Newsletter 14-19 czerwca 2016
PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE, WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI
Raport Komisarza Praw Człowieka Rady Europy o stanie praw człowieka w Polsce
- Mając na uwadze kluczową rolę, jaką polski Rzecznik Praw Obywatelskich odgrywa w ochronie i promowaniu praw człowieka, Komisarz wzywa polskie władze, by zagwarantowały tej instytucji pełną niezależność przez zapewnienie jej możliwości efektywnej realizacji swojego mandatu w oparciu o stabilne i wystarczające finansowanie oraz zabezpieczenie rzetelnej, przejrzystej i bezstronnej procedury zawieszenia immunitetu Rzecznika w związku z postępowaniem karnym – napisał Komisarz Praw Człowieka Rady Europy Nils Muižnieks w raporcie podsumowującym jego wizytę w Polsce z lutego br. [więcej].
Komisja Wenecka opublikowała opinię o polskiej ustawie inwigilacyjnej
Komisja podkreśla, że wiele krajów mierzy się dziś z problemem konfliktu między dwoma wartościami: bezpieczeństwem obywateli i prawem obywateli do prywatności. Nie tylko polskie rozwiązania mogą budzić krytykę. Wskazując na ten międzynarodowy aspekt Komisja podkreśla jednak, że po zmianach wprowadzonych w 2016 r. do ustawy o policji służby zyskały nazbyt szerokie kompetencje, które mogą uderzać bezpośrednio w prawo do prywatności [więcej].
Odmowa przyznania dotacji Centrum Praw Kobiet, Lubuskiemu Centrum Praw Kobiet BABA oraz Fundacji Dzieci Niczyje
Pomoc ofiarom przemocy domowej, w tym zwłaszcza kobietom, oferowana obecnie przez państwo, jest niewystarczająca. Dlatego zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich wzbudziła odmowa przyznania dotacji dla dwóch organizacji zajmujących się pomocą dla kobiet będących ofiarami przemocy - Centrum Praw Kobiet oraz Lubuskiego Centrum Praw Kobiet BABA, a także dla Fundacji Dzieci Niczyje (obecnie Dajemy Dzieciom Siłę). Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości [więcej].
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozpatrywał sprawę VAT na e-booki
14 czerwca odbyła się rozprawa przed Wielką Izbą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na którym strony przedstawiły swoje argumenty. Rzecznika Praw Obywatelskich reprezentowali na rozprawie Mirosław Wróblewski, dyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego oraz zastępca dyrektora tego zespołu Agnieszka Grzelak [więcej].
Petycje nie będą musiały być podpisywane podpisem elektronicznym
Tak jak dotychczas, e-petycje będą mogły być podpisane kwalifikowanym podpisem elektronicznym, ale nie będzie to wymóg obligatoryjny – wynika z autopoprawki zgłoszonej przez Ministra Rozwoju do projektu ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej. W sprawie interweniował RPO [więcej].
Osoby bez stałego dochodu wykluczone z gminnej pomocy mieszkaniowej?
Jeśli mieszkaniec gminy nie posiada stałego źródła dochodu gwarantującego płatność czynszu, to z tego tylko powodu zostaje wyłączony z możliwości uzyskania gminnej pomocy mieszkaniowej – wynika z przepisu uchwalonego przez Radę Miejską w Busku-Zdroju. Uchwała z dnia 27 marca 2014 r. dotyczyła zasad wynajmowania mieszkań komunalnych. Rzecznik Praw Obywatelskich zaskarżył tę uchwałę do sądu administracyjnego. 16 czerwca br. WSA w Kielcach w całości podzielił argumentację RPO i stwierdził nieważność zaskarżonego przepisu [więcej].
Bezpieczeństwo pracowników zatrudnionych przy obsłudze żurawi
Brakuje regulacji zapewniających bezpieczne i higieniczne warunki pracy pracownikom zatrudnionym przy obsłudze żurawi, w tym w szczególności obejmujących tak podstawowe kwestie jak maksymalne normy czasu pracy, czy sposób dokumentowania przebiegu pracy przy obsłudze urządzenia. Brak także regulacji w zakresie standardowego wyposażenia kabiny żurawia. Rzecznik zwrócił się w tej sprawie do Ministra Rozwoju [więcej].
Kontrola działalności firm ochroniarskich
Podlegająca koncesjonowaniu działalność gospodarcza prowadzona w zakresie ochrony osób i mienia, z uwagi na jej potencjalną ingerencję w wartości konstytucyjnie chronione, wymaga szczególnego nadzoru ze strony państwa. W wystąpieniu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzecznik przedstawił swoje wątpliwości dotyczące procedury kontroli organu koncesyjnego nad działalnością firm ochroniarskich [więcej].
O ochronie danych osobowych w programie 500 plus
Niektóre regulacje przyjęte w ustawie wprowadzającej program Rodzina 500 plus budzą wątpliwości z punktu widzenia ochrony prywatności i danych osobowych. Dlatego w maju br. Rzecznik zwrócił się do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o uwzględnienie tych uwag w ramach najbliższej nowelizacji ustawy. W odpowiedzi minister poinformowała, że nie podziela wątpliwości RPO. Jednocześnie wskazała, że Ministerstwo planuje w ciągu najbliższych 12 miesięcy dokonanie kompleksowego przeglądu i oceny rozwiązań zawartych w ustawie [więcej].
O wydawaniu prasy przez władze samorządowe
Wiceminister spraw wewnętrznych Sebastian Chwałek podziela wątpliwości Rzecznika, co do możliwości wydawania prasy przez jednostki samorządu terytorialnego. W ocenie Rzecznika jednostki samorządu terytorialnego nie powinny wydawać prasy, a jedynie biuletyny, które zawierają obiektywne informacje, użyteczne dla lokalnej społeczności, publikacje promujące samorząd, a także komunikaty urzędowe. RPO zwrócił się w tej sprawie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. [więcej].
Pobieranie przez uczelnie wyższe nadmiernych opłat rekrutacyjnych
Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje sygnały o pobieraniu przez uczelnie wyższe nadmiernych opłat rekrutacyjnych, co pozostaje w sprzeczności z postanowieniami ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Problem ten został dostrzeżony przez Najwyższą Izbę Kontroli i przedstawiony w „Informacji o wynikach kontroli – opłaty za studia w publicznych szkołach wyższych”. Rzecznik zwrócił się do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z pytaniem, jakie działania zamierza podjąć, aby usunąć te nieprawidłowości [więcej].
Emerytury żołnierzy powołanych do służby po 31 grudnia 2012 r.
Zaopatrzeniowe systemy emerytalne służb mundurowych wykazują rozbieżności wynikające z odmienności terminologicznych pomiędzy pragmatykami służbowymi żołnierzy i funkcjonariuszy. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich mogą one w przyszłości doprowadzić do nieuzasadnionego zróżnicowania w zakresie prawa do zaopatrzenia emerytalnego. Rzecznik wystąpił do Ministra Obrony Narodowej o odpowiednią zmianę przepisów [więcej].
Zapewnienie odpowiedniej liczby personelu pielęgniarek i położnych
Rzecznik zaapelował do Ministra Zdrowia o podjęcie działań systemowych, które pozwolą na realne zwiększenie liczby pielęgniarek i położonych w publicznym systemie opieki zdrowotnej. Konieczna jest radykalna poprawa warunków pracy oraz wynagrodzeń tej grupy zawodowej. Narastający problem stanowi wysoka średnia wieku pielęgniarek i położnych, malejące zainteresowanie osób młodych wykonywaniem tych zawodów, a także emigracja zarobkowa tej grupy zawodowej [więcej].
SPRAWY RÓWNEGO TRAKTOWANIA
Equinet: organy równościowe potrzebują skuteczniejszych regulacji
Obecne prawodawstwo unijne nie gwarantuje organom równościowym pełnej niezależności, co przekłada się na brak efektywności i wystarczających uprawnień, aby skutecznie chronić ofiary dyskryminacji – alarmują instytucje skupione w europejskiej sieci współpracy Equinet i apelują o wzmocnienie pozycji organów równościowych. W konferencji poświęconej wymianie doświadczeń krajowych organów do spraw równości wzięły udział zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich dr Sylwia Spurek i dyrektorka Zespołu ds. Równego Traktowania oraz członkini zarządu Equinet Anna Błaszczak [więcej].
Dostępność lekcji religii wyznań mniejszościowych i lekcji etyki
Minister edukacji narodowej zapoznała się z raportem „ Dostępność lekcji religii wyznań mniejszościowych i lekcji etyki w ramach systemu edukacji szkolnej. Analiza i zalecenia”, podsumowującym badania zlecone przez Rzecznika Praw Obywatelskich. W piśmie skierowanym do RPO wiceminister Teresa Wargocka podzieliła część sygnalizowanych w raporcie wątpliwości. Jednocześnie zastrzegła, że ministerstwo nie planuje obecnie żadnych zmian w obowiązujących w tym zakresie przepisach [więcej].
Koordynacja działań w zakresie przeciwdziałania przestępstwom z nienawiści
- Obowiązkiem państwa i organów władzy publicznej jest przeciwdziałanie ksenofobii, walka z rasizmem, nietolerancją oraz dyskryminacją, jednak aby te działania były efektywne – należy dobierać odpowiednie narzędzia. Rada do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji, w mojej opinii, tej roli nie spełniała – napisała minister cyfryzacji Anna Streżyńska w odpowiedzi na wystąpienie RPO [więcej].
Sylwia Spurek na konferencji europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich
Kluczowe wyzwania stojące przed Unią Europejską i rządami krajów członkowskich były tematem międzynarodowej debaty europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich, w której wzięła udział zastępczyni RPO dr Sylwia Spurek. Wydarzenie zostało zorganizowane w Brukseli przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. W dyskusji wzięli udział krajowi i regionalni rzecznicy praw obywatelskich z całej Europy, a także posłowie, urzędnicy unijni i przedstawiciele organizacji pozarządowych [więcej].
Sytuacja imigrantów romskich w Polsce
Cudzoziemcy – obywatele Unii Europejskiej, którzy nie posiadają środków finansowych ani ubezpieczenia zdrowotnego, a ponadto nie mają realnych szans na podjęcie jakiegokolwiek zatrudnienia, napotykają na trudności w rejestracji pobytu w Polsce. W takiej sytuacji często znajdują się obywatele rumuńscy pochodzenia romskiego, żyjący w wielu polskich miastach. O tym problemie Rzecznik informował Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w listopadzie 2015 r. Teraz zwrócił się z pytaniem, czy w Ministerstwie trwają prace nad zapowiadanymi zmianami przepisów, które ułatwiłyby rejestrację pobytu w Polsce przez obywateli UE [więcej].
PRAWA OSÓB STARSZYCH
Światowy Dzień Świadomości Znęcania się nad Osobami Starszymi – apel RPO
Z okazji Światowego Dnia Świadomości Znęcania się nad Osobami Starszymi (15 czerwca) Rzecznik Praw Obywatelskich zaapelował do wszystkich o zwiększenie zaangażowania w działania służące wyeliminowaniu wszelkich form przemocy i nadużyć wobec osób starszych [więcej].
Złota Księga Dobrych Praktyk – do 30 czerwca czekamy na zgłoszenia
W wielu miejscowościach władze samorządowe i organizacje pozarządowe działają na rzecz osób starszych. Czy wiemy o wszystkich dobrych praktykach? Czy nie ma wśród nich takich, które warto promować? Do 30 czerwca RPO zbiera pomysły do drugiego wydania Złotej Księgi Dobrych Praktyk. Tymi dobrymi praktykami można się dzielić potem w całym kraju [więcej].
PRAWA OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI
Forma odmowy dofinansowania turnusu rehabilitacyjnego
Rozstrzygnięcie wniosku o dofinansowanie kosztów turnusu rehabilitacyjnego ze środków PFRON ma formę decyzji administracyjnej, od której przysługuje skarga do sądu administracyjnego – uważa Rzecznik. Dlatego skierował wniosek do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wyeliminowanie naruszającej standardy konstytucyjne praktyki polegającej na udzielaniu informacji odmownej w kwestii dofinansowania turnusu rehabilitacyjnego bez wydawania decyzji, a także na odrzucaniu możliwości wnoszenia skarg na takie rozstrzygnięcia [więcej].
PRAWA OSÓB POZBAWIONYCH WOLNOŚCI
Wizytacja w Centralnym Punkcie Wymiany Osób Konwojowanych Etapowo
15 czerwca 2016 r. dr Ewa Dawidziuk, dyrektor Zespołu do Spraw Wykonywania Kar oraz Jolanta Nowakowska, główny specjalista w tym Zespole, przeprowadziły wizytację w Centralnym Punkcie Wymiany Osób Konwojowanych Etapowo (dalej Centralny Punkt lub CPWOKE), mieszczącym się w Komendzie Miejskiej Policji w Piotrkowie Trybunalskim. Mimo trudnych warunków bytowych w pomieszczeniach CPWOKE, w czasie wizytacji nie odebrano od osób konwojowanych informacji o niewłaściwym ich traktowaniu [więcej].
INNE DZIAŁANIA RPO
Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego z udziałem Stanisława Trociuka
- Dzisiejsza uroczystość stanowi okazję do dyskusji na temat dorobku orzeczniczego Sądu Najwyższego, ale jest to też właściwy moment na refleksję dotyczącą funkcjonowania w Polsce władzy sądowniczej, którą tworzą sądy i trybunały – mówił Stanisław Trociuk, zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich, podczas dorocznego Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego. Spotkanie było poświęcone Informacji o działalności Sądu Najwyższego w 2015 roku [więcej].