NEWSLETTER 10-15 MAJA 2016
PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
Adam Bodnar o pracy w Zielone Świątki
Przed świętami takimi jak Zielone Świątki czy Boże Ciało wraca dylemat, kto i dlaczego powinien pracować w to święto, a kto może korzystać z konstytucyjnego prawa do wypoczynku. Mamy w Polsce 13 dni, kiedy zakazana jest praca w placówkach handlowych. Są od tego wyjątki, niektóre sieci franszyzowe i mniejsze sklepy mogą pracować między innymi wtedy, gdy prowadzą je osobiście właściciele i ajenci oraz członkowie ich rodzin. Wiemy jednak, że osób pracujących w sklepach jest więcej. Zakaz pracy adresowany jest tylko do pracowników, a nie są nim objęte osoby, które pracują na podstawie umów prawa cywilnego oraz w ramach samozatrudnienia [więcej].
Wniosek do TK w sprawie owoców zatrutego drzewa
Czy dla ustalenia prawdy materialnej można przyjmować przed sądem dowody zdobyte nielegalnie? Jak to się ma do prawa do sądu, prawa do prywatności, prawa do ochrony tajemnicy komunikowania się, zakazu tortur, a także do przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności? Rzecznik złożył w Trybunale Konstytucyjnym wniosek o zbadanie z Konstytucją zgodności przepisu Kodeksu postępowania karnego dopuszczającego możliwość korzystania z tzw. owoców zatrutego drzewa [więcej].
Prasa wydawana przez władze samorządowe
Jednym z zagrożeń dla korzystania z wolności słowa, a także dla prawa dostępu obywateli do informacji publicznej jest wydawanie prasy przez samorządy lokalne, zwłaszcza na zasadach komercyjnych. W ocenie Rzecznika jednostki samorządu terytorialnego nie powinny wydawać prasy, a jedynie biuletyny, które zawierają obiektywne informacje, użyteczne dla lokalnej społeczności, publikacje promujące samorząd, a także komunikaty urzędowe. RPO zwrócił się w tej sprawie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji [więcej].
Przestępstwo organizowania nielegalnej adopcji
Specjaliści w dziedzinie prawa karnego zgłaszają szereg zastrzeżeń wobec obowiązującej treści przepisu dotyczącego procederu nielegalnej adopcji. Uwagi ekspertów dotyczą głównie nieprecyzyjnych sformułowań użytych w tym przepisie. Powoduje to, że niektóre zachowania - naruszające prawa dziecka - nie są objęte odpowiedzialnością karną. RPO wystąpił w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości [więcej].
Egzekucja świadczeń pieniężnych z nieruchomości
Sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki przekazał Rzecznikowi stanowisko w sprawie ustawowej regulacji egzekucji świadczeń pieniężnych. Zapytanie RPO dotyczyło ewentualnych ograniczeń egzekucji z nieruchomości oraz zbyt wysokich opłat egzekucyjnych w przypadku egzekucji świadczeń najniższych. Problematyka ta będzie analizowana w ramach prac nad projektem ustawy o kosztach egzekucyjnych i nad projektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego [więcej].
Rzecznik podjął z urzędu sprawę interwencji Policji podczas pikiety anarchistów w Poznaniu
Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę interwencji Policji podczas pikiety anarchistów pod Aresztem Śledczym w Poznaniu w dniu 8 maja 2016 r. Zgodnie z doniesieniami mediów zatrzymanych zostało kilka osób, w tym były poseł Piotr Ikonowicz i jego żona Agata Nosal-Ikonowicz. W komisariacie przy ul. Marcinkowskiego miało dojść do pobicia jednego z zatrzymanych przez policjantów. RPO zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego Policji oraz Prokuratury Okręgowej w Poznaniu o udzielenie stosownych informacji.
Zakaz wstępu dla kibiców spoza terenu powiatu
Do Rzecznika zwracają się obywatele, którym odmówiono wejścia na mecz wyłącznie z powodu ich miejsca zamieszkania. Kibice nie mają skutecznego sposobu na sprzeciwienie się takiej odmowie, co może być niezgodne z ustawą o bezpieczeństwie imprez masowych. RPO zwrócił się w sprawie tego problemu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji [więcej].
O instytucji biegłych sądowych
Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą o informację na temat przebiegu prac legislacyjnych dotyczących projektu ustawy dotyczącej biegłych sądowych. W odpowiedzi Ministerstwo poinformowało o zaostrzeniu sankcji karnych za celowe fałszowanie opinii oraz wprowadzeniu możliwości obniżenia wynagrodzenia biegłego, a nawet odstąpienia od jego przyznania. Ponadto planowana, kompleksowa regulacja ustawowa funkcjonowania biegłych powinna zagwarantować podniesienie zarówno poziomu opiniowania, jak i jego sprawności [więcej].
Zasady pobierania opłaty miejscowej w Toruniu
Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną RPO dotyczącą uchwały Rady Miasta Torunia. W akcie prawa miejscowego rada gminy wprowadziła zapis, że obowiązek uiszczenia opłaty miejscowej powstaje od momentu zameldowania lub zgłoszenia na terenie miasta Torunia. W uchwale doszło do nieuzasadnionego rozszerzenia obowiązku podatkowego w stosunku do ustawy [więcej].
Zadłużenie byłych lokatorów mieszkań komunalnych
W Warszawie zadłużenie byłych lokatorów mieszkań komunalnych, według danych szacunkowych podawanych przez media i organizacje lokatorskie, sięga już około 500 mln złotych i dotyczy 86 tysięcy lokali mieszkalnych. Przedłużanie tego stanu rzeczy, bez podjęcia skutecznych działań zaradczych, przyczyni się do powiększenia problemu bezdomności, który dotknie najbardziej zadłużonych lokatorów kamienic przejmowanych w drodze reprywatyzacji. Dlatego Rzecznik wystąpił do Prezydent m. st. Warszawy z propozycją współpracy w rozwiązaniu tego problemu [więcej].
Uprawnienie do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów
Prawo o adwokaturze przewiduje wygaśnięcie uprawnienia do złożenia wniosku o wpis na listę adwokatów po upływie 10 lat od uzyskania pozytywnego wyniku egzaminu adwokackiego. Regulacja ogranicza w sposób nieuzasadniony konstytucyjne prawo dostępu do zawodu oraz zasadę demokratycznego państwa prawnego. W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości Rzecznik podkreślił, że zgodnie z obowiązującymi wcześniej przepisami osoba, która spełniła ustawowe wymagania do uzyskania wpisu na listę adwokatów, uzyskiwała to uprawnienie bezterminowo [więcej].
Pomoc finansowa tylko dla rolników ubezpieczonych w KRUS?
Przepisy umożliwiają korzystanie z pomocy finansowej dla młodych rolników w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich tylko rolnikom ubezpieczonym w KRUS. Uprawnień tych są natomiast pozbawieni rolnicy, którzy ze względu m.in. na wcześniejszą aktywność zawodową, niezwiązaną z gospodarką rolną, są ubezpieczeni w ZUS. Rzecznik ponownie zwrócił się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z prośbą o przedstawienie wyjaśnień w tej sprawie [więcej].
Pracownicy instytutów badawczych bez prawa do płatnego urlopu naukowego
Pracownicy naukowi instytutów badawczych nie mają prawa do płatnego urlopu naukowego, który pozwoliłby im na zintensyfikowanie prac nad przygotowaniem rozprawy doktorskiej. Możliwość taką mają natomiast nauczyciele akademiccy. W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego poinformowało m.in., że dostrzega istniejące zróżnicowanie uprawnień. Być może uruchomienie procesu legislacyjnego związanego z nowym prawem o szkolnictwie wyższym da możliwość wprowadzenia postulowanych przez RPO zmian [więcej].
Od 2017 r. opieka przedszkolna dla wszystkich dzieci w Warszawie
Rzecznik skierował wystąpienie do Prezydent m. st. Warszawy w sprawie planowanego sposobu realizacji obowiązku zapewnienia wychowania przedszkolnego dzieciom od trzeciego roku życia, który wejdzie w życie w dniu 1 września 2017 r. W odpowiedzi wiceprezydent poinformował, że do jesieni 2017 Warszawa będzie gotowa do zapewnienia opieki przedszkolnej wszystkim dzieciom w wieku od 3 do 6 lat. W tym celu ma zostać utworzonych 4000 nowych miejsc w przedszkolach [więcej].