Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• RPO Adam Bodnar zajął siódme miejsce w prestiżowej Liście Stu najbardziej wpływowych osób w polskiej medycynie i systemie ochrony zdrowia.
• Liderami Listy Stu 2020 Pulsu Medycyny zostali: prof. Krzysztof Simon oraz min. Adam Niedzielski.
• RPO został wyróżniony w kategorii „System ochrony zdrowia”:

RPO od lat zajmuje się problemami obywateli z realizacją prawa do ochrony zdrowia (art. 68 Konstytucji). Ostatni rok był szczególny ze względu na pandemię – eksperci Biura RPO zostali dosłownie zawaleni wnioskami od obywateli. Opiniowali też kolejne przepisy, podpowiadali rozwiązania, wskazywali luki i błędy w przepisach.

Na podstawie zgłoszeń od ludzi wskazywali także najpoważniejsze problemy dotyczące ochrony zdrowia: na początku pandemii był to brak zabezpieczeń dla medyków, potem – kurczące się możliwości pomocy pacjentom chorym na coś innego niż COVID-19. RPO ostrzegał przed skutkami pośpiesznie przygotowywanych przepisów dotyczących zasad pracy medyków, pokazywał problemy z przepisami dotyczącymi obowiązku noszenia maseczek (rząd wykorzystał te uwagi dopiero w grudniu 2020 r. odpowiednio poprawiając przepisy). Zwracał uwagę na  problemy z koronawirusem dla osób niesłyszących czy w DPS-ach, alarmował w sprawie dostępności szczepionek i zasad ich przydzielania (to np. po interwencji RPO pracownicy schronisk i noclegowni znaleźli się w grupie priorytetowej do szczepień).

RPO pokazywał też, gdzie pojawiają się problemy nieprzewidziane: w pandemii nie było na początku jasnych i zrozumiałych zasad dla porodów rodzinnych, rodzice dzieci w szpitalach mieli utrudniony do nich dostęp. Rodziny zmarłych alarmowały, że nie mogą identyfikować zmarłego i się z nim pożegnać. Przepisy o kwarantannie były niejasne i niezrozumiałe, były problemy z dostępem do testów na SARS-Cov-2, co przekładało się na konkretne ludzkie problemy.

- „Liczba napływających do RPO skarg dotyczących wprowadzanych w związku z COVID-19 obostrzeń (m.in. na ograniczenia w przemieszczaniu się lub przekraczaniu granic) świadczy o tym, że obywatele zaufali instytucji rzecznika praw obywatelskich. Kluczowe kwestie, jakimi zajmowałem wraz ze współpracownikami w minionym roku to dalsze obostrzenia z powodu drugiej fali pandemii oraz naruszenia prawa do swobodnych zgromadzeń” – mówi Adam Bodnar w rozmowie z Pulsem Medycyny.

RPO prowadził też postępowania przed Sanepidem i przed sądami w sprawie ograniczeń pandemicznych, wychodząc z założenia, że obostrzenia mogą pomóc tylko wtedy, jeśli będą miały oparcie w prawie, będą sprawiedliwe i nakładane bez czynienia dodatkowej krzywdy.

W 2020 r. RPO interweniował też w sprawach zdrowia niedotyczących pandemii: usilnie zabiegał m.in. o dofinansowanie i lepszą organizację psychiatrii wieku rozwojowego oraz szeroko pojętej opieki senioralnej (a tym chorych na Alzheimera). Wiele energii poświęcił także kwestii funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie. Wskazywał na problemy zdrowia prokreacyjnego, nieprzestrzegania przepisów tzw. ustawy antyaborcyjnej (są regiony w Polsce, gdzie legalna aborcja w ogóle nie jest dostępna), pokazywał na konkretach, jak nie działa w Polsce pomoc dla kobiet w ciąży i młodych matek.

RPO zwracał też uwagę na problemy z edukacją seksualną – zaniechania w tej dziedzinie nie tylko naruszają prawo do informacji, ale mają też wpływ na stan zdrowia.

Pokazywał, jak warto zmieniać model opieki hospicyjnej, by był on skuteczny także na wsi, z dala od szpitali i przychodni.

RPO przygotował też w 2020 r. kilka publikacji eksperckich:

• Otępienie (demencja) - problemy prawne
• Dostępność usług opieki zdrowotnej dla osób z niepełnosprawnościami – analiza i zalecenia
• Diagnoza, leczenie, opieka i dobre praktyki w chorobach otępiennych - ustalenia konferencji RPO i organizacji...
• Dylematy prawa i bioetyki - pora na działanie. Publikacja RPO
• Otępienie (demencja) - najczęściej zadawane pytania

O działaniach RPO w sprawie ochrony zdrowia można przeczytać w Informacji rocznej za rok 2020 – w rozdziale o art. 68 Konstytucji, czyli prawie do ochrony zdrowia.