Biuletyn Informacji Publicznej RPO

75 lat temu wyzwolony został niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau. Jedno z najbardziej haniebnych miejsc w historii, symbol zła, cierpienia i śmierci. Miejsce, gdzie podeptana została wszelka godność i prawa człowieka. Dzisiaj oddajemy hołd ofiarom tej nieludzkiej zbrodni. Jesteśmy myślami z ich rodzinami i potomkami.

Jesteśmy też całym sercem z tymi, którzy przeżyli okrutny czas obozu. Składamy im wyrazy szacunku, podziwu i wdzięczności. Są dla nas bohaterami. Choć z roku na rok jest ich coraz mniej, na nich opieramy naszą nadzieję, zwłaszcza w czasach, gdy wracają polityczne spory o przeszłość. Z niezłomnej postawy Ocalonych czerpiemy też inspirację do działania i myślenia o współczesności. O tym, jak budować świat, w którym już nigdy ideologia szowinizmu, rasizmu i pogardy dla innych ludzi nie będzie odgrywać dominującej roli.

Jako Rzecznik Praw Obywatelskich dokładam najwyższych starań, aby pamięć o Auschwitz, o Holokauście i innych zbrodniach II Wojny Światowej była ważnym składnikiem obywatelskiej edukacji. Nie tylko przestrogą, ale i praktyczną nauką, jak rozpoznawać rodzące się zagrożenia dla wolności  i praw człowieka. Aby była też przejmującym przykładem tego, do czego może prowadzić język nienawiści, wykluczenia oraz wrogości.

Ważnym elementem działań urzędu RPO jest bliski kontakt i współpraca ze środowiskiem byłych więźniów nazistowskich obozów śmierci. Staramy się dbać o ochronę ich praw oraz współpracujemy z instytucjami opiekującymi się miejscami pamięci. Niestety, wciąż się zdarza, że w przestrzeni publicznej pojawiają się symbole, słowa i zachowania budzące ich stanowczy sprzeciw, kojarzące się im z najgorszymi czasami.

Najlepszym zabezpieczeniem przed złem, przed dyktaturą i bezprawiem jest uświadomienie sobie, że wolność i prawa człowieka nie są dane raz na zawsze. Trzeba o nie walczyć stale, każdego dnia, z wielkim zaangażowaniem. Jeśli nie chcemy dać się zaskoczyć tym wszystkim procesom, które w XX. wieku zaprowadziły ludzkość do Auschwitz, musimy wykazać nadzwyczajną mądrość i czujność. Żyjemy w czasach, kiedy narasta polaryzacja w społeczeństwach, a ona może prowadzić do radykalizacji postaw i działań.

W 75. rocznicę wyzwolenia obozu w Auschwitz warto przypomnieć słowa Mariana Turskiego, jednego z Ocalonych: Jeśli chcemy, aby wezwanie „Nigdy Więcej” było nie tylko zwykłym sloganem, pustym wyrażeniem, musimy, powinniśmy nauczyć się rozumieć innych ludzi, czasami obcych, ludzi, którzy są różni od nas. […] Powinniśmy zacząć od zmniejszania nienawiści i wrogości. Musimy to zrobić. Jeśli nie, kto ochroni nasze dzieci, nasze wnuki przed światową zagładą, przed katastrofą światową?