Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar przedstawił sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka projekt budżetu na rok 2017 r.

RPO proponuje wydatki na poziomie 41 mln, czyli o  5 mln więcej niż w tym roku. Wniosek o zwiększenie nakładów wynika z tego, że w 2016 r.  Sejm zmniejszył wydatki  Biura RPO do poziomu z 2011 r.

Limit wydatków w projekcie budżetu Rzecznika Praw Obywatelskich na rok 2017 został określony w wysokości 41,039 mln zł. tj. o 5,420 mln zł więcej od budżetu przyznanego ostatecznie na 2016 r.

Należy pamiętać, że w 2016 roku budżet RPO został zmniejszony do poziomu z 2011 roku. Dlatego trzeba wskazać, że np. w stosunku do 2014 roku projekt budżetu jest wyższy tylko o 4,8% (tj. o 1 868 tys. zł) i o 5,2% (tj. o 2 015 tys. zł) w stosunku do wartości budżetu z 2013 roku.

Rzecznik zabiega przede wszystkim o:

1. zwiększenie obsady zespołu Krajowego Mechanizmu Prewencji. To wyspecjalizowany zespół monitorujący sytuację w miejscach pozbawienia wolności (zadanie to powierzył RPO Sejm, a wynika ono z międzynarodowych zobowiązań Polski wynikających z Konwencji o Przeciwdziałaniu Tortur). To nie tylko zakłady karne, areszty i zakłady poprawcze, ale także szpitale psychiatryczne i domy pomocy społecznej.  Rzecznik – wobec rozwoju placówek komercyjnych, do których trafiają osoby starsze i niesamodzielnie, które faktycznie nie mogą tych miejsc z własnej woli opuścić – chciałby i te miejsca objąć kontrolą. KMP wizytując (zawsze bez zapowiedzi) miejsca, gdzie ludziom może się dziać krzywda, tworzy standardy i pozwala placówkom uczyć się, jak lepiej rozwiązywać problemy, które stoją przed osobami sprawującymi opiekę lub nadzór nad innymi ludźmi. Praktyka uczy, że wizytacje KMP naprawdę mogą zapobiec nieszczęściom.
   Zespół KMP liczy obecnie 11 etatów. Z porównań  międzynarodowych (KMP działają we wszystkich krajach, które ratyfikowały protokół dodatkowy do Konwencji) wynika, że powinien on liczyć 30-35 osób. RPO wnosi w tym roku tylko o 4 dodatkowe etaty.
2. zwiększenie obsady w zespole odpowiadającym na wnioski o kasacje RPO. Obywatele zwracają się do RPO o wystąpienie o kasację w sprawach karnych. Taki wniosek można ocenić dopiero po wnikliwej analizie akt sprawy. Rzecznik może bowiem złożyć kasację tylko, jeśli stwierdzi rażące naruszenia przepisów prawa, które miały wpływ na treść orzeczenia. Cztery dodatkowe etaty w tym specjalistycznym zespole prawników-ekspertów przyczyniłoby się do sprawniejszego załatwiania wniosków od ludzi.
3. niewielką podwyżkę dla pracowników, którzy – inaczej niż reszta administracji – nie mieli żadnej rewaloryzacji płac od 2008 r. Rzecznik podkreśla, że Biuro Analiz Sejmowych oceniając projekt budżetu stwierdziło, że „uzasadnienie w części dotyczącej wzrostu zatrudnienia i 5% wzrostu płac można uznać za przekonywujące”.
4. większe kwoty potrzebne na usługi ochrony i sprzątania – Biuro zawiera umowy przy uwzględnieniu klauzul społecznych, a więc uwzględniając nie tylko koszty, ale i warunki pracy i to, czy kontrahent daje pracę osobom z niepełnosprawnościami.
5. pieniądze na konieczne remonty, w tym te zalecone przez Państwową Inspekcję Pracy i wskazania przeciwpożarowe. Tu chodzi m.in. o wymianę instalacji elektrycznej w zabytkowym budynku przy ul. Długiej w Warszawie, przekazanym w zarząd RPO w 2014 r., który od wielu lat nie był remontowany. Budynek ten, choć jest obiektem użyteczności publicznej, nie ma windy. A przecież Rzecznik jest właśnie tą instytucją, która bardzo dużo uwagi poświęca osobom z niepełnosprawnościami.
6. Rzecznik chce też rozwijać sieć punktów przyjęć interesantów RPO w całym kraju. Rzecznik ma pełnomocników terenowych – w Gdańsku, Katowicach i Wrocławiu, a punkty przyjęć, do których przyjeżdżają pracownicy Biura i przyjmują wnioski od obywateli – działają w Bydgoszczy, Częstochowie, Szczecinie, Kielcach, Lublinie i Słupsku. Przyznanie budżetu w postulowanej wysokości pozwoliłoby na otwarcie punktów także w Białymstoku, Łodzi i Poznaniu.

Jak podkreślił rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar na posiedzeniu Komisji, budżet RPO skalkulowany na poziomie 41,039 mln  zł pozwoli na wzmocnienie działalności ustawowej Rzecznika i jest uzasadniony zwiększeniem zakresu zadań, koniecznością zwiększenia zatrudnienia oraz planowanym wzrostem wynagrodzeń związanym z wcześniejszym, długoletnim niedofinansowaniem urzędu.  Dodatkowo pozwoli na realizację części nakazów pokontrolnych, związanych z obowiązkami ciążącymi na zarządcy budynku przy ul. Długiej 23/25 wpisanego do rejestru zabytków.

Przedstawiający koreferat poseł Andrzej Matusiewicz (PiS) uznał potrzeby KMP za dobrze uzasadnione, nie kwestionował też wzrostu zatrudnienia w części dotyczącej kasacji. Chwalił ideę punktów przyjęć interesantów, ale wskazał, że jest ich za mało, zwłaszcza w Polsce wschodniej. Poseł Matusiewicz miał też pozytywną opinię w sprawie konieczności przeprowadzenia remontów w budynku zarządzanym przez RPO.