Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 20 stycznia 2016 r. do Biura RPO wpłynęła odpowiedź Sekretarza Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa na wystąpienie Rzecznika dotyczące ograniczenia obrotu spółdzielczymi własnościowymi prawami do lokali w sytuacji, gdy spółdzielni mieszkaniowej nie przysługuje prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego do gruntu pod budynkiem. Sekretarz Stanu w Ministerstwie wskazał, że obecnie spółdzielnie mieszkaniowe mogą regulować stany prawne gruntów w oparciu o obowiązujące przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Propozycje legislacyjne zmierzające do rozwiązania problemu poruszonego w wystąpieniu RPO powinny uwzględniać fakt, że ustawodawca w przeszłości podejmował już próby wprowadzenia dla spółdzielni preferencyjnych przepisów, przewidujących m.in. szczególny tryb zasiedzenia nieruchomości. Rozwiązania te były jednak kwestionowane przez Trybunał Konstytucyjny, który wskazywał, że wprowadzanie nowych regulacji ułatwiających spółdzielniom nabywanie prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego byłoby premiowaniem tych spółdzielni mieszkaniowych, które mimo tworzenia im w drodze ustawowej przez całe lata dogodnych warunków uzyskania tytułu prawnego do gruntów, nie skorzystały z nich.

Jednocześnie jednak Rzecznik poinformowany został, że do Wykazu Prac Legislacyjnych i Programowych Rady Ministrów wpisany został projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Zawarte w nim regulacje mają na celu przede wszystkim uporządkowanie kwestii dotyczących funkcjonowania spółdzielczości mieszkaniowej i dostosowanie ich do orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Zmiany dotyczyć będą:

• warunków finansowych nabywania własności lokali przez najemców dawnych mieszkań zakładowych, przejętych nieodpłatnie przez spółdzielnie mieszkaniowe;
• zasad zwrotu wkładu mieszkaniowego w sytuacji wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w sytuacjach, gdy lokal mieszkalny nie podlega zbyciu w drodze przetargu;
• zasad uzyskania członkostwa w spółdzielniach mieszkaniowych.

Po dalszej analizie problemów, wynikających ze zmiany orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie charakteru prawnego uprawnień do mieszkań, w sytuacji, gdy spółdzielni mieszkaniowej nie przysługuje prawo własności lub prawo użytkowania wieczystego do gruntu pod budynkiem, niewykluczone będzie włączenie również tej problematyki do prac legislacyjnych.

Licząc na to, że powyższa zapowiedź zostanie przez Ministerstwo zrealizowana, sprawa będzie nadal przedmiotem działań Rzecznika Praw Obywatelskich.