Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Kapituła Nagrody RPO im. Pawła Włodkowica jednogłośnie postanowiła przyznać ją w 2017 roku prof. Adamowi Strzemboszowi.

- Profesor Adam Strzembosz nie zmienia zasadniczych poglądów na funkcjonowanie państwa i prawa,  od lat wskazuje na te same wartości. Zmienia się jedynie rzeczywistość polityczna i ustrojowa, w której toczy się debata na ten temat – mówił rzecznik praw obywatelskich dr Adam Bodnar podczas posiedzenia Kapituły.

- Całe życie profesora Strzembosza to występowanie przeciwko wielu różnym większościom – podkreślił Zbigniew Nosowski, redaktor naczelny miesięcznika „Więź”, którego redakcja była laureatem Nagrody w 2006 r.

Z kolei były rzecznik praw obywatelskich prof. Adam Zieliński zwrócił uwagę, że: Adam Strzembosz stale podkreśla istotę faktycznej realizacji prawa do sądu, odwołując się do własnych doświadczeń, a nie do argumentacji politycznej.

Popierając tę kandydaturę, Bartłomiej Skrzyński (laureat z 2013 r.) zaznaczył, że mamy tu do czynienia z przykładem wybitnego życiorysu oraz wyjątkowo godnej postawy, przeciwstawiającej się dezawuowaniu wartości sądowniczych i Trybunału Konstytucyjnego.

Prof. Adam Strzembosz

Polski prawnik, sędzia, naukowiec i działacz polityczny. Były wiceminister sprawiedliwości, pierwszy prezes Sądu Najwyższego i przewodniczący Trybunału Stanu. Kawaler Orderu Orła Białego.

W 1953 uzyskał tytuł zawodowy magistra na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie zrobił doktorat i habilitację, a w 1986 otrzymał tytuł profesora nauk prawnych.

W latach 1953–1956 pracował w centrali ZUS. Od 1961 do 1968 był sędzią Sądu Powiatowego Warszawa-Praga, a od 1966 sędzią Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy. W 1974 podjął pracę w Instytucie Badania Prawa Sądowego.

Po 1980 zaangażował się w organizację niezależnych struktur związkowych w Ministerstwie Sprawiedliwości. Przewodniczył Komisji Zakładowej „Solidarności”, uczestniczył też w I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ „Solidarność” w Gdańsku, gdzie został wybrany do Krajowej Komisji Rewizyjnej. Po wprowadzeniu stanu wojennego został odwołany ze stanowiska sędziego Sądu Wojewódzkiego, a kilka dni później ze stanowiska docenta w IBPS.

W latach 1982–1989 był wykładowcą KUL. Podczas obrad Okrągłego Stołu został przewodniczącym podzespołu ds. prawa i sądów, a następnie pełnił funkcję przewodniczącego komisji prawa i sprawiedliwości Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność” Lechu Wałęsie.

We wrześniu 1989 został powołany przez premiera Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. W lipcu 1990 objął stanowisko sędziego Sądu Najwyższego, po czym decyzją Sejmu został wybrany na pierwszego prezesa SN. Funkcję tę pełnił do 1998, będąc z urzędu również przewodniczącym Trybunału Stanu.

W latach 2002–2004 zasiadał w Radzie Konsultacyjnej Centrum Monitoringu Wolności Prasy Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Był również powołany w skład rady programowej Fundacji Academia Iuris oraz rady patronackiej Instytutu Jagiellońskiego.

Patron Nagrody RPO: Paweł Włodkowic – polski prawnik, uczony i pisarz religijny (ok. 1370-1435 r.)

Wsławił się jako głosiciel idei tolerancji, twórca fundamentów myśli prawa międzynarodowego. Przekonywał, że także narody niechrześcijańskie mają prawo do zachowania swych wierzeń, a nikomu nie wolno atakować (zwłaszcza pod pretekstem szerzenia wiary) innowierców żyjących spokojnie we własnym państwie.

Brał udział w soborze w Konstancji (1414 - 1418), gdzie przedstawił „Tractatus de potestate papae et imperatoris respektu infidelium” (O władzy papieża i cesarza nad niewiernymi). Reprezentował Polskę przeciwko Krzyżakom na sądzie rozjemczym cesarza Zygmunta Luksemburskiego w 1420 roku we Wrocławiu oraz w 1421 roku na sądzie papieskim w Rzymie.

Nagroda RPO im. Pawła Włodkowica ma charakter honorowy i jest przyznawana jako wyraz uznania dla występowania w obronie podstawowych wartości i prawd, nawet wbrew zdaniu i poglądom większości.

Laureaci Nagrody RPO im. Pawła Włodkowica:

    2006 – miesięcznik „Więź”. W imieniu Redakcji nagrodę odebrał red. nacz. Zbigniew Nosowski;

    2007 – ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, polski Ormianin, duchowny katolicki obrządków ormiańskiego i łacińskiego, działacz społeczny, historyk Kościoła, wieloletni uczestnik opozycji antykomunistycznej w PRL.

    2008 – sędzia Antonin Scalia (Sąd Najwyższy USA). W jego imieniu nagrodę odebrał Pan Victor Ashe, Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce;

    2009 – Anna Walentynowicz, wybitna działaczka społeczna, opozycjonistka w PRL, współzałożycielka NSZZ „Solidarność”;

    2010 – Lidia Olejnik, Dyrektor Zakładu Karnego w Lublińcu;

    2011 – Irena Dawid-Olczyk, założycielka i członkini Zarządu Fundacji Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu "La Strada"

    2012 – Krystyna Mrugalska, wiceprzewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym;

    2013 – Bartłomiej Skrzyński, Rzecznik miasta Wrocławia ds. Osób Niepełnosprawnych;

    2014 – Aleksandr Bialacki, białoruski działacz społeczny, dyrektor Centrum Obrony Praw Człowieka „Wiesna”;

    2015 – Thomas Buergenthal, jeden z najwybitniejszych amerykańskich prawników specjalizujących się w prawach człowieka i w prawie międzynarodowym;

    2016 – Wiktor Osiatyński, polski prawnik, pisarz, publicysta, nauczyciel akademicki. Wybitny  konstytucjonalista i działacz społeczny.

Uroczystość wręczania tegorocznej Nagrody RPO im. Pawła Włodkowica odbędzie się w styczniu 2018 roku.