Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich z własnej inicjatywy podjął sprawę interwencji funkcjonariuszy Policji 6 marca 2024 r. wobec rolników protestujących pod Sejmem; poprosił Komendanta Stołecznego Policji o informacje
• AKTUALIZACJA 28.03.2024: Wobec osób naruszających obowiązujący porządek prawny funkcjonariusze używali środków przymusu bezpośredniego, w tym m.in. siły fizycznej, kajdanek, chemicznych środków obezwładniających - odpisała KSP
• Podczas użycia chemicznych środków obezwładniających mogło dojść do rozproszenia strumienia gazu, w kierunku osób będących w bezpośrednim pobliżu osób atakujących policjantów
• Zatrzymano łącznie 26 osób, którym przedstawiono zarzuty, po czym zwolniono. Żadna z nich nie złożyła zażalenia na zatrzymanie. Funkcjonariuszowi odrzucającemu niezidentyfikowany przedmiot wymierzono zaś karę dyscyplinarną nagany.

W przestrzeni medialnej pojawiły się informacje o ograniczaniu dostępu dziennikarzy, relacjonujących przebieg zdarzeń, a także o brutalności funkcjonariuszy. Szczególne zaniepokojenie RPO budzą doniesienia o funkcjonariuszu, który miał rzucić niezidentyfikowanym przedmiotem w stronę grupy protestujących.

Marcin Wiącek prosi nadinsp. Pawła Dzierżaka o przedstawienie wyjaśnień dotyczących zdarzenia oraz wskazanie podstawy faktycznej i prawnej działań funkcjonariuszy, w tym użycia środków przymusu bezpośredniego. Pyta także o przebieg oraz wynik interwencji - w tym liczby oraz podstawy dokonania zatrzymań osób biorących udział w proteście i dalszych działań podjętych wobec tych osób. W zainteresowaniu Rzecznika jest również to czy osoby zatrzymane zostały pouczone przez funkcjonariuszy o prawie do kontaktu z adwokatem oraz wniesienia zażalenia na zatrzymanie i - ewentualnie - czy skorzystały z tego uprawnienia.

Rzecznik prosi także Komendanta Stołecznego Policji o przedstawienie informacji o przebiegu czynności wyjaśniających, poczynionych ustaleniach oraz ewentualnie o postępowaniach dyscyplinarnych, wszczętych wobec funkcjonariuszy, wobec których zaistniały uzasadnione podejrzenia, iż przekroczyli przysługujące im uprawnienia.

Odpowiedź nadinsp. Pawła Dzierżaka, komendanta stołecznego policji

Prowadzone działania zabezpieczające realizowane przez Policję w dniu 6 marca 2024 r. na terenie m.st. Warszawy obejmowały m.in. dwa zgromadzenia. Pierwsze zgromadzenie zaplanowane przed siedzibą Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, zwołane przez osobę prywatną powiązaną ze środowiskiem rolników. Przedmiotowe zgromadzenie zostało rozpoczęte przez organizatora o godzinie 11.00 i zakończone przez niego o godzinie 13.00. Drugie zgromadzenie, zwołane przez osobę prywatną powiązaną ze środowiskiem leśników i myśliwych, odbyło się przed siedzibą Sejmu RP w godzinach 11.05 - 14.00. Powyższe zgromadzenie otworzył i zamknął organizator.

Wskazać należy, że zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, do podstawowych zadań Policji należy m.in. ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych.

Policja po powzięciu informacji o powstałych zagrożeniach w trakcie zgromadzenia, przekazywała je niezwłocznie organizatorowi, który wydawał komunikaty do zaniechania zachowań niezgodnych z prawem. Organizator był również proszony przez Policję o skierowanie służb porządkowych do ugaszenia powstałych zarzewi ognia. W trakcie działań, do uczestników zgromadzenia policjanci za pośrednictwem urządzeń nagłaśniających nadawali komunikaty wzywające do zachowania zgodnego z prawem. Informowano także o konieczności opuszczenia rejonu działania Policji przez posłów, senatorów oraz inne osoby posiadające immunitet, dziennikarzy, przedstawicieli mediów, kobiety w ciąży. Jednocześnie uprzedzono zgromadzonych, że w przypadku niepodporządkowania się poleceniom wydawanym przez Policję zastosowane zostaną środki przymusu bezpośredniego przewidziane prawem. 

Do działań zostali także skierowani policjanci Zespołu Antykonfliktowego Policji KSP, którzy podejmowali negocjacje z uczestnikami protestu w związku z zachowaniem zgromadzonych osób w rejonie Sejmu RP, które zaczęły rzucać w kierunku funkcjonariuszy niebezpiecznymi przedmiotami, w tym m.in. elementami infrastruktury drogowej, jak również racami, petardami, szklanymi butelkami oraz jajkami, policjanci podejmowali czynności służbowe, mające na celu przywrócenie naruszonego porządku prawnego oraz dokonywali zatrzymania osób dopuszczających się czynów zabronionych. Podkreślić należy, że do Centrum Powiadamiania Ratunkowego zaczęły wpływać zgłoszenia m.in. o osobach protestujących, które rzucają jajkami i petardami na balkony budynku przy ul. Matejki 4, a także o osobach wchodzących na balkon mieszkania prywatnego.

Wobec osób naruszających obowiązujący porządek prawny funkcjonariusze Policji używali środków przymusu bezpośredniego, w tym m.in. siły fizycznej, kajdanek, chemicznych środków obezwładniających, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, a wybór zastosowanych środków przymusu bezpośredniego zależał od zachowania osób, wobec których były one użyte. Decyzja w zakresie użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Policji biorących udział w zabezpieczeniu, każdorazowo była podejmowana indywidualnie przez policjantów. Zaznaczenia wymaga, że podczas użycia chemicznych środków obezwładniających mogło dojść do rozproszenia strumienia gazu, w/ kierunku osób będących w bezpośrednim pobliżu osób atakujących policjantów.

W toku działań policyjnych w dniu 6 marca 2024 r. w związku z prowadzonym zabezpieczeniem zatrzymano łącznie 26 osób, które naruszyły obowiązujący porządek prawny. Wszystkie te osoby zostały zatrzymane na podstawie art. 244 kpk oraz poinformowane o przyczynie zatrzymania oraz o przysługujących im prawach. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, osoby te zostały pouczone o prawie do kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także do bezpośredniej z nim rozmowy. Informuję, że dwie osoby zatrzymane zażądały kontaktu z adwokatem. Do udziału w czynnościach procesowych wykonywanych z jedną z tych dwóch osób, zgłosił się adwokat. Wszystkim 26 osobom zatrzymanym zostały przedstawione zarzuty i po czynnościach osoby te zostały zwolnione. Żadna z osób zatrzymanych nie złożyła zażalenia na zatrzymanie.

Działania realizowane przez Policję w dniu 6 marca 2024 r. miały na celu ochronę życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra, ochronę bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych na terenie m.st. Warszawy oraz w miejscu organizacji przedsięwzięć, a także zapewnienie prawidłowej organizacji i koordynacji przedsięwzięć związanych z przygotowaniem i kierowaniem działaniami policyjnymi.

Jednocześnie informuję, że w Komendzie Stołecznej Policji poddano analizie przebieg działań prowadzonych przez Policję w dniu 6 marca 2024 r. W zakresie zdarzenia dotyczącego funkcjonariusze Policji odrzucającego niezidentyfikowany przedmiot, wszczęto postępowanie dyscyplinarne. Funkcjonariusz został uznany winnym popełnienia czynu, za który obwiniony ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną i wymierzono mu karę dyscyplinarną nagany. Wydane orzeczenie nie jest prawomocne. Ponadto w przypadkach, dotyczących realizacji czynności służbowych Policji w dniu 6 marca 2024 r., co do których zaistniały podstawy wymagające wyjaśnienia okoliczności zdarzeń, a w szczególności zasadności i prawidłowości użycia przez funkcjonariuszy środków przymusu bezpośredniego, wdrożono czynności wyjaśniające w trybie art. 134i ust. 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Przedmiotowe czynności pozostają w toku.

Odnosząc się do przywołanej w wystąpieniu Pana Rzecznika kwestii dotyczącej ograniczania dostępu dziennikarzy relacjonujących przebieg zdarzenia, informuję, że działania realizowane przez funkcjonariuszy Policji w dniu 6 marca 2024 r., nie były skierowane wobec przedstawicieli mediów, a podejmowane jedynie w stosunku do osób naruszających przepisy prawa. Zaznaczenia wymaga fakt, że w żaden sposób działania te nie ograniczały dziennikarzem swobody w relacjonowaniu przebiegu zgromadzeń, o którym mowa w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe.

II.519.297.2024