Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• 10 grudnia 2020 r. do Kościoła Seminaryjnego w Warszawie nie wpuszczono starszego mężczyzny
• Podstawą miała być „dyspozycja funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa”
• W ocenie skarżącego naruszyło to konstytucyjną wolność sumienia i wyznania
• Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o o wyjaśnienia komendanta SOP mjr. Pawła Olszewskiego

Obywatel złożył do RPO skargę dotyczącą niewpuszczenia go do kościoła.  W ocenie skarżącego naruszyło to jego wolność sumienia i wyznania, zagwarantowaną na mocy art. 53 Konstytucji.

A uczestniczenie w obrzędach religijnych jest jednym z podstawowych elementów tej wolności.

Komendant Rejonowy Policji Warszawa I poinformował RPO, że skarżącemu odmówiono wstępu do świątyni na podstawie dyspozycji funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa. Dostęp do terenu kościoła miał zostać zablokowany również przez SOP.

Rzecznik zwraca się do Komendanta SOP o stanowisko w sprawie.

Prosi też o informację, czy SOP w swoich działaniach uwzględniała chronioną konstytucyjnie wolność uczestniczenia w obrzędach religijnych i czy rozważano zastosowanie działań proporcjonalnych. W tym przypadku mogłoby to polegać np. na umożliwieniu wiernym dostępu do części kościoła.

Odpowiedź komendanta SOP mjr. Pawła Olszewskiego (aktualizacja z 9 kwietnia 2021 r.)

Służba Ochrony Państwa realizując ustawowe zadania z zakresu ochrony osób i obiektów oraz rozpoznawania i zapobiegania skierowanym przeciw nim przestępstw, na podstawie ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 575) wykorzystuje określone i niezbędne formy i metody działań ochronnych.

10 grudnia 2020 r. realizowano działania w ramach zabezpieczenia pobytu osób ustawowo chronionych przy pomnikach Śp. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 r. na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego oraz Kościele Seminaryjnym, usytuowanym przy ul. Krakowskie Przedmieście 52/54 w Warszawie, gdzie odbywały się uroczystości upamiętniające Katastrofę Smoleńską. Zapewnienie bezpieczeństwa osobom ochranianym przez SOP jest zadaniem wymagającym od funkcjonariuszy podjęcia szeregu przedsięwzięć planistycznych, organizacyjnych i koordynacyjnych.

W odniesieniu do charakteryzowanej sytuacji przedstawionej w otrzymanym piśmie podkreślania wymaga, że w ramach wykonywanych czynności przygotowawczych, realizowanych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie wewnętrznymi uregulowaniami, określono i wydzielono strefy ograniczonego dostępu, umożliwiające bezpieczny udział osób ochranianych w Mszy Św., na trasach przejścia oraz uroczystościach złożenia wieńców, jak również w sytuacji zaistnienia niebezpieczeństwa podjęcie skutecznych działań służb ratowniczych (pogotowie ratunkowe, staż pożarna czy policja). W związku z wcześniejszymi próbami zakłócenia uroczystości do jakich dochodziło podczas analogicznych obchodów comiesięcznego upamiętniania katastrofy smoleńskiej Służba Ochrony Państwa zwróciła się również do Policji o czasowe wyłączenie z ruchu kołowego oraz pieszego wskazanego rejonu, ze szczególnym uwzględnieniem terenu w okolicy Kościoła Seminaryjnego oraz Placu Piłsudskiego.

Istotnym w tym względzie było także zapewnienie bezpiecznego pobytu w kościele osobom ochranianym w kontekście minimalizowania potencjalnych zagrożeń wynikających z obowiązującego na terenie kraju stanu epidemicznego wywołanego wirusem SARS-CoV-2. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. poz. 2132) obowiązywały zasady epidemiczne ograniczające liczbę osób w kościołach do jednej osoby na 15 m2, obowiązek zachowania odległości nie mniejszej niż 1,5 m od innych osób oraz zakrywania nosa i ust. Z powodu obowiązujących przepisów i reżimu sanitarnego organizator uroczystości wprowadził ograniczenie umożliwiające udział wiernych w nabożeństwie kościelnym zgodnie z obowiązującym limitem osób.

Weryfikacja wchodzących do kościoła pozostawała w gestii organizatora, który kierując się względami sanitarnymi oraz podniosłym charakterem uroczystości religijnej podejmował stosowne decyzje związane z udziałem osób w nabożeństwie zgodnie z własnym algorytmem.

Służba Ochrony Państwa decyduje o ograniczeniu dostępu do danego miejsca jedynie w przypadku wystąpienia sytuacji mogącej zagrażać bezpieczeństwu. Nie jest jednak podmiotem organizującym uroczystości i z tego też tytułu nie określa kto i na jakich zasadach może, a kto nie może uczestniczyć w danym wydarzeniu, czy uroczystości, szczególnie o charakterze religijnym.

Jako formacja realizująca zadania ochronne wobec osób chronionych na podstawie ustawy Służba Ochrony Państwa rygorystycznie przestrzega obowiązujących przepisów, w tym szczególnie w zakresie praw i wolności osobistych zagwarantowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Stąd też w pełni respektując prawa obywateli, w tym również do uczestniczenia w obrzędach religijnych, stwierdzić należy, że wprowadzane ograniczenia są podyktowane z jednej strony troską o obywateli, z drugiej zaś koniecznością zapewnienia efektywności działań ochronnych. W żadnym razie działania Służby Ochrony Państwa nie zmierzają do ograniczenia swobód religijnych. Prowadzone oceny i analizy stanowiące pochodną dotychczasowych działań, w tym również innych służb krajowych i zagranicznych wskazują, że jedynie spójne i zsynchronizowane działania w obszarze bezpieczeństwa mogą gwarantować poprawne i skuteczne wykonanie ustawowych zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osobom ustawowo chronionym.

VII.5600.4174.2020