Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Pan otrzymał w poniedziałek wyniki badań, wynik dodatni na Covid-19. Od poniedziałku nie może dodzwonić się do Sanepidu, nie wie jak ma postępować.

W sprawie kontaktu z Inspekcją Sanitarną można doradzić jedynie cierpliwość i wytrwałość. Możliwość kontaktu uzależniona jest przede wszystkim od obłożenia pracą poszczególnych jednostek, która w skali kraju może być diametralnie różna.

Niezależnie od powyższego pamiętać należy o podstawowych zasadach.

Jeżeli osoba nie wymaga hospitalizacji ze względu na stan zdrowia i nie ma objawów choroby lub objawy te są umiarkowane (np. kaszel, stan podgorączkowy, osłabienie), to stosuje się izolację domową. Nie należy zgłaszać się do lekarza rodzinnego, na SOR czy do przychodni POZ. Szczegółowe informacje w zakresie zaleceń dotyczących izolacji domowej można znaleźć pod linkiem :

https://www.gov.pl/web/zdrowie/zalecenia-dla-pacjenta-z-dodatnim-wynikiem-badania-w-kierunku-koronawirusa-ze-wskazaniem-do-izolacji-w-warunkach-domowych

Działa również całodobowa infolinia Narodowego Funduszu Zdrowia 800 190 -590

Wykaz szpitali zakaźnych znajduje się pod linkiem :

https://www.gov.pl/web/koronawirus/lista-szpitali

Pani została wyproszona przez ekspedientkę sklepu za to, że kilka dni wcześniej przebywała na kwarantannie. Wyproszona pani uzyskała negatywny wynik testu na koronawirusa, ale w sklepie nikt tym nie był zainteresowany.

Obowiązujące na dzień 20.05.2020 r. przepisy nie uprawniają pracowników sklepów do weryfikacji czy dana osoba przebywa (bądź przebywała) na kwarantannie w związku z podejrzeniem zarażenia wirusem SARS-COV-2. Konsekwentnie, brak jest podstaw prawnych pozwalających pracownikom sklepu na „wyproszenie” klienta z lokalu handlowego.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.878) dokładnie określa podmioty i instytucje, które mogą mieć dostęp do systemów zawierających dane osób, które:

• podlegają obowiązkowej kwarantannie w związku z epidemią,
• podlegają izolacji w warunkach domowych,
• w stosunku do których podjęto decyzję o wykonaniu testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2,
• zakażonych tym wirusem SARS-COV-2.

Podmiotami takimi są między innymi: NFZ, ZUS, KRUS, wojewodowie, Policja, CBA, Państwowa Straż Pożarna, System Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.

Przepisy powyższego rozporządzenia stanowią co prawda, że na wniosek przedsiębiorcy mogą mu zostać udostępnione dane wskazanych wyżej osób, jednak dotyczy to wyłącznie:

• przedsiębiorcy wykonującego działalność polegającą na zapewnieniu funkcjonowania sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej w rozumieniu art. 3 pkt 11a i 11b ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U.2020 r. poz. 833 i 843), którego przedstawiciele realizują czynności związane z funkcjonowaniem tej sieci w miejscu zamieszkania lub pobytu tych osób,
• przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, o którym mowa w art. 2 pkt 27 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U.2019 r. poz. 2460 oraz z 2020 r. poz. 374, 695 i 875), wykonującego działalność gospodarczą polegającą na dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych, świadczeniu usług towarzyszących lub świadczeniu usług telekomunikacyjnych, którego przedstawiciele realizują czynności związane z funkcjonowaniem tej sieci w miejscu zamieszkania lub pobytu tych osób.

Podsumowując, w razie ewentualnych wątpliwości pracownika sklepu, w sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu ludzi, pracownik taki może zawiadomić Policję i przedstawić sytuację, która w jego ocenie stanowi zagrożenie epidemiczne.

Natomiast klient sklepu, w sytuacji problemów z dostępem do usług handlowych bądź utrudnieniami w tym zakresie może zwrócić się o pomoc do właściwego Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej. Można również zawiadomić Policję, która po dokonaniu interwencji oceni czy dany czyn, w tych konkretnych okolicznościach może stanowić wykroczenie. Klienci sklepów mogą również skorzystać z porad prawnych udzielanych za pośrednictwem infolinii konsumenckiej pod numerami 801 440 220 oraz 22 290 89 16, prowadzonej przez Fundację Konsumentów, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 18:00 (opłata wg taryfy operatora).

Pani z lokalu gastronomicznego pyta, jak mogą się zabezpieczyć w przypadku kontroli, żeby wykazać, że spotkanie klienta odbywa się w gronie najbliższej rodziny (a zatem jest wyłączone z zakazu zgromadzeń).

Zgodnie z § 13 ust. 1 obowiązującego obecnie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.878), do odwołania zakazuje się:

1. organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 631);
2. innych niż określone w pkt 1 zgromadzeń organizowanych w ramach działalności kościołów i innych związków wyznaniowych oraz imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem spotkań:

• danej osoby z jej osobami najbliższymi w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128 oraz z 2020 r. poz. 568 i 875) lub z osobami najbliższymi osobie, z którą pozostaje we wspólnym pożyciu,
• 2 osób.

Ograniczenia, o którym mowa w § 13 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych lub pozarolniczej działalności gospodarczej, lub prowadzeniem działalności rolniczej lub prac w gospodarstwie rolnym, a także związanych z działalnością organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688, 1570 i 2020 oraz z 2020 r. poz. 284), oraz organizacją i przeprowadzaniem egzaminów określonych w przepisach odrębnych.

Przepisy nie przewidują żadnych uprawnień dla właścicieli restauracji, które pozwalałyby im na skuteczną weryfikację, czy spotkanie klienta faktycznie odbywa się w gronie jego osób najbliższych. Jeżeli klient zapewnił restauratora, że spotkanie w restauracji odbędzie się wyłącznie w gronie jego osób najbliższych w rozumieniu art. 115 § 11 k.k., to w przypadku kontroli właściciel restauracji może jedynie na to zapewnienie się powołać. W ww. rozporządzeniu brak regulacji o narzędziach chroniących właścicieli restauracji przed wprowadzeniem w błąd przez klienta.

Z wytycznymi dla funkcjonowania gastronomii w trakcie epidemii SARS-CoV-2 w Polsce można zapoznać się na stronie: https://www.gov.pl/web/rozwoj/gastronomia

Ministerstwo Rozwoju informuje na stronie internetowej o uruchomieniu numerów telefonów, pod którymi dostępni są eksperci odpowiadający na pytania dotyczące wytycznych dla uruchamianych branż: 732 122 500 lub 22 484 84 84 pozycja 3.

Pani, która wraca z pracy w Szwecji, pyta, jak powinien wyglądać dokument, który okaże SG, aby była zwolniona z kwarantanny.

Jeżeli pani przekracza granicę Szwecji w związku z wykonywaniem czynności zawodowych, to przy wjeździe na teren Polski w celu zwolnienia z obowiązku odbycia kwarantanny powinna Pani przedstawić funkcjonariuszowi Straży Granicznej dokument, który potwierdzałby wykonywanie czynności zawodowych, służbowych lub zarobkowych w państwie Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Takim dokumentem może być, np. zaświadczenie wydane przez pracodawcę, umowa o pracę.

Z opisanej sytuacji nie wynika wprost czy podany w niej sam powrót z pracy uzasadniałby zwolnienie z jej odbycia. Wyjątki od obowiązkowej kwarantanny określone zostały w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 16 maja 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Pani pyta o termin egzaminu radcowskiego. Prosi RPO, aby wystąpił w sprawie wyznaczenia terminu.

Z zapowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że resort planuje przeprowadzić adwokacki i radcowski egzamin zawodowy w dniach 23-26 czerwca. Na ten moment brak jednak oficjalnego ogłoszenia w tym temacie. Z informacji podawanych przez MS i samorządy prawnicze wynika, że wciąż trwają konsultacje między tymi podmiotami w celu wypracowania sposobu przeprowadzania egzaminu w oparciu o zalecenia epidemiczne Sanepidu. Brak wyznaczenia do tej pory oficjalnej daty egzaminu z pewnością nie jest okolicznością satysfakcjonującą dla aplikantów i Rzecznik Praw Obywatelski w reakcji na wpływające do Biura RPO skargi wystosował wystąpienie 15.05.2020 r., z której treścią można zapoznać się na stronie:

https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-rpo-problemy-z-terminami-egzaminu-adwokackiego-radcowskiego

Pani zainteresowana wystąpieniem RPO VII.7202.7.2020 dotyczącym skarg rolników na przewlekłość rozpatrywania wniosków o wypłatę pomocy suszowej za rok 2019; w okresie epidemii rozpatrywanie wniosków wydłużyło się.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają wnioski od rolników skarżących się na przewlekłość w realizowaniu wypłat pomocy suszowej za rok 2019. Problemy związane z funkcjonowaniem tego programu pomocy niepokoją RPO także w kontekście istniejącego zagrożenia wystąpienia suszy w roku bieżącym.

W wystąpieniu generalnym z 5 maja 2020 r. skierowanym do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (VII.7202.7.2020) RPO wskazał na powzięte wątpliwości dotyczące realizowania wypłat pomocy suszowej. Wskazał je na podstawie wniosków otrzymanych od zainteresowanych osób, w związku z informacjami udostępnionymi przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz danymi podanymi przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

RPO oczekuje od Ministra RiRW odpowiedzi w oparciu o precyzyjne dane, ile wniosków zrealizowano wraz z podaniem sumy wypłaconych kwot i średnich danych przypadających na gospodarstwo oraz ilu rolników jeszcze czeka na rozpatrzenie wniosków i wypłatę rekompensaty za ubiegły rok. Prosi ponadto o wyjaśnienie przyczyn przewlekłości w rozpatrywaniu wniosków i o wskazanie kryteriów, na których podstawie szacuje się poniesione w wyniku suszy straty.

Pani skarży się na obowiązek instalacji i korzystania z aplikacji śledzącej ProteGO po tym, jak trafiła na kwarantannę, podnosi, że narusza to jej prawo do prywatności.

Wymóg instalacji na urządzeniu mobilnym aplikacji, służącej do potwierdzania realizacji obowiązku kwarantanny wynika z art. 7e ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach. Obowiązek ten nie dotyczy osoby z dysfunkcją wzroku (niewidzącej lub niedowidzącej), osoby, która złożyła oświadczenie, że nie jest abonentem lub użytkownikiem sieci telekomunikacyjnej lub nie posiada urządzenia mobilnego umożliwiającego zainstalowanie tego oprogramowania. Dodatkowo na mocy art. 11f w.w. ustawy został nałożony na operatora telekomunikacyjnego obowiązek udostępniania ministrowi właściwemu do spraw informatyzacji danych lokalizacyjnych, obejmujących okres ostatnich 14 dni, telekomunikacyjnego urządzenia użytkownika końcowego chorego na chorobę zakaźną COVID-19 lub objętego kwarantanną.

Oba te rozwiązania niepokoją zarówno Rzecznika Praw Obywatelskich, jak i obywateli zwracających się do niego w tej sprawie. Szczególny niepokój budzi możliwość naruszenia prawa do prywatności a także przepisów o ochronie danych osobowych.

Ze swoimi wątpliwościami w tej sprawie Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się 15 kwietnia 2020 r. do prezesa UODO o zbadanie przyjętych lub planowanych rozwiązań pod kątem ich zgodności z prawem ochrony danych osobowych (VII.501.75.2020). Obecnie oczekujemy na odpowiedź w tej sprawie

Pani skarży się na pobieranie dodatkowych opłat przez lekarzy dentystów za przygotowanie gabinetu stomatologicznego dla pacjenta (chodzi o dodatkowe środki ochronne) z powodu koronawirusa. Twierdzi, że to nieetyczne wykorzystywanie sytuacji epidemii do podwyższenia opłaty za usługi stomatologiczne.

Możliwość bezpiecznego prowadzenia działalności, w której tak jak w przypadku usług stomatologicznych konieczny jest bliski kontakt z drugą osobą, obwarowana szeregiem dodatkowych (poza dotychczasowymi) wymogów sanitarnych: dezynfekcji sprzętów, pomieszczeń, narzędzi, koniecznością stosowania jednorazowych ubrań ochronnych: fartuchów, masek, rękawiczek , przyłbic.

Obowiązek przestrzegania tych zasad, rygorów sanitarnych powoduje zwiększenie kosztów prowadzenia działalności, na co większość lekarzy stomatologów nie była przygotowana. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie gabinetu może zachodzić konieczność podwyższenia dotychczasowych cen.

Pacjent ma możliwość decydowania czy godzi się na płacenie nowej ceny czy też będzie szukał innego lekarza, gdzie proponowane ceny będą przez niego akceptowane. W warunkach wolnorynkowych pacjent decyduje z usług, którego lekarza skorzysta. Jest również możliwe, że niektórzy lekarze nie chcąc tracić pacjentów nie będą podwyższać cen, obniżając tym samym własne dochody. Wybór zawsze należy do pacjenta.