Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich objął Honorowym Patronatem międzynarodową konferencję naukową „Europa, demokracja i prawa podstawowe”, która odbędzie się w dniach 2-3 czerwca 2022 r. w gmachu Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Wydarzenie jest częścią projektu dydaktyczno--naukowego Jean Monnet Module „Ochrona praw podstawowych w Unii Europejskiej”.

W czasie dwudniowych obrad organizatorzy planują poruszyć zagadnienia ujęte w propozycjach czterech paneli tematycznych:

Demokracja i prawo:

• możliwość pogłębionej integracji a scenariusz dezintegracji UE,
• warunki UE jako organizacji sui generis, współistnienie ponadnarodowego i międzyrządowego mechanizmu podejmowania decyzji: polityzacja, a jurydyzacja integracji europejskiej, hegemoniczność integracji europejskiej i ponadnarodowej międzyrządowości w instytucjach politycznych UE,
• modele ponadnarodowości w systemie politycznym UE,
• aktualizacja wartości europejskich i UE w dobie populizmu,
• zjawisko „niepolitycznej polityki”, technokratycznego pragmatyzmu i jurydyzacji polityki w instytucjach UE,
• zasada pomocniczości, a biurokratyzacja i podział kompetencji wewnątrz UE w wymiarze horyzontalnym i wertykalnym.

Polskie instytucje ochrony praw podstawowych:

• dorobek i przyszłość polskich instytucji ochrony prawa, w tym działalność Rzecznika Praw Obywatelskich,
• rola sądownictwa powszechnego i administracyjnego w ochronie praw podstawowych na poziomie krajowym, na przykładzie Polski,
• prawo do sądu i możliwe europejskie/międzynarodowe konsekwencje realizacji tego prawa lub jego braku,
• relacje pomiędzy europejskimi/międzynarodowymi i krajowymi instytucjami ochrony praw człowieka.

Prawa podstawowe – wymiar materialny:

• charakter i miejsce praw podstawowych w europejskim systemie praw człowieka,
• prawna regulacja praw podstawowych: geneza i przyszłość, źródła praw podstawowych,
• znaczenie orzecznictwa TSUE i ETPCz oraz orzecznictwa krajowego dla rozwoju praw podstawowych,
• katalog praw podstawowych w kontekście aksjologii przyjętej w UE (godność, wolność, demokracja, równość, praworządność).

Europejskie prawo (zmian) klimatycznych i kolektywne prawa podstawowe:

• europejskie prawo klimatyczne – możliwości i ograniczenia dla aktywnych obywateli,
• społeczno-ekonomiczne skutki zmian klimatu,
• edukacja klimatyczna, aktywizm klimatyczny i przeszkody strukturalne,
• sprawiedliwość ekologiczna – czy możliwy jest rzeczywisty dostęp?
• prawo do czystego środowiska jako dobro osobiste – podejście sądów,
• odpowiedzialność przedsiębiorstw i wskaźniki środowiskowe – praktyczne podejście do zielonego biznesu,
• transport niskoemisyjny a wykluczenie transportowe – społeczno-gospodarcze skutki sprzedaży wyłącznie samochodów niskoemisyjnych od 2035 r.