Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W momencie, kiedy Polska przygotowuje się do ratyfikacji Konwencji Rady Europy o  zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę na problem ochrony kobiet niepełnosprawnych, starszych i  cudzoziemek. Podczas konferencji pt. „Zapobieganie przemocy wobec kobiet”, zorganizowanej we współpracy z Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, zostały przedstawione rekomendacje dotyczące udoskonalenia funkcjonowania polskiego systemu przeciwdziałania przemocy – ze zwróceniem szczególnej uwagi na potrzeby wymienionych grup kobiet.

Kobiety z niepełnosprawnością, kobiety starsze i cudzoziemki są szczególnie narażone na przemoc, znacznie częściej doświadczają przemocy, natomiast znacznie rzadziej tę przemoc zgłaszają. Wynika to przede wszystkim z uzależnienia od sprawcy - zwykle osoby opiekującej się - i ze strachu przed utratą źródła utrzymania. Ale też w wielu przypadkach z  nieumiejętności oceny własnej sytuacji, braku wiary w skuteczność skargi i możliwość pomocy, braku wiedzy o instytucjach pomocowych oraz możliwości poruszania się czy też z  nieumiejętności komunikacji.
Skuteczne przeciwdziałanie przemocy w zakresie zapobiegania, ochrony przed przemocą oraz ścigania sprawców wymaga kompleksowych działań. Przede wszystkim stworzenia spójnej, dalekosiężnej polityki państwa. Niezbędne jest również pogłębienie wiedzy osób i instytucji mających kontakt z  pokrzywdzonymi (m.in. służby zdrowia, ośrodków pomocy, organizacji pozarządowych) oraz wypracowanie procedur działania, uzupełnienie programów kształcenia ogólnego, prowadzenie kampanii edukacyjnych w zakresie zmiany świadomości i odejścia od stereotypów. Koniecznie należy uaktywnić bezpłatny całodobowy telefon zaufania, efektywnie ścigać i karać sprawców. Ważne jest stworzenie możliwości usamodzielnienia finansowego kobiet, np. dzięki preferencyjnym pożyczkom, a także ułatwienie dostępu do placówek pomocowych na wsiach i w małych miasteczkach.
Ochrona kobiet niepełnosprawnych, starszych i cudzoziemek, które bywają również starsze i  niepełnosprawne, wymaga działań dodatkowych – przede wszystkim uwrażliwienia wszystkich instytucji pomagających na potrzeby tych grup kobiet i podkreślenia specyfiki przemocy wobec nich w kampaniach społecznych. Niezbędne jest gromadzenia danych na temat przemocy wobec kobiet niepełnosprawnych, starszych i z innych kręgów kulturowych – obecne informacje są bardzo skąpe, uzupełnienie tematyki badań o problemy tych kobiet. Podobnie jak dla wszystkich osób z niepełnosprawnością konieczne jest zniesienie barier architektonicznych i umożliwienie kobietom dostępu do schronisk, jeśli nie będą mogły lub chciały pozostać w domu sprawcy. Wreszcie potrzebne jest wprowadzenie do ustawy o  równym traktowaniu definicji dyskryminacji wielokrotnej i możliwości zwalczania takiej dyskryminacji.
Uczestnicy konferencji domagali się jak najszybszej ratyfikacji Konwencji przez nasz kraj. Dzięki ratyfikacji państwa – sygnatariusze mają bowiem obowiązek zmienić prawo.
Wnioski z dyskusji będą podstawą wystąpienia generalnego Rzecznika Praw Obywatelskich.
Konferencja wpisała się w Międzynarodową Kampanię ONZ "16 Dni", organizowaną przez Women's Global Leadership Institute. Czas między 25 listopada, uznanym za Międzynarodowy Dzień przeciw Przemocy wobec Kobiet, a 10 grudnia, który jest Międzynarodowym Dniem Praw Człowieka, ma podkreślać związek między przemocą wobec kobiet a naruszaniem praw człowieka. [więcej]