrowia lub stopień samodzielności wymagają pomocy innych osób?
• Czy zdarza się, że takie osoby są w praktyce zmuszone do powrotu do miejsca swojego zamieszkania samodzielnie, na własny koszt? Jak wygląda praktyka w przypadku osób poruszających się za pomocą wózków? Czy w przypadku osadzania takich osób w wyznaczonych pomieszczeniach dla osób zatrzymanych są one w praktyce zmuszone, po zwolnieniu z detencji, do samodzielnego powrotu do miejsca zamieszkania, na własny koszt?
• Czy w latach 2023–2024 Policja odnotowała skargi dotyczące konieczności samodzielnego powrotu osób zatrzymanych po zwolnieniu z detencji? Jeżeli tak, to czy po zbadaniu skargi te zostały uznane za zasadne?

W przypadku istnienia procedur lub wytycznych w tym zakresie ZRPO prosi o ich przesłanie.

KMP.570.33.2024