INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH ORAZ O STANIE PRZESTRZEGANIA WOLNOŚCI I PRAW CZŁOWIEKA I OBYWATELA W ROKU 2018
W 2018 r. ludzie zgłosili się do Rzecznika Praw Obywatelskich 57 tys. razy. To o 5 tys. więcej niż w roku poprzednim. Niemal połowa z wpływów odnotowanych w 2018 roku – 25 tys. – to były sprawy i problemy nowe – reszta to korespondencja dotycząca problemów, które RPO zidentyfikował wcześniej i rozpoczął nad nimi pracę. Samych nowych spraw było o prawie 2,5 tys. więcej niż w roku poprzednim.
Raport powstał wspólnym wysiłkiem wszystkich, którzy zgłaszali ważne sprawy do RPO i przychodzili na spotkania z Adamem Bodnarem w całym kraju.
Raport oparty jest na kośćcu Konstytucji – naszym wspólnym zobowiązaniu wobec współobywateli. Artykuł po artykule pokazuje, jak prawa i wolności są w praktyce realizowane. Pracowaliśmy nad nim długo mając nadzieję, że taka forma – nie raport z wystąpień RPO, ale opis stanu przestrzegania naszych praw i wolności na podstawie zgłoszeń od obywateli – jest lepszą, bardziej konstruktywną formą.
Staraliśmy się w ten sposób stworzyć diagnozę stanu państwa. W oczywisty sposób (źródłem naszej wiedzy są przede wszystkim skargi) wydobywamy na światło dzienne kwestie trudne, bolesne, naruszenia, nierespektowanie zagwarantowanych wszystkim nam praw.
Wierzymy, że raport, w takiej formie, może być przyczynkiem do upowszechnienia tego doświadczenia, jest szansą na wyjście poza skrajnie wąską grupę osób, które formalnie zapoznają się co roku z jego treścią.
Nie zakładamy, że Czytelnik przeczyta raport w całości – bo choć jest to synteza, to jednak synteza z ponad 20 tysięcy problemów. Dlatego ma prawie 600 stron. Ale wierzymy, że każdy znajdzie w nim coś, co go zainteresuje. Jeden artykuł Konstytucji, który go przejął i skłonił do myślenia.
STANDARDY POMOCY DZIECKU W SYTUACJI ROZSTANIA RODZICÓW. PORADNIK DLA RODZICÓW I PROFESJONALISTÓW
Konflikt i rozstanie rodziców zawsze obciążają emocjonalnie dziecko. Sposób, w jaki to następuje, ma wpływ na jego przeżycia i rozwój psychofizyczny. Jednocześnie skutki rozstania angażują wielu ludzi wokół – znajomych, przyjaciół, pedagogów, psychologów, sędziów, kuratorów, adwokatów, policję, lekarzy. Wszyscy oni są ważni. Wszyscy mogą przyczynić się do tego, aby rozstanie rodziców nie było dla dziecka nieprzezwyciężalną traumą.
Dlatego Rzecznik Praw Obywatelskich wraz Forum organizacji pozarządowych, które przygotowały poradnik dla rodziców i profesjonalistów zorganizowali dyskusję na temat Standardów pomocy dziecku w sytuacji rozstania rodziców.
Standardy uzupełnione są bajką terapeutyczną „Rybeńka” o małej rybce, której rodzice się rozstali. Przeczytał ją Artur Barciś, który w ten sposób wsparł akcję promowania Standardów. Bajka dostępna jest na kanale youtube Rzecznika Praw Obywatelskich. (PORADNIK)
SĄDY I WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
- Podejrzany o okrutne morderstwo dziecka w Mrowinach nie musiał być skuwany do tyłu, prowadzony w przygięciu, na bosaka. Nie było to potrzebne, bo nie stawiał oporu. Użyte przez policję środki wydają się w tym przypadku nieproporcjonalne i mają charakter pokazowy, stanowiący przykład manifestacji siły państwa wobec jednostki, do którego nie powinno dojść w demokratycznym państwie prawa (Oświadczenie Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, a także oświadczenie w sprawie Tomasza Komendy)
- ZOBACZ TEŻ Oświadczenie Adama Bodnara Rzecznika Praw Obywatelskich: Godności człowieka broniłem i będę bronił bez względu na okoliczności. Wynika to z mojego konstytucyjnego i ustawowego obowiązku, ale i wewnętrznego przekonania.
- Prokuratura chciała, aby sąd umieścił w szpitalu psychiatrycznym kobietę, która oskarżała inne osoby o działania przeciw niej. Psychiatra nie wykluczył, że leczenie szpitalne mogłoby pomóc, ale potwierdził, że pani ta radzi sobie z potrzebami życiowymi. RPO wyraził zastrzeżenia wobec przymusowego leczenia obywatela, który korzysta z konstytucyjnego prawa do składania petycji, skarg i wniosków. Na tej podstawie prokuratura wycofała wniosek, a sprawa została umorzona. (więcej)
- Kolejny wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie nadmiernego przymusu policji. W czasie zatrzymania w 2011 r. człowiek odniósł obrażenia; był też rażony paralizatorem przez policjantów - mimo że się poddał i był unieruchomiony. Po dwóch dniach zwolniono go z aresztu bez zarzutów. – Funkcjonariusze muszą mieć świadomość, że podstawą skuteczności policji w państwie demokratycznym jest respekt i szacunek, jaką darzą ją obywatele. To nie jest to samo, co strach przed brutalnym i nieprzewidywalnym policjantem – napisał Rzecznik w wystąpieniu do MSWiA. (więcej)
- Oskarżony o oszustwa został prawomocnie skazany jako recydywista, co miało wpływ na wysokość kary. Rzecznik wniósł w jego sprawie kasację, bo sądy błędnie zastosowały przepisy o powrocie do przestępstwa. Sąd Najwyższy uznał kasację i zwrócił sprawę sądowi odwoławczemu. (więcej)
WOLNOŚĆ SŁOWA I PRAWO DO PRYWATNOŚCI
- Dyrektorka Teatru Rozrywki w Chorzowie została odwołana po upublicznieniu nagrania prywatnej wymiany zdań między nią a reżyserem wystawianego tam spektaklu. RPO poprosił Marszałka Województwa Śląskiego o wyjaśnienia w sprawie. (więcej)
- Czy MEN mogło zbierać dane o udziale nauczyciela w strajku? Rzecznik wystąpił w tej sprawie do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. (więcej)
MNIEJSZOŚCI NARODOWE
- Prezydent Przemyśla Wojciech Bakun odmówił zgody na zorganizowanie happeningu poświęconemu relacjom polsko-ukraińskim. Rzecznik poprosił go o wyjaśnienie powodów tej decyzji oraz wskazanie jej podstawy prawnej. (więcej)
- 41% wypowiedzi w polskim internecie nt. Ukraińców miało wydźwięk negatywny, 42% było neutralnych, a tylko 17% - pozytywnych – wynika z drugiego raportu z badań postrzegania Ukraińców. Na temat raportu rozmawiano podczas konferencji w Biurze RPO. (więcej)
- 20 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Uchodźcy, ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2000 roku. Dzień ten uświadamia nam, jak wielu ludzi na całym świecie doświadcza tortur, prześladowań czy okrucieństw konfliktów wojennych. Strach o utratę życia oraz o los najbliższych zmusza corocznie ponad 60 milionów osób do zostawienia za sobą wszystkiego, co było dla nich ważne i bliskie. (więcej)
PRAWA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI
Osoby z niepełnosprawnościami, także niewidzące i niesłyszące, mogą z powodzeniem korzystać z filmów jako przekazu kultury. Część kopii każdego filmu powinna być obowiązkowo udostępniana w formach dla nich dostępnych – dotyczy to zwłaszcza bajek i kina familijnego. Rzecznik zwrócił się z tym postulatem do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. (więcej)
LOKATORZY
Rząd zapowiadał rozwiązanie problemu książeczek mieszkaniowych, ale żadnych konkretów nie ma. Minister Infrastruktury i Rozwoju od lutego nie odpowiedział na pytania RPO, dlatego Rzecznik po raz kolejny wystąpił w tej sprawie. (więcej)
DOSTĘP DO TRANSPORTU KOLEJOWEGO
Urząd Transportu Kolejowego poprosił Przewozy Regionalne o zmianę decyzji w sprawie połączeń połączeń do/z Kostrzyna w związku z festiwalem Pol'and 'Rock. Wystąpił również do PKP Intercity SA, wyrażając niepokój planami wprowadzenia – na czas festiwalu – objazdów pociągów kursujących dotychczas przez Kostrzyn. W sprawie interweniował RPO. (więcej)
PRAWA POZBAWIONYCH WOLNOŚCI
- Służba Więzienna chce takiej zmiany prawa, aby za kraty nie trafiali skazani i aresztowani w ostrej psychozie lub w stanie zagrażającym życiu. Pozytywnie ocenia to RPO, który od 4 lat zwraca uwagę na to, że w więzieniach nie można zapewnić takim osobom leczenia. (więcej)
- Po śmierci Agnieszki Pysz w warszawskim areszcie nie zauważono niepokojących zachowań czy zaburzeń u innych kobiet. Gdyby była taka potrzeba, z inicjatywy personelu więziennego przeprowadzono by z nimi konsultacje psychologiczne; każda osadzona mogła też sama zgłosić się do psychologa. Tak Służba Więzienna odpowiedziała RPO w sprawie braku właściwej pomocy psychologicznej dla kobiet w areszcie po śmierci ich koleżanki. (więcej)
KRONIKA
- Porozumienie RPO z Okręgową Izbą Radców Prawnych w Warszawie. (więcej)
- Jak seniorzy radzą sobie z nieprzyjazną ofertą firm i instytucji. Spotkanie w Biurze RPO. (więcej)