PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
Adam Bodnar przedstawił 20 lipca 2018 r. na forum Sejmu informację o stanie przestrzegania praw i wolności obywatelskich oraz o działalności w 2017 r. Największy niepokój RPO budzi nieprzestrzeganie konstytucyjnej zasady dialogu społecznego i współdziałania władz, co przejawia się m.in. w braku konsultacji projektów wielu ważnych ustaw. Nigdy nie przestanę być wiernym obowiązującej Konstytucji RP – oświadczył RPO. Wystąpił on po głosowaniu nad kolejną nowelizacją ustaw dotyczących sądów. (więcej)
18 lipca 2018 r. rzecznik przedstawił swą informację sejmowej komisji sprawiedliwości. Przewodniczący komisji Stanisław Piotrowicz przerwał obrady, nie pozwalając Adamowi Bodnarowi odpowiedzieć na wszystkie pytania posłów. Powodem były słowa RPO, że nie można liczyć na niezależność Trybunału Konstytucyjnego, w którym są osoby nieuprawnione. (więcej)
O zawetowanie nowelizacji ustaw sądowych rzecznik zaapelował 26 lipca 2018 r. do prezydenta Andrzeja Dudy. Powtórzył, że ustawa zawiera rozwiązania zagrażające konstytucyjnemu prawu do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Prezydent nowelizację podpisał. (więcej)
Ta ustawa oznacza dalsze podporządkowanie sądownictwa politykom – mówił Adam Bodnar 24 lipca w debacie Senatu nad nowelizacją. Moim obowiązkiem jest protestować, gdy może dochodzić do naruszania Konstytucji i prawa do sądu – dodał. Senat przyjął nowelizację bez poprawek. Pod parlamentem trwały protesty społeczne.(więcej)
W opinii dla Senatu rzecznik napisał, że nowelizacja ustaw sądowych pogłębi kryzys w przestrzeganiu zasady niezależności sądów i trójpodziału władzy. (więcej)
Uchwalona przez Sejm nowelizacja ustaw dotyczących sądów budzi wątpliwości RPO z punktu widzenia ochrony wolności i praw obywatelskich. Przewiduje m.in. szybsze wyłonienie kandydatów na I prezesa Sądu Najwyższego. Rzecznik uważa, że nie jest to odpowiedź na problemy wymiaru sprawiedliwości, w tym SN, lecz na aktualną sytuację. (więcej)
Rzecznik ma poważne zastrzeżenia co do proporcjonalnego charakteru wyborów do Parlamentu Europejskiego po nowelizacji Kodeksu wyborczego. Przedstawił krytyczne stanowisko w sprawie prezydentowi Andrzejowi Dudzie, który dostał ustawę do podpisania. (więcej)
Rekomendacje europejskiego komitetu ds. tortur (CPT) są zbieżne z wnioskami RPO, co należy zrobić, aby Polska była państwem bez tortur. W raporcie z wizytacji w Polsce komitet wskazał m.in. na niemożność bezzwłocznego kontaktu osoby zatrzymanej z adwokatem; zalecił też szkolenia dla policji co do zasad używania paralizatorów. Raport powinien być lekturą obowiązkową dla przedstawicieli władz – uważa Adam Bodnar. (więcej)
Rzecznik upomina się u premiera o zagwarantowanie każdemu podejrzanemu prawa do efektywnego i swobodnego kontaktu z adwokatem na jak najwcześniejszym etapie postępowania. Mówi o tym dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE. Powinna była ona zostać wprowadzona do polskiego prawa do listopada 2016 r., co nie nastąpiło. (więcej)
Coraz bardziej iluzoryczna staje się możliwość zażalenia na areszty; ich skuteczność wynosi kilka procent - wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich. Proponuje odejście od zasady, że do aresztowania wystarczy samo tylko zagrożenie surową karą; niestosowanie aresztu przy przestępstwach zagrożonych karą niższą niż 2 lata więzienia i wprowadzenie maksymalnego czasu, po którego przekroczeniu areszt można byłoby przedłużać tylko wyjątkowo.(więcej)
Rzecznik wyjaśnia sprawę zatrzymania przez policję czterech osób, które demonstrowały 20 lipca 2018 r. pod Sejmem, a także spowodowania uszkodzeń ciała u jednej z nich. Biuro RPO wystąpiło o informacje, czy w policji trwa postępowanie wyjaśniające zasadność i prawidłowość działań. (więcej)
RPO podjął sprawę użycia przez policjantów gazu pieprzowego wobec osób protestujących 26 lipca 2018 r. pod Pałacem Prezydenckim przeciw nowelizacji ustaw sądowych. Biuro RPO poprosiło policję o szczegółowe wyjaśnienia, co do zasadności oraz legalności użycia gazu. (więcej)
O zasadność, legalność i prawidłowość działań operacyjno-rozpoznawczych policji z lipca 2017 r. wobec organizatorów demonstracji w obronie sądów Rzecznik pyta Komendanta Głównego Policji. Celem czynności operacyjno-rozpoznawczych jest rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestępstw oraz wykroczeń - tymczasem zgromadzenia z lipca 2017 r. były legalne. (więcej)
Napis „PZPR” na biurze parlamentarzystów PiS nie może zachęcać do wprowadzenia ustroju komunistycznego - wskazuje RPO, zaniepokojony tym, że za taki napis policja stawia zarzut „propagowania ustroju totalitarnego”. (więcej)
Rzeczywista skala przestępstw z nienawiści w Polsce wobec Ukraińców, migrantów z państw muzułmańskich i z Afryki Subsaharyjskiej jest bardzo niedoszacowana; tylko 5% jest zgłaszane policji - wykazują badania Biura RPO i biura ODIHR/OBWE. (więcej)
Wszyscy sprawcy przemocy w rodzinie, w tym skazani na bezwzględną karę pozbawienia wolności, powinni być objęci nakazem uczestnictwa w programie korekcyjno-edukacyjnym – uważa RPO, który ponowił wystąpienie do resortu sprawiedliwości z 2017 r. (więcej)
Sędzia z niepełnosprawnością powinien mieć prawo do obniżenia obowiązującego go wymiaru zadań, tak jak inne osoby z niepełnosprawnościami - uważa RPO. Możliwości takiej nie widzi Ministerstwo Sprawiedliwości - w przeciwieństwie do resortu rodziny, pracy i polityki społecznej.(więcej)
Rozdział Kodeksu postępowania karnego dotyczący odszkodowania za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie pomija instytucję skargi nadzwyczajnej. RPO wystąpił do Ministra Sprawiedliwości o rozważenie uzupełnienia przepisów.(więcej)
Po interwencji RPO Sąd Okręgowy we Wrocławiu wycofał zapis regulaminu o tym, że mogą do niego wchodzić wyłącznie osoby wezwane na rozprawy i posiedzenia, a także ci, którzy „wykażą potrzebę załatwienia innej ważnej sprawy”. (więcej)
Rzecznik żąda od kolejnego sądu – Sądu Okręgowego w Lublinie – uchylenia przepisu regulaminu głoszącego, że mogą do niego wchodzić osoby wezwane przez sąd i takie, „które wykażą potrzebę wejścia”. (więcej)
Zasady odwiedzin dzieci u rodziców pozbawionych wolności różnią się w zależności od tego, czy odbywają oni karę więzienia, czy też są tymczasowo aresztowani. Powołując się na zasadę dobra dziecka, RPO wnosi o ujednolicenie przepisów.(więcej)
Od 2014 r. RPO upomina się u kolejnych ministrów sprawiedliwości o ustawowe określenie uprawnień pracowników ochrony w sądach do kontroli bagażu osób wchodzących. Resort informował albo o odpowiednich pracach legislacyjnych (2014 r.), albo o takich planach (2016 r.). (więcej)
Brak obowiązku udziału oskarżyciela publicznego w procesach o pomniejsze przestępstwa może ograniczać konstytucyjne prawo obywatela do sądu – przestrzega RPO. Pokrzywdzony nie ma wtedy wsparcia ze strony oskarżyciela publicznego; osłabia to też pozycję sądu jako bezstronnego arbitra, naruszone mogą także być prawa oskarżonego. (więcej)
Możliwość wiążącego sprzeciwu Ministra Sprawiedliwości wobec kandydata na wykładowcę Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury budzi poważne wątpliwości konstytucyjne rzecznika. Prowadzi to bowiem do nadmiernego wpływu władzy wykonawczej na obsadę kadry szkoły. (więcej)
Byłego prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie Krzysztofa S. traktowano w areszcie jak więźnia niebezpiecznego. Adam Bodnar uznał, że nie miało to uzasadnienia. Zwrócił się do Służby Więziennej o wyeliminowanie takich przypadków.(więcej)
10-godzinny rozkład czasu służby policjanta, a także wprowadzenie nowych jej form, może być rozwiązaniem problemów związanych z większą liczbą odejść z policji i brakiem kandydatów. Wymaga to jednak zmian ustawowych. Rzecznik wystąpił w tej sprawie do MSWiA. (więcej)
Procedury antymobbingowe w szpitalach nie gwarantują ani rzetelnego wyjaśnienia spraw, ani należytej ochrony osób objętych mobbingiem. Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia o ocenę skuteczności tych procedur. (więcej)
Ograniczenia praw pacjentów z ośrodka w Gostyninie mają wynikać z ustawy, a nie z wewnętrznego regulaminu - powtarza RPO. Poprosił Rzecznika Praw Pacjenta, aby przyłączył się do działań zmierzających do ochrony praw pacjentów ośrodka. (więcej)
Prawa pacjentów ośrodka w Gostyninie nie odbiegają negatywnie od praw osób w innych szpitalach psychiatrycznych – tak Rzecznik Praw Pacjenta odpowiedział na wniosek RPO, by włączył się do działań dla ochrony praw pacjentów ośrodka. Sąd Okręgowy w Płocku zapowiedział stałe kontrole ośrodka, co najmniej raz w roku. (więcej)
Poprawa warunków bytowych, wprowadzenie zajęć kulturalno-oświatowych, dłuższe pobyty na terenie rekreacyjnym – to niektóre zalecenia po kolejnej wizytacji ekspertów RPO w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie. (więcej)
"Konstytucja biznesu" nie przewiduje żadnych ograniczeń przy egzekucji komorniczej wobec dochodów przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Rzecznik zwrócił się do Minister Przedsiębiorczości i Technologii o zagwarantowanie takim osobom minimum socjalnego.(więcej)
Upadłość konsumencka powinna być uregulowana w odrębnej ustawie, a jej procedura uproszczona - takie m.in. wnioski z seminarium w Biurze RPO trafiły do Ministra Sprawiedliwości w związku z projektowanymi zmianami Prawa upadłościowego. (więcej)
Rzecznik zwrócił się do Minister Finansów ws. wprowadzenia do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji instytucji milczenia organu współdziałającego. Niezajęcie przez wierzyciela stanowiska w określonym przez prawo terminie byłoby równoważne z wyrażenia określonego stanowiska. (więcej)
Posiadanie polskiego obywatelstwa, jako warunek członkostwa w gminie wyznaniowej żydowskiej w Polsce, budzi wątpliwości RPO (więcej)
RPO poprosił premiera Mateusza Morawieckiego, by minister kultury Piotr Gliński odpowiedział w sprawie wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego wobec tzw. małej nowelizacji ustawy o rtv z grudnia 2015 r. TK uznał za niekonstytucyjne m.in. pozbawienie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji udziału w powoływaniu i odwoływaniu władz TVP i Polskiego Radia. (więcej)
Mimo wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2015 r., wciąż nie znowelizowano artykułu Kodeksu postępowania administracyjnego o braku ograniczeń czasowych na stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, wydanej bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. RPO po raz kolejny wystąpił do MSWiA o taką nowelizację. (więcej)
RPO zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis przejściowy Kodeksu karnego odnoszący się do wymierzania kary łącznej. 4 lipca 2018 r. ogłoszono rozstrzygnięcie, że przepis jest zgodny z konstytucyjną zasadą równości.(więcej)
Pani Marta ma szansę na refundację leku uśmierzającego ból w rzadkiej chorobie nóg. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Ministra Zdrowia o odmowie refundacji. Do postępowania przystąpił RPO, który powołał się na gwarantowane przez Konstytucję prawa do godności, ochrony zdrowia i życia ludzkiego. (więcej)
Matka opiekująca się dorosłym synem z niepełnosprawnością nie dostanie świadczenia pielęgnacyjnego (dziś to 1477 zł), bo pobiera wcześniejszą emeryturę (854 zł). Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną kobiety, do której przyłączył się RPO, wnosząc o prokonstytucyjną wykładnię przepisów.(więcej)
Instalacja odpadów na warszawskim Radiowie - do zamknięcia, zdecydował Mazowiecki Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska po wygranej przed Naczelnym Sądem Administracyjnym sprawie z udziałem RPO. (więcej)