Biuletyn Informacji Publicznej RPO

4 grudnia 2025 r. Rzecznik Praw Obywatelskich uczestniczył w debacie eksperckiej Disputatio Iuridica pt. „Państwo i Prawo – współczesność, wyzwania i zagrożenia” zorganizowanej przez Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie.

W wydarzeniu, obok RPO Marcina Wiącka wzięli udział: prof. Marek Safjan, sędzia SN w stanie spoczynku Stanisław Zabłocki, prof. Marta Romańska i prof. Arkadiusz Bereza. Dyskusja była moderowana przez prof. Jarosława Kostrubca i adw. Piotra Sendeckiego.

Głównym tematem debaty była sytuacja w sądownictwie oraz kwestia zaufania społeczeństwa do organów państwa i wymiaru sprawiedliwości. Rozmawiano m.in. o problemie chaosu w sądownictwie, zagadnieniach związanych ze stosowaniem prawa Unii Europejskiej i wykonywaniem orzeczeń trybunałów międzynarodowych. Uczestnicy próbowali też znaleźć rozwiązania wyjścia z kryzysu związanego z ukształtowaniem Krajowej Rady Sądownictwa.

RPO Marcin Wiącek w swoich wypowiedziach podkreślał, że wydarzenia z ostatnich lat doprowadziły do upadku zaufania obywateli do wymiaru sprawiedliwości, co powoduje, że obywatele nie wiedzą, czy wydany w ich sprawie wyrok nie zostanie w przyszłości podważony np. przez europejskie trybunały. Nawiązał przy tym do orzeczeń ETPC, TSUE oraz Sądu Najwyższego dotyczących orzeczeń wydawanych przez sędziów powołanych na wniosek KRS ukształtowanej w trybie ustawy z 8 grudnia 2017 r.

Marcin Wiącek podkreślił, że rolą władzy publicznej jest przeprowadzenie reform przywracających autorytet sądom i trybunałom w Polsce. Powinno to być wykonane rzetelnie i z uwzględnieniem tego, co faktycznie wynika z orzecznictwa europejskich trybunałów, a także w zgodzie ze standardami konstytucyjnymi, w szczególności z zasadami podziału władzy i niezależności sądownictwa. W przeciwnym wypadku może dojść do pogłębienia kryzysu władzy sądowniczej.

Debata była okazją nie tylko do pogłębienia wiedzy i wymiany doświadczeń na tematy poruszone w dyskusji, ale w szczególności do integracji środowiska prawniczego, reprezentantów instytucji publicznych, samorządów zawodów zaufania publicznego i innych podmiotów, w działalności których instrumenty prawne stosowane są w różnorodnym wymiarze.