PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
KONFERENCJA „ŚRODOWISKO – CORAZ WAŻNIEJSZE PRAWO (?) CZŁOWIEKA”
Rzecznik Praw Obywatelskich we współpracy z Pracownią Badań Dorobku Prawnego Rady Europy Wydziału Prawa i Administracji UW zaprasza do udziału w konferencji, która odbędzie się 9 września 2019 r. w godzinach 12:00 – 16:30 w Biurze RPO przy ul. Długiej 23/25 w Warszawie. Zgłoszenia udziału prosimy kierować na adres: srodowisko@brpo.gov.pl (program konferencji)
REKOMENDACJE ONZ dotyczące dyskryminacji w Polsce
- Przedstawione 29 sierpnia rekomendacje ONZ są również rekomendacjami dla nas – bo od nas, obywateli, zależy, czy będziemy się upominać o wskazane przez ekspertów ONZ sprawy. Te rekomendacje dotyczą fundamentów funkcjonowania państwa i demokracji – powiedział RPO Adam Bodnar na briefingu prasowym poświęconym rekomendacjom Komitetu ONZ ds. Likwidacji Dyskryminacji Rasowej (CERD). (więcej)
OFIARY WYPADKÓW
Od 27 września ofiary wypadków komunikacyjnych sprzed 2006 r., którym ubezpieczyciel lub Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wpłacił już całą przyznaną w ramach odszkodowania i zadośćuczynienia kwotę, mogą wystąpić o rentę. Do tej pory osoby okaleczone w wyniku takich wypadków pozostawały bez wsparcia. Jest ich w Polsce około stu.
Historia przyjęcia ustawy jest znakomitym przykładem tego, jak dzięki zaangażowaniu obywateli, instytucji publicznych i parlamentarzystów udaje się poprawić błędy systemowe. Bohaterem tej historii jest pan Tomasz Piesiecki z Białegostoku, a efektem jest opublikowana 28 sierpnia 2019 r. w Dzienniku Ustaw (poz. 1631) ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o szczególnych uprawnieniach osób poszkodowanych w przypadku wyczerpania sumy gwarancyjnej ustalonej na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2006 r. Prace nad nią trwały ponad trzy lata, a zainicjowało je wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. To ona zarekomendowała Senatowi podjęcie inicjatywy legislacyjnej, którą ostatecznie przyjął Sejm. (więcej)
OŚWIADCZENIE RPO WS. MONITORINGU DOTYCZĄCEGO ŚMIERCI DAWIDA KOSTECKIEGO (oświadczenie i zapis monitoringu)
RPO zaskarżył decyzje PUODO o zablokowaniu wyroku NSA ws. list poparcia do KRS. Zdaniem Rzecznika, uznanie, że PUODO może doprowadzać do niewykonania prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w tej sprawie prowadzi do podważenia fundamentów państwa prawa i zasad rządzących wymiarem sprawiedliwości (więcej)
RPO ma wątpliwości, czy komisja ds. pedofili powinna móc wpisywać do Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym osoby, wobec których postępowania karne umorzono z powodu przedawnienia. (więcej)
Rzecznik podjął z urzędu trwającą od ponad roku sprawę pozbawienia władzy rodzicielskiej ojca, który został skazany prawomocnym wyrokiem karnym za próbę zgwałcenia małoletniej córki. RPO zwrócił się sądu o udzielenie wyjaśnień. Po niespełna 3 tygodniach sąd orzekł pozbawienie ojca władzy rodzicielskiej. (więcej)
Jednym z najważniejszych zadań państwa jest dogłębne wyjaśnienie, czy ujawnione ostatnio działania pracowników Ministerstwa Sprawiedliwości wobec obywateli, nie naruszają prawa – napisał RPO w wystąpieniu do prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. (więcej)
Rzecznik przystąpił do sprawy dziennikarza „Polityki” Grzegorza Rzeczkowskiego, którą wytoczyli mu prokuratorzy Anna i Przemysław Hopfer. RPO wniósł o oddalenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia, które w tym przypadku oznacza usunięcie artykułów w serwisie „Polityka”. (więcej)
Odpowiedź Prokuratury dot. powodów przeniesienia prok. Mariusza Krasonia z Krakowa do Wrocławia nie jest zadawalająca. RPO ponawia więc pytania i powtarza, że żadne przepisy nie pozwalają na przedmiotowe traktowanie pracowników. Wręcz przeciwnie, ochrona prawna przed takim traktowaniem obejmuje w Polsce także prokuratorów. (więcej)
RPO złożył do sądu skargę o wznowienie postępowania o zasiedzenie działki, bo spadkobiercy przedwojennych właścicieli nie mieli szansy się o nim dowiedzieć i nie mogli bronić swoich praw. (więcej)
Opublikowany został Dziennik Ustaw ze zmianami Kodeksu postepowania cywilnego zmieniający art 485 § 3 KPC. Poprzednie brzmienie przepisu pozwalało bankom na dochodzenie roszczeń w trybie nakazowym na podstawie wyciągów z ksiąg bankowych. RPO występował w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości. (więcej)
Od półtora roku Minister Sprawiedliwości nie odpowiada Rzecznikowi Praw Obywatelskich ws. kontroli osób wchodzących do sądów – choć dwa razy zobowiązała go do tego kancelaria premiera. Lekceważenie obowiązków wynikających z ustawy o RPO stanowi oczywiste naruszenie prawa. (więcej)
Rzecznik wniósł by Trybunał Konstytucyjny umorzył sprawę pytań prawnych ws. skuteczności powołań sędziów Sądu Najwyższego z lat 2000-2018. Skierował je Kamil Zaradkiewicz, sędzia Izby Cywilnej SN. (więcej)
Rzecznik wnosi, by prezydent zaskarżył do TK zmiany w procesie karnym. Chodzi m.in. o możliwość prowadzenia procesu przez sąd pod nieobecność obrońcy i oskarżonego oraz skazania przez sąd odwoławczy oskarżonego, wobec którego sąd I instancji warunkowo umorzył postępowanie, a ponadto - wymierzenia kary dożywocia, która nie zapadła w I instancji (więcej).
Jak zapewnić publiczny charakter wyroków nakazowych? RPO ponownie wystąpił w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości. (więcej)
Polsce grozi dyskryminacja na rynku usług – przestrzega RPO. Taki może być efekt uchylenia przez Trybunał Konstytucyjny przepisu Kodeksu wykroczeń o karalności bezzasadnej odmowy wykonania usługi. Część społeczeństwa błędnie bowiem uznała, że TK wprowadził powszechną klauzulę sumienia dla wszystkich usługodawców. (więcej)
Sprawa pracownika zwolnionego z IKEA. Pracodawca i Okręgowy Inspektor Pracy odpowiedzieli RPO. Odpowiedzi pozwalają na sformułowanie pierwszych wniosków co do relacji pomiędzy pracodawcą a pracownikiem w kontekście przeciwdziałania dyskryminacji w miejscu pracy. Ostateczną decyzję, czy zwolnienie naruszyło przepisy prawa, podejmie niezawisły sąd. (więcej)
Policja o „Marszu Równości” w Białymstoku: 25 zatrzymanych, zarzuty wobec kilku podejrzanych o różne przestępstwa, 75 nałożonych mandatów karnych oraz kilka wniosków do sądu o ukaranie za wykroczenia. Komendant Wojewódzki Policji podkreśla, że dzięki jej zaangażowaniu nie dopuszczono do eskalacji wydarzeń czy zablokowania tego legalnego zgromadzenia. (więcej)
Rzecznik podjął z urzędu przedstawioną w mediach sprawę skandalicznego traktowania osób przebywających w schroniskach dla bezdomnych w Pokrzywnicy (woj. mazowieckie). RPO poprosił Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego o informacje, czy sprawa jest znana urzędowi i jakie podjęto działania kontrolne. (więcej)
W Polsce nadal nie ma urzędnika, który mógłby stwierdzać zgon i sprawowałby pieczę nad zwłokami. Rzecznik od lat apeluje o uregulowanie tej kwestii, ale bez skutku. Zwrócił się zatem do kilkudziesięciu włodarzy miast, by rozważyli powołanie - wzorem niektórych miejscowości - „powiatowego koronera” lub by zawierali umowy z podmiotem leczniczym na takie usługi. (więcej)
Prokurator szczebla regionalnego Mariusz Krasoń z Krakowa został w trybie nagłym oddelegowany do prokuratury szczebla rejonowego we Wrocławiu. Odpowiedź Prokuratora Krajowego na wystąpienie RPO nie zawiera uzasadnienia tej decyzji. Bogdan Święczkowski powołuje się natomiast na „dynamicznie zmieniające się potrzeby kadrowe” prokuratury i obowiązek dyspozycyjności. (więcej)
Analiza spraw o przestępstwa związane z przemocą w rodzinie wykazała, że w wielu przypadkach są one prowadzone z uchybieniami, co negatywnie wpływa na prawa pokrzywdzonych. Rozwiązaniem tych problemów mogłyby być regularne szkolenia dla sędziów i prokuratorów oraz aplikantów sędziowskich i prokuratorskich, zgodnie z wymogami UE. (więcej)
Polska przegrywa przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, bo sądy nie udzielają odpowiednich pouczeń obywatelom, którzy wytoczyli procesy cywilne – a nie mieli adwokata. Rzecznik wystąpił do Ministra Sprawiedliwości w sprawie właściwej realizacji obowiązków informacyjnych sądu, określonych w Kodeksie postępowania cywilnego. (więcej)
Akt mianowania prokuratora jest informacją publiczną – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, uznając skargę obywatela i stwierdzając bezczynność tamtejszej prokuratury. Uznanie tego aktu za dokument wewnętrzny powoduje brak transparentności procesu powoływania prokuratorów – wskazywał RPO, który zgłosił udział w postępowaniu. (więcej)
Osoby z niepełnosprawnościami i seniorzy przebywają w dużych instytucjach opieki - nawet jeśli tego nie chcą, bo wciąż nie mają właściwego wsparcia w lokalnej społeczności. RPO ponownie dopomina się od rządu o kompleksową strategię deinstytucjonalizacji systemu wsparcia dla tych osób - połączoną z odejściem od instytucji ubezwłasnowolnienia. (więcej)
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł 23 sierpnia 2019 r. kasację na korzyść obywatelki RP, wobec której organ Republiki Greckiej (Prokuratura Sądu Apelacyjnego w Atenach) wydał Europejski Nakaz Aresztowania i wystąpił do Polski o jej przekazanie. (więcej)
Delegowanie do odległych miejsc zatrudnienia – ważny wyrok sądu ws. dyskryminacji. (więcej)
Sąd uznał za niedopuszczalną apelację opiekuna prawnego osoby ubezwłasnowolnionej, który nie był uczestnikiem sprawy w I instancji. Rzecznik złożył w tej sprawie kasację do Sądu Najwyższego. (więcej)
Każda pozazawodowa aktywność prokuratora podlega kontroli przełożonego, niezależnie czy jest podejmowana odpłatnie – wynika z odpowiedzi Prokuratora Krajowego na wystąpienie RPO. Zdaniem Rzecznika taka interpretacja przepisów może powodować tzw. "efekt mrożący" i nieangażowanie się prokuratorów w akcje edukacyjne dotyczące wymiaru sprawiedliwości. (więcej)
Obywatele skarżą się na problemy, gdy chcą bezzwłocznie wykonać prawomocną karę grzywny orzeczoną przez sąd. Od sprawności sądu zależy bowiem moment, w którym będzie już można wpłacić zasądzoną kwotę, a im szybciej można to uczynić, tym szybciej minie roczny termin na zatarcie skazania. (więcej)
Rząd proponuje, by policja mogła nakazywać sprawcy przemocy w rodzinie, zagrażającemu życiu lub zdrowiu ofiary, natychmiastowe opuszczenie wspólnego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia, a także – zakazywać zbliżania się do niego. Rzecznik od dawna się tego domagał w imię szybkiej i skutecznej ochrony praw ofiar. (więcej)
Prezydent Gorzowa Wlkp. zakazał planowanego 24 sierpnia 2019 r. Marszu Równości, powołując się na zagrożenie związane z kolizją miejsca i czasu marszu z innymi zgromadzeniami. Rzecznik zaskarżył tę decyzję wskazując, że prezydent nie wykazał, aby marsz stanowił zagrożenie dla życia, zdrowia ludzi i mienia w znacznych rozmiarach. Z tą argumentacją zgodził się gorzowski sąd. (więcej)
Doktoranci skarżą się, że nie mogą w tym samym czasie kształcić się w więcej niż jednej szkole doktorskiej. To arbitralna ingerencja w konstytucyjne prawo do nauki – ocenia RPO. (więcej)
Obywatel stracił status bezrobotnego w związku z 16-dniowym szkoleniem w Wojskach Obrony Terytorialnej – za co otrzymał uposażenie. Rzecznik zaskarżył odpowiednią decyzję Wojewody Małopolskiego do sądu administracyjnego i wskazał, że uposażenie za ćwiczenia powoduje jedynie zawieszenie za ten czas prawa do zasiłku dla bezrobotnych, a nie pozbawia statusu osoby bezrobotnej. Wojewoda w trybie autokontroli uwzględnił skargę RPO. (więcej)