Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Podczas wizytacji prewencyjnych dokonywanych przez przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji w izbach zatrzymań Żandarmerii Wojskowej ujawniony został problem braku ustawowego umocowania uprawnień obsługi izb zatrzymań Żandarmerii Wojskowej w zakresie kontroli osobistych osób umieszczanych w izbach zatrzymań. Kontrole osobiste tych osób wykonywane są wyłącznie na podstawie rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie izb zatrzymań. Budzi to poważne wątpliwości z punktu widzenia konstytucyjnie wyznaczonych granic ingerencji w sferę wolności jednostki.

Czynność taka ingeruje w konstytucyjne prawo do nietykalności i wolności osobistej, którego ograniczenie lub pozbawienie może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonym w ustawie. Podobnie, tak głęboka ingerencja w prawo do prywatności, jako ograniczająca prawa i wolności obywatela, może być ustanowiona tylko w ustawie i w określonych sytuacjach. Rzecznik podkreśla w wystąpieniu, że materię kontroli osobistej należałoby w sposób precyzyjny i kompletny uregulować na poziomie ustawy. Przepisy ustawowe powinny zawierać definicję zakresu pojęcia kontrola osobista czy też przeszukanie osoby, określając granice ingerencji organów władzy publicznej w integralność osoby ludzkiej. Powinny również przewidywać adekwatne środki zaskarżenia czynności podejmowanych przez uprawnione do ich wykonywania osoby, w zakresie sposobu prowadzenia czynności, jak również ich legalności i zasadności.

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o rozważenie podjęcia prac nad zmianą przepisów w sposób, który zapewni ochronę konstytucyjnych praw i wolności.