PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
Gdyby Trybunał Konstytucyjny zakazał polskim sądom zadawania pytań Trybunałowi Sprawiedliwości UE, byłoby to naruszeniem zobowiązań traktatowych Polski. Tak napisał RPO do TK w sprawie wniosku Prokuratura Generalnego podważającego przepisy, na których podstawie Sąd Najwyższy zadał pytanie prejudycjalne w kwestii nowej ustawy o SN. (więcej)
Rewolucyjne zmiany w odpowiedzialności karnej m.in. spółek za naruszenia prawa, których dopuszczają się ich władze i pracownicy, przewiduje projekt resortu sprawiedliwości. Możliwa będzie kara do 30 mln zł, a nawet likwidacja spółki lub zakaz określonej działalności. W piśmie do ministra sprawiedliwości rzecznik pisze, że w jego opinii projekt narusza konstytucyjne prawo do rzetelnego procesu i zasadę proporcjonalności. (więcej)
Prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie nawoływania na stronach ONR do nienawiści na tle różnic narodowościowych i rasowych oraz propagowania totalitarnego ustroju państwa. Warszawską prokuraturę o sprawie zawiadomił Rzecznik Praw Obywatelskich. Początkowo odmówiła wszczęcia postępowania, ale sąd uchylił tę odmowę. (więcej)
Wybory samorządowe. Na niespójność dwóch ustaw co do możliwości objęcia przez niektóre osoby funkcji w samorządzie ponownie wskazuje Sejmowi Rzecznik Praw Obywatelskich. Poważne problemy interpretacyjne powstają w sytuacji, gdy o stanowisko wójta, burmistrza czy prezydenta miasta stara się osoba skazana, np. na karę grzywny. (więcej)
Pan Tomasz opiekujący się niepełnosprawną siostrą dostanie trzykrotnie wyższą pomoc państwa. Sąd administracyjny kolejny raz stanął po stronie opiekuna osoby z niepełnosprawnością i odwołał się do niewykonanego przez rządy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Uwzględnił argumenty RPO, który zaskarżył niekorzystną dla pana Tomasza decyzję organu samorządowego. (więcej)
Osoba niedowidząca może głosować w wyborach przy użyciu nakładki na karty do głosowania, w alfabecie Braille’a. Gdy w wyborach samorządowych wyborca zażąda wydania nakładki, ma ona być dowieziona do lokalu wyborczego z gminy. Rzecznik pyta Państwową Komisję Wyborczą, ile nakładek będzie w każdej gminie i czy przewidziano sytuację, gdy nakładek zażąda wielu wyborców w różnych lokalach jednej gminy. (więcej)
W kolejnej sprawie przed sądem dotyczącej sytuacji w warszawskiej Śródmiejskiej Spółdzielni Mieszkaniowej sąd przychylił się do stanowiska Rzecznika. RPO angażuje się w tę sprawę, gdyż niewłaściwe zarządzanie spółdzielnią sprawiło, że teraz jej członkowie mają ponosić tego konsekwencje. (więcej)
Jednolita i utrwalona wykładnia sądowa będzie miała podstawowe znaczenie dla nabywców mienia należącego do Funduszu Wczasów Pracowniczych – uważa rząd. To odpowiedź na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich w obronie prawa własności dużej grupy osób, które w dobrej wierze nabyły to mienie, a dziś mogą je stracić. (więcej)
W całym kraju powstają i działają inwestycje uciążliwe dla mieszkańców. Samorządy często się na nie godzą kuszone perspektywą rozwoju gospodarczego. Tymczasem nie mierzy się uciążliwości tych inwestycji – smrodu, rozmnażających się gryzoni i much, problemów ujęć wody, spadku wartości nieruchomości itd. Działacze organizacji pozarządowych z całego kraju i Rzecznik Praw Obywatelskich podjęli wspólne działania i przedstawili rządowi apel o zmianę przepisów. Bo to nie jest już temat tylko na interwencję RPO, ale na wspólne działanie (więcej)
Rzecznik alarmuje Głównego Inspektora Pracy w sprawie zwolnień pracowników PLL LOT i zwraca się o zbadanie, czy w spółce nie są naruszane wolności związkowe. Pyta też prokuraturę, czy podjęła działania w sprawie podejrzenia łamania prawa, a sąd pracy prosi o informacje w sprawie przedsądowych roszczeń spółki wobec pilotów, którzy odmówili pracy w związku ze strajkiem. (więcej)
Rzecznik dostaje skargi od osób, które nie mogły głosować w wyborach samorządowych 21 października, mimo że zgłosiły przez E-PUAP wnioski o dopisanie do rejestru wyborców. RPO zapytał Prezydenta Warszawy o to, ilu osób w stolicy dotyczył ten problem. (więcej)
Rzecznik po raz kolejny zwraca się do Ministra Sprawiedliwości o wprowadzenie do polskiego prawa definicji tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Powodem są kolejne przypadki tortur na komisariatach. W sierpniu podczas wizytacji Komendy Powiatowej Policji w Rykach pracownicy Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur BRPO ujawnili przypadek 70-letniego mężczyzny, którego policjant pobił w trakcie przesłuchania. (więcej)
Rzecznik wniósł, aby prokuratura z urzędu wszczęła śledztwo w sprawie spotu wyborczego Komitetu Wyborczego Prawa i Sprawiedliwości. W ocenie RPO miał on jednoznacznie antyuchodźczy i antymuzułmański charakter. Rzecznik chce, by prokuratura ustaliła, czy nie doszło do przestępstwa publicznego nawoływania do nienawiści ze względu na pochodzenie narodowe, etniczne lub wyznanie. (więcej)
Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygnął sprawę reprywatyzacji Michałowic pod Warszawą na rzecz mieszkańców. Uchylił decyzję ministra rolnictwa z 2013 r. unieważniającą nacjonalizację gruntów w podwarszawskich Michałowicach z 1948 r. oraz związany z nią wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Było to zgodne z postulatami RPO, który stanął w obronie praw słusznie nabytych osób, które przez lata regulowały swoje sprawy majątkowe. (więcej)
Prawomocnie uchylono decyzje pozwalające na rozbudowę uciążliwych dla mieszkańców powiatu Września ferm hodowlanych. Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał wyrok WSA o bezpodstawnej odmowie uzgodnienia planu zagospodarowania przestrzennego, przewidującego zakaz lokalizacji nowych ferm. Oba sądy uwzględniły stanowisko RPO. Koło Wrześni są już fermy i mieszkańcy skarżą się na ich uciążliwość (odór, muchy, gryzonie), ale miały powstać kolejne. (więcej)
Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego powinni mieć także opiekunowie dziecka z niepełnosprawnością, którzy pobierają wcześniejszą emeryturę z tego tytułu. Takie jest stanowisko RPO dla senackiej komisji, która pracuje nad petycją w tej sprawie. Dziś takie osoby – co potwierdzają sądy – nie mają prawa wyboru świadczenia pielęgnacyjnego, które wynosi 1477 zł, najniższa emerytura to zaś nieco ponad tysiąc zł. (więcej)
Sędzia nie może być przesłuchiwany jako świadek w ramach czynności wyjaśniających sędziowskiego rzecznika dyscyplinarnego – wskazuje RPO. Wystąpił do sędziowskiego rzecznika dyscyplinarnego o dostosowanie podejmowanych czynności wyjaśniających do obowiązującego prawa. RPO prosi też o wyjaśnienie, dlaczego do przesłuchania sędziego Igora Tuleyi jako świadka nie został dopuszczony jego adwokat. (więcej)
Rzecznik dowiedział się z mediów o niewyświetlaniu w Ostrołęce filmu „Kler” i poprosił władze miasta o wyjaśnienia. Prezydent miasta odpowiedział: „Nie przypominam sobie, żebym komukolwiek zakazywał oglądania filmu „Kler”. Choć jak zaznaczył ma „sprecyzowane poglądy, co do wpływu niektórych „obrazów” na psychikę i rozwój, zwłaszcza młodych, kształtujących się osobowości”. (więcej)
Sąd Okręgowy w Krakowie nie wycofuje się z akredytacji dla dziennikarzy. Wnosił o to Rzecznik, który wskazywał m.in. na zagrożenia dla wolności prasy. Sąd odpowiedział, że wyłącznym celem wprowadzenia akredytacji było ułatwienie dziennikarzom wstępu do sądu. Zapewnił, że brak akredytacji nie uniemożliwia wstępu do sądu i swobodnego wykonywania obowiązków (więcej)
Trzech sędziów, a nie jeden, ma orzekać o umieszczeniu w ośrodku w Gostyninie osoby stwarzającej zagrożenie, która nie chce poddać się leczeniu. Tak, zgodnie z wnioskiem RPO, orzekł Sąd Najwyższy w sprawie mężczyzny, którego początkowo nie skierowano do ośrodka, ale orzeczono tzw. nadzór prewencyjny, połączony z nakazem leczenia. (więcej)
O tym, kto kwalifikuje pacjentów chorujących na rzadkie schorzenia do leczenia refundowanego w ramach programów lekowych, powinna rozstrzygać ustawa. Takie postanowienie sygnalizacyjne wydał Trybunał Konstytucyjny, badając wniosek RPO. Dziś decyduje o tym zespół koordynacyjny powoływany przez Prezesa NFZ, a decyzje zespołu nie podlegają kontroli. (więcej)
Kobiety w Polsce nie mają rzeczywistego dostępu do zabiegów legalnej aborcji - ocenia Komitet Ministrów Rady Europy. Według Komitetu konieczne jest rzeczywiste wdrożenie gwarancji ustawowych. Rzecznik pyta Ministra Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o to, co robi, aby zagwarantować taki dostęp. (więcej)
W obronie obywateli, którzy 21 października nie mogli głosować, RPO wystąpił do przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej zwracając uwagę, że urzędy nie były przygotowane na tak duży wpływ wniosków on-line o dopisanie się do rejestru wyborców. Wszystko to podważa zaufanie do praworządnego państwa (więcej i przykłady).
Dzieci urodzone w USA z matki zastępczej i w związku dwóch mężczyzn mają prawo do potwierdzenia polskiego obywatelstwa, bo jeden z rodziców to obywatel polski. Orzekł tak Naczelny Sąd Administracyjny w sprawie, do której przyłączył się RPO. (więcej)
Nie wystarczy zmienić złe prawo. Jeśli wywołało skutki wobec obywateli, należy je unieważnić. NSA zgodził się z RPO, że sąd powinien ocenić zasady wynajmowania mieszkań w Pułtusku, mimo że zostały już zmienione przez władze miasta. (więcej)
Siedem lat po wejściu w życie ustawy o języku migowym organy administracji nadal w zbyt małym stopniu wywiązują się z obowiązków nałożonych tą ustawą. (więcej)
Oskarżony nie ma dziś prawa do zwrotu kosztów obrońcy przy uwzględnieniu jego apelacji złożonej jedynie wobec wymiaru kary wydanej w I instancji. Rzecznik wniósł do Trybunału Konstytucyjnego o uznanie niekonstytucyjności takich przepisów. (więcej)
Jest problem z działaniem Opiniodawczych Zespołów Sądowych Specjalistów, które wydają dla sądów opinie w sprawach rodzinnych. Rzecznik prosi ministra sprawiedliwości o aktualne informacje na temat prac, które miały poprawić tę sytuację. (więcej)