Biuletyn Informacji Publicznej RPO

ZAŁOŻENIA POWOŁANIA I ZASAD DZIAŁANIA RADY EDUKACJI NARODOWEJ * * * ZASADNICZE CELE POLSKIEJ EDUKACJI * * * UWAGI SZCZEGÓŁOWE DO DOKUMENTU „ZASADNICZE CELE POLSKIEJ EDUKACJI”

WPROWADZENIE Niniejsze dokumenty opracowane zostały przez zespół współpracujący w ramach programu „Edukacja dla Rozwoju” prowadzonego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.

Program ten zainaugurowała opublikowana w 2001 r. Deklaracja obywatelska „Edukacja dla rozwoju”, której autorzy – interdyscyplinarny zespół 30 naukowców i społeczników przekonanych, że w najbliższych dekadach edukacja będzie najistotniejszym instrumentem rozwoju kraju – podjęli refleksję nad wypracowaniem rozwiązań systemowych w tej dziedzinie i zaproponowali najistotniejsze ich zdaniem, z obywatelskiego punktu widzenia, tezy polityki edukacyjnej. Gwarantowane w Konstytucji prawo do edukacji jest jednym z podstawowych praw człowieka, warunkującym korzystanie z innych, w szczególności prawa do świadomego i aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym.

Celem programu „Edukacja dla Rozwoju” jest czuwanie nad realizacją tego prawa, między innymi poprzez tworzenie warunków dla przebiegającej ponad podziałami politycznymi obywatelskiej debaty. Postulatem przewodnim, zgłaszanym od początku prac i podtrzymanym w niniejszym materiale, jest zapewnienie stabilności i stałego wzrostu finansowania edukacji, bez których w ogóle niemożliwe jest prowadzenie polityki oświatowej i zbudowanie społeczeństwa obywatelskiego opartego na wiedzy.

W ramach programu, z inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich lub z jego udziałem, odbyły się w 2001 i 2002 roku konferencje poświęcone m. in. wyrównywaniu szans młodzieży, roli rodziców w systemie oświaty, edukacji na wsi, roli organizacji obywatelskich w budowaniu solidarności społecznej, edukacji obywatelskiej w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, problematyce kształcenia nauczycieli mniejszości narodowych, szczególnie Romów, kwestii dostępu do edukacji osób niepełnosprawnych oraz problematyce wychowania jako nieodłącznego elementu procesu edukacyjnego. Niezależnie od swojego dorobku merytorycznego konferencje stanowią inspirację do podejmowania współpracy przez osoby i instytucje biorące w nich udział i realizowania przez nie własnych programów. Kilkoro szczególnie zaangażowanych uczestników programu regularnie spotykało się od czerwca 2002 r., a w wyniku prowadzonych w trakcie tych spotkań dyskusji powstały dokumenty przedstawione podczas konferencji „Obywatelska odpowiedzialność za edukację narodową”, która odbyła się 10 czerwca 2003 r. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Dokumenty te – po uwzględnieniu zgłoszonych podczas konferencji uwag – prezentujemy poniżej. Konsekwencją podjętej refleksji i prac zespołu będzie skierowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Prezydenta RP wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej i powołanie Rady Edukacji Narodowej – niezależnego obywatelskiego organu definiującego długofalową strategię polityki oświatowej oraz monitorującego stan i rozwój edukacji narodowej.